Pry raskopkach haradzišča na Miency znajšli draŭlanyja kanstrukcyi, jakim moža być bolš za tysiaču hadoŭ
Praciahvajucca archieałahičnyja raskopki na pomniku historyi, dzie, mahčyma, pačynałasia historyja letapisnaha Mienska. Pra draŭlanyja kanstrukcyi, jakim moža być bolš za tysiaču hadoŭ, napisaŭ Sputnik.
Vyvučeńnie pomnika historyi na race Miency sioleta pryniesła archieołaham šmat znachodak. Ciapier u hłybini vała znajšli draŭlanyja kleci, jakija dapamohuć z dakładnym datavańniem haradzišča.
Taksama navukoŭcy pobač sa zrubami znajšli draŭlanuju mastavuju. Nievialiki ŭčastak prachodzić papiarok vała i zachavaŭsia da našych dzion dziakujučy vilhotnaj hlebie.
Ujaznaja brama ŭ Miensk
«Heta prachod unutry vała. Navat na samych rańnich płanach haradzišča byli paznačanyja try prachody vałaŭ: dva prarazajuć vał z poŭdnia na poŭnač i adzin — u paŭnočna-ŭschodniaj častcy», — raskazaŭ zahadčyk adździeła archieałohii Siarednich viakoŭ i Novaha času Instytuta historyi Andrej Vajciachovič.
Pavodle jaho słoŭ, na fotazdymkach raskopak 1983 hoda vidać, što hety prajom dastatkova vysoki, litaralna za try mietry ad viaršyni vała była vyjemka.
«My pačali raskopki i akazałasia, što hetaja vyjemka — zasypany prachod. Materyjały tam u asnoŭnym XIX stahodździa. Na dnie my vyjavili mastavuju z časanaha biarvieńnia», — adznačyŭ archieołah. Pry hetym jon źviarnuŭ uvahu, što jana znachodzicca na niekalki mietraŭ nižej za ŭzrovień viaršyniaŭ znojdzienych raniej draŭlanych kleciaŭ u vale.
Andrej Vajciachovič kanstatavaŭ, što pakul da kanca niezrazumieła, była heta mastavaja ŭjaznoj bramy ci heta najpaźniejšaja prarezka vała, i hetaja mastavaja źjaŭlajecca prachodam časoŭ Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ci Rečy Paspalitaj.
Ciapier archieołaham treba praciahvać zdymać płasty hleby, kab ubačyć i zrazumieć, ci była źviazanaja mastavaja z klećmi. Tamu što kali jany pamiž saboj źviazanyja — heta mahła być mienavita treciaja ŭjaznaja brama.
«My voźmiem uzory dreva i praviadziem radyjovuhlerodny analiz. Heta daść dakładny čas zbudavańnia hetaha prachodu», — padkreśliŭ archieołah.
Staražytnaja łapata
Andrej Vajciachovič skazaŭ, što, pavodle źviestak archieołaha Hieorhija Štychava, jaki daśledavaŭ haradzišča ŭ 1984 hodzie, maksimalnaja vyšynia vała składaje 8 mietraŭ.
«My ciapier prakapali 7 mietraŭ 20 santymietraŭ, tamu nam treba adkapać jašče 80 santymietraŭ», — rastłumačyŭ navukoviec.
U adnoj z kleciaŭ archieołahi znajšli złamanuju łapatu: dziakujučy vilhotnaj hlebie i hlinie jana zachavałasia całkam. Heta pieršaja znachodka draŭlanaha vyrabu za ŭvieś čas raskopak. Dakładnaje datavańnie draŭlanaj łapaty možna budzie atrymać paśla analizaŭ draŭniny sa zrubaŭ kleciaŭ, tamu što jaje kinuli padčas pracy tam. Pry hetym vizualna jana dakładna adnosicca da pieryjadu staražytnych kniastvaŭ.
Ciapier draŭlanaja łapata znachodzicca ŭ Instytucie historyi, tamu što drevu nielha davać vysachnuć i tolki tam navukoŭcy mohuć stvaryć nieabchodnyja ŭmovy, kab jaje zachavać.
Andrej Vajciachovič rastłumačyŭ, što samaje strašnaje dla archieałahičnych znachodak z dreva — heta śpiakota i suchaść. Tamu ciapier za zachavanaść draŭlanych kleciaŭ i mastavoj možna nie bajacca: vosieńskaje nadvorje pakul dapamahaje daśledčykam. «My nie budziem raźbirać mastavuju, tamu što treba pakidać usie elemienty ŭ tym vyhladzie, u jakim jany jość. My budziem kapać pobač i hladzieć pa profili, jak usio było ŭładkavana», — udakładniŭ jon.
Archieołah źviarnuŭ uvahu, što ŭ asnovie vała lažać kłasičnyja draŭlanyja zruby časoŭ staražytnych kniastvaŭ. Zaraz treba dačakacca vynikaŭ radyjovuhlerodnaha analizu i dendrałahičnaha, kab paćvierdzić ich prynaležnaść da hetaha pieryjadu.
Kamientary
I, usio ž, udakadnicie ŭ taho vašaha "Sputnika", što jany mieli na ŭvazie pad znachodkaj, jakuju jany pa-rasijsku nazyvajuć "łopata", a NN pa-našamu to "łapata", to "rydloŭka". U našaj movie heta roznyja rečy.