«Kultura Biełarusi vielmi padobnaja da tradycyj rodnaj Afryki». Inšaziemny tancor, jaki žyvie ŭ Minsku, raskazaŭ, za što lubić Biełaruś
Žan-Žaku 45 hadoŭ, bolš za 30 ź jakich jon tancuje. U Biełaruś jon pryjechaŭ try hady tamu, kali ŭ Jeŭropie pačałasia pandemija. Siudy jaho zaprasiła partniorka pa salsie, kab patreniravacca i padrychtavać vystup da čarhovaha fiestyvalu. «Ja zakachaŭsia ŭ Biełaruś i vyrašyŭ tut zastacca», — pryznajecca artyst. «Anłajnier» pahavaryŭ ź inšaziemcam pra toje, kolki treba ŭkładańniaŭ, kab prafiesijna zajmacca tancami na mižnarodnym uzroŭni, jak pryniała jaho Biełaruś i što bolš za ŭsio jaho čaplaje ŭ našaj mientalnaści.
«Tancy byli prosta dla vyražeńnia emocyj»
Naradziŭsia Žan-Žak u Konha, a paśla zakančeńnia škoły pierajechaŭ u Bielhiju vučycca va ŭniviersitecie.
«U Afrycy tak pryniata, što dzieci iduć śledam za siamiejnymi tradycyjami, baćki nas nakiroŭvajuć. Moj baćka byŭ pradprymalnikam u śfiery IT. Ja taksama zaŭsiody maryŭ pracavać u IT, atrymaŭ profilnuju adukacyju i znajšoŭ pracu, — raskazvaje mužčyna. — A tancy — heta druhaja, paralelnaja častka žyćcia.
U Afrycy tancy asacyjujucca sa štodzionnaściu i znosinami. Ź ich dapamohaj my vykazvajem emocyi, kali nam sumna abo radasna, kali my viasielimsia abo kryŭdzimsia. Tancy — heta sposab znosin z pryrodaj i nieziamnymi istotami».
Jašče ŭ Konha Žan-Žak zajmaŭsia ŭ teatry i škole mastactvaŭ, vystupaŭ na śviatach. Tancavać pačaŭ z 12-ci hadoŭ, a ŭžo da 15-ci ŭ jaho źjavilisia svaje hrupy. Adnak usio heta byli huli, ličyć artyst, prafiesijnym tancoram jon staŭ užo ŭ Bielhii.
«U dziacinstvie ja byŭ maleńki i ščupleńki, tancy byli prosta dla vyražeńnia emocyj. Tak, heta zapał i luboŭ, ale jašče pavinna być technika».
Kali Žan-Žaku spoŭniłasia 22, jon trapiŭ na vystup italjanskich artystaŭ, jakija tancavali salsu. Chłopiec padyšoŭ da treniera i spytaŭ, ci moža taksama pačać zajmacca tancami. Toj daŭ dabro, a ŭžo praź niekatory čas prapanavaŭ Žan-Žaku stvaryć ułasnuju hrupu ŭ Bielhii.
«Z hetaj hrupaj ja pačaŭ vystupać na mižnarodnych fiestyvalach. Pieršy byŭ u Sibiry. Potym usio tak zakruciłasia: ja pačaŭ mieć znosiny ź inšymi vykładčykami, sapraŭdnymi prafiesijanałami. Jany prapanoŭvali pryjechać da ich u krainu, papracavać tam i abmianiacca vopytam. Dziakujučy tancam ja staŭ zavodzić novyja znajomstvy, naviedvać novyja krainy i miescy».
Z časam tancor pačaŭ udzielničać u spabornictvach prafiesijanałaŭ. Pieršym takim vyprabavańniem staŭ čempijanat pa salsie ŭ Bielhii, dzie jon pieramoh.
Žan-Žak abjeździŭ paŭśvietu, kab pabyvać na fiestyvalach ci paŭdzielničać u spabornictvach. Jon vystupaŭ u Italii, Bałharyi, Vienhryi, Armienii, Kazachstanie, Hruzii, Rasii, Japonii — śpis možna praciahvać doŭha.
«Kali chočaš stać prafiesijanałam, heta kaštuje vielizarnych hrošaj»
«Kali ja pryjechaŭ u Biełaruś, płanavaŭ zastacca tut na dva-try tydni, patreniravacca, pahladzieć krainu i źjechać, — pryznajecca Žan-Žak. — Ale potym paznajomiŭsia ź ludźmi i zrazumieŭ, što mnie tut vielmi padabajecca — nastolki, što ja ŭžo dvojčy padaŭžaŭ pracoŭnuju vizu. Pastupiła prapanova ad biełaruskaj škoły tancaŭ zastacca i vykładać salsu».
I mužčyna pahadziŭsia. Jon adrazu razumieŭ, što zarabić na tancach u Biełarusi nie atrymajecca. Ale salsa dla jaho nikoli nie była instrumientam dla ŭzbahačeńnia. Žan-Žak vyrazna padzialaje hrošy i tancy. Zarablaje jon u IT, a dušu ŭkładaje ŭ zaniatki salsaj.
«Enierhiju, jakuju dajuć mnie tancy, niemahčyma vymierać hrašyma. Salsa dazvalaje mnie raści, ruchacca napierad, raźvivacca, i heta nieacenna. U novaj krainie ty znajomišsia z kulturaj, ludźmi, tradycyjami — i ŭsie hetyja rečy robiać ciabie nastolki bahatym, što hrošy tut i pobač nie stajać. Ja ščaślivy nie ŭ toj momant, kali atrymlivaju zarobak, a kali baču, što ludzi sychodziać z zaniatkaŭ ščaślivymi».
Žan-Žak pryznajecca, što zajmacca tancami prafiesijna — heta vielmi doraha.
«Kali chočaš stać prafiesijanałam, heta kaštuje vielizarnych hrošaj. Kab raźvivacca, treba rehularna byvać na fiestyvalach u roznych punktach śvietu, a heta pieraloty, pražyvańnie, apłata samich majstar-kłasaŭ i kursaŭ u vykładčykaŭ najvyšejšaha ŭzroŭniu».
Artyst kaža, što ciapier tracić na tancy ŭ siarednim 1500 jeŭra ŭ miesiac. Naprykład, naviedvańnie trochdzionnaha fiestyvalu ŭ Jeŭropie kaštuje kala 150 jeŭra. Adna hadzina zaniatkaŭ na majstar-kłasie krutoha tancora budzie kaštavać prykładna stolki ž, usio zaležyć ad uzroŭniu vykładańnia. Košt samaha darahoha kursu, jaki davaŭ jon sam, skłaŭ 550 jeŭra za paŭtary hadziny.
Prybytak, jaki artyst atrymlivaje ad tancaŭ, jon adrazu ž inviestuje ŭ novyja tvorčyja prajekty. Samym vialikim dasiahnieńniem apošnich hadoŭ ličyć toje, što ŭdałosia padrychtavać try vystupleńni dla suśvietnych fiestyvalaŭ z kamandaj ź Biełarusi.
«Ja nie liču tancy pracaj»
Ranica Žan-Žaka pačynajecca z asnoŭnaj pracy ŭ IT. Jon sadzicca za kampjutar i zajmajecca spravami prykładna da čatyroch hadzin dnia. Pryčym pracuje mužčyna kožny dzień, biez vychadnych.
Potym jon pačynaje rychtavacca da zaniatkaŭ pa tancach. Prachodziać jany pa viečarach try razy na tydzień. U dni biez tancaŭ Žan-Žak trenirujecca samastojna, bo treba padtrymlivać siabie ŭ formie. Salsie nadaje jak minimum 15 hadzin na tydzień.
U redkija volnyja hadziny Žan-Žak zapisvaje videa z repietycyj, rychtuje tvorčyja numary, poźnim viečaram moža sustrecca ź siabrami. Minimum dva razy na miesiac tancor źjazdžaje na fiestyvali za miažu. Zvyčajna takaja pajezdka zajmaje try dni — ź piatnicy pa niadzielu. U redkich vypadkach mužčyna dazvalaje sabie zastacca ŭ novaj krainie, kab pahulać tam i paznajomicca z kulturaj.
Niekalki razoŭ na hod da Žan-Žaka ŭ Bielhiju pryjazdžaje siamja z Afryki. Na sustreču z rodnymi mužčyna taksama zakładaje čas i adpačynak.
«Tancy dla mianie — heta chutčej zapał i ekspresija. Ja nie liču tancy pracaj, mnie nie treba ad ich adpačyvać. Adpačyvać budu, kali pamru», — žartuje artyst.
Žan-Žak pryznajecca, što choča adkryć u Biełarusi ŭłasnuju škołu tancaŭ i ŭžo pracuje nad hetym prajektam. Jana budzie składacca ź dźviuch hrup. Pieršaja — heta vykładčyki, jakich trenier budzie navučać i pieradavać im svoj vopyt, a druhaja — kamanda, jakaja budzie rychtavacca da prajektaŭ i vystupleńniaŭ pa ŭsim śviecie, udzielničać u spabornictvach.
«Ja ŭžo dastatkova dobra paznajomiŭsia ź ludźmi, kulturaj, hramadstvam, miascovymi praviłami i zakonami. Zaraz hatovy dzialicca svaim vopytam i realizoŭvać hety prajekt. Užo ŭ nastupnym miesiacy startuje moj kurs dla matyvavanych ludziej, jakija chočuć vystupać metanakiravana. A ŭžo ŭ nastupnym hodzie ŭsio heta pieraraście ŭ škołu».
«Kali źjazdžaju adsiul, mnie sumna»
Žan-Žak upeŭnieny: toje, što jon zastaŭsia ŭ Biełarusi, kruta pamianiała jaho žyćcio. Jamu vielmi padabajecca razmaŭlać ź biełarusami. Mužčyna pryznaje, što my krychu zakrytyja, spakojnyja i nieemacyjnyja, zatoje zaŭsiody hatovyja pryjści na dapamohu i vielmi metanakiravanyja.
Mužčyna raskazvaje, što kultura Biełarusi vielmi padobnaja da tradycyj jaho rodnaj Afryki.
«Dla vas taksama važnyja siamiejnyja kaštoŭnaści, jak i ŭ mianie na radzimie. Ja baču, što biełarusy žyvuć samastojna, ale jak tolki nastupajuć vychadnyja, usie viartajucca dadomu, da baćkoŭ, u siamju. A jašče vy hatovyja addać hościu samaje lepšaje — u Afrycy toje ž samaje. U nas pryjezd novaha čałavieka adznačaje ŭvieś horad».
Razam z zyčlivaściu i haścinnaściu Žan-Žak adznačaje biełaruskuju kansiervatyŭnaść, zakrytaść i aściarožnaść. My baimsia sprabavać niešta novaje, ekśpierymientavać. Heta adčuvajecca navat u tancach: kali vykładčyk pakazvaje novuju techniku, źviazanuju z kulturaj i tradycyjami inšych krain, vučniam heta dajecca niaprosta.
A na adnym z apošnich fiestyvalaŭ pierad vystupam trenier dastaŭ kaściumy i ździviŭsia: dziaŭčaty pavinny byli apranucca ŭ strohija mužčynskija kaściumy, a ŭbory chłopcaŭ utrymlivali ružovyja elemienty.
«Chłopcy prosta zapali ŭ stupar, maleńkaja detal rezka spyniła ich. Ja sam pa sabie vielmi adkryty, emacyjny i kamunikabielny, ale tut sutykajusia z zakrytaściu ludziej, navat padčas zaniatkaŭ. Kali ja pytajusia, ci jość pytańni, usie maŭčać, šepčucca i bajacca niešta skazać, a mnie tak chočacca pahutaryć.
Viadoma, z časam ja pačaŭ razumieć biełarusaŭ, vaš mientalitet. Ale mnie taksama chočacca, kab vy išli nasustrač i razumieli maje asablivaści, što ja inšy i što sa mnoj treba mieć znosiny kryšačku inakš».
Prafiesijanał taksama adznačaje, što biełarusam treba bolš času, kab schoplivać novyja techniki i infarmacyju. Toj materyjał, jaki jon pryvyk davać za miesiac, našymi vučniami zasvojvajecca za niekalki miesiacaŭ.
Taksama mužčyna źviarnuŭ uvahu na pryhažość biełaruskich dziaŭčat. Pakul nie znajšłosia čałavieka, jaki padzialiŭ by ź im kačavy ład žyćcia. Žan-Žak pryznajecca, što choča sustreć u Biełarusi druhuju pałovu, jakaja b zrazumieła i pryniała jahony zapał da tancaŭ, žyćcio, dzie šmat ruchu i padarožžaŭ.
Pieršaja ciažkaść, ź jakoj sutyknuŭsia Žan-Žak u našaj krainie, — heta strohija praviły, jakija ŭsie vykonvajuć. Kab atrymać pracoŭnuju vizu, jamu daviałosia sabrać vialiki pakiet dakumientaŭ i prajści šmat instancyj. U Jeŭropie z hetym usio praściej i chutčej.
Zatoje hieroj adznačaje servis i ŭzrovień absłuhoŭvańnia ŭ biełaruskich ustanovach. Jaho ździŭlaje, što ŭ nas možna znajści miesca, dzie pajeści, u luby čas sutak. Mužčyna źviartaje ŭvahu i na jakaść praduktaŭ. Kali ŭ kramie ci na rynku bačyć bulbu ź ziamloj, radujecca: značyć, pradukt sapraŭdny.
Pra ceny mužčyna adhukajecca dobra. Pryznajecca, što nie maje patreby ŭ niejkich darahich dalikatesach abo VIP-absłuhoŭvańni ŭ restaranach — jamu dastatkova baršču i kavałačka miasa.
Žan-Žak adčuvaje, što ŭ Biełarusi moža realizavać svoj patencyjał jak tancora. Tut jość ludzi, ź jakimi jon moža dzialicca majsterstvam i raści razam ź imi, tut heta zapatrabavana.
«Chaču, kab usio heta było niezdarma, kab ludzi bolš sa mnoj razmaŭlali, kab ja moh praciahvać dzialicca ź imi tym, što lublu i ŭmieju».
«Na moj hust, kruasany ŭ Francyi ŭsio ž smačniejšyja». Francuz rehularna pryjazdžaje ŭ Biełaruś i raskazvaje, jak jamu tut
Pihmiei, malaryja i palihamija. Biełaruska raskazała pra žyćcio na afrykanskim ekvatary
Lubić draniki ź miasam, užo pryvyk da biełaruskaj bulby i viedaje niekalki biełaruskich słoŭ. Kamierunski futbalist raskazaŭ, jak jamu žyviecca ŭ Smarhoni
Kamientary