Adpačynak u Rumynii — heta abzac
Aŭtaban skančajecca tupikom, kala noh paŭsiudnyja badziažnyja sabaki, emocyi cieraz kraj… Vy ž chacieli pryhod!
Aŭtaban skančajecca tupikom, kala noh paŭsiudnyja badziažnyja sabaki, emocyi cieraz kraj… Vy ž chacieli pryhod!
Kantynienty treba mierać samalotami, krainy — mašynami, a harady — nahami. Praz škło mašyny ty nie ŭbačyš usiu krainu i nie zrazumieješ jaje da kanca, ale budzieš mieć asabistaje ŭjaŭleńnie ab joj, časta adroznaje ad taho, što prapanujuć telebačańnie i haziety.
Rumynija majho padarožža nie padobnaja na toje, što ja viedała pra jaje raniej. Prajechaŭšy praz usiu Rumyniju, ja nie ŭbačyła nivodnaj cyhanskaj kibitki. Zatoje bačyła pjanaha cyhana, jakoha žonka viała pad ručki dadomu. Humavyja boty, chustka i muž, jaki adnačasova svarycca i śpiavaje, byccam u našaj vioscy… I tolki ŭ restaranie hatela u adzin ź viečaroŭ — cyhanskija jarkija sukienki, śpievy i tancy. Vystupaŭ falkłorny kalektyŭ. Rumynskija cyhany — takaja ž kazka, jak miadźviedzi, što cho¬dziać pa Maskvie.
Što kidajecca u vočy — heta tempy budaŭnictva i raźvićcia krainy. Za try hady, što prajšli miž pieršym i druhim maimi padarožžami tudy, pustyja terytoryi ŭzdoŭž uźbiarežža zapoŭnilisia hatelami i turystami. Centralnyja vulicy haradoŭ radujuć voka kvietnikami, adramantavanymi fasadami i čyścinioj.
Adnak varta źviarnuć z centralnych vulic, i vam adkryjecca druhaja Rumynija… Asabliva ŭ hetym sensie ŭražvaje Bucharest.
Bucharest
My pryjechali ŭ druhoj pałovie dnia. Mašynu pryparkavali, jak tolki zajechali ŭ horad. Vyrašyli padarožničać hramadskim transpartam. Zajšli ŭ bližejšuju kniharniu kupić kartu horada. Vitajemsia pa‑rumynsku: «Bona ziva». Sprabujem na palcach rastłumačyć, što nam treba. Pradaviec prapanuje: «Havarycie pa‑rasijsku». Pracavaŭ pa kantrakcie va Ukrainie, tam i navučyŭsia. Mužčyna raspytvaŭ pra žyćcio ŭ Biełarusi, žaliŭsia, što ŭ ich z žonkaj małyja zarpłaty. U jaho — 250 jeŭra, u žonki — 500. Novy znajomy ałoŭkam na karcie paznačyŭ cikavyja abjekty, rastłumačyŭ, jak dajechać da centra, pakazaŭ najbližejšy hatel. Vialiki jamu «mulcymiesk» (dziakuj pa‑rumynsku).
Bucharest — pryjazny horad. Žychary starajucca dapamahčy i vyhladajuć krychu ździŭlenymi. Vidać, zamiežnyja turysty nie častyja ŭ ich hości. A voś turystyčnymi aŭtobusami z samoj Rumynii zapoŭnienaja ŭsia parkoŭka la centralnaj płoščy.
Vulica Kala Viktoryj, dzie znachodziacca hałoŭnyja turystyčnyja abjekty, spakojnaja, transpartu mała. Hulaješ, hladziš pampieznyja budynki. Sychodziš z adšlifavanaj turystyčnaj zony ŭ zavułak i… Pierakapanaja vulica biez hrama asfaltu.Kab pa joj ruchacca, abapał zroblenyja naściły z došak na słupach šyrynioj mietr. Pasiarod vulicy pieryjadyčna źjaŭlajucca daščanyja padmostki z adkrytymi kaviarniami.
Elitnyja kramy‑sałony čarhujucca z napaŭrazburanymi damami‑zvałkami. A ŭ letnich «kaviarniach na doškach» poŭna dobra apranutaha narodu. Hłamur pa‑rumynsku. Idziem dalej. Vuzki prachod va ŭnutrany dvoryk — i byccam traplajem u staruju Rumyniju. Trochpaviarchovy dom z prałamanym dacham, rasčynienyja vokny, ź jakich u dvor ciahnucca viaroŭki ź bializnaj. Vokny napałovu zabityja fanieraj. Z‑pad doma ciače brudnaja vada, i chudyja katy ryjucca na śmietniku… Moža, apošni raz bačyli my taki niepryčasany Bucharest. Hledziačy na toje, jak chutka adnaŭlajecca i adbudoŭvajecca centr.
Asabliva raduje, što damy nie znosiać, ich prosta ramantujuć, zachoŭvajuć fasady, padnaŭlajuć lapninu.
Aŭtaban skančajecca tupikom
Ranicaj nakiroŭvajemsia ŭ bok mora. Možna jechać praz Urzičeni staroj darohaj, a možna novaj aŭtastradaj. Turysta‑aŭtamabilista ciahnie na aŭtastradu, i heta budzie pamyłkaj.
Dajechać da jaje prablema z‑za błytaniny z ukazalnikami, dy kalcavaja daroha, pa jakoj pryjdziecca jechać da aŭtastrady, ničoha padobnaha da minskaj kalcavoj nie maje. Vajenna‑hruzinskaja daroha Bucharesta. A kali vy ŭžo ščaślivy budziecie lacieć pa aŭtabanie, praz sto kiłamietraŭ vaša ščaście skončycca razam z aŭtabanam. Tupik. Usie źjazdžajuć na vuzieńkuju darohu. Jak tolki zaleziecie ŭ hetu aŭtamabilnuju kašu, kalcavaja horada Bucharesta padasca vam šykoŭnaj. Heta Rumynija. Hałoŭnaje nie złavacca. Vy chacieli pryhod? Vy ich atrymali.
A jašče Rumynija — heta kraina «śviaščennych» sabak. Jany tut paŭsiul: biehajuć kala noh na zapraŭkach, zazirajuć u vočy ŭ prydarožnych kaviarniach. Ich zastyłyja trupiki lažać na ŭzbočynach. U nievialikich haradkach možna nazirać karcinu: kamunalniki sabrali ŭ kupu liście, hallo, śmiećcie, a źvierchu prycisnuli sabačym trupikam. Spačatku heta vyklikaje šok, paśla pryvykaješ. Uzdoŭž daroh šmat pryvatnych damoŭ. Haspadary trymajuć sabak. Voś i vynik.
Plažny alimp
Pieraadoleŭšy darohu, apynajemsia ŭ kurortnaj zonie. Spačatku na piać dzion spyniajemsia u hateli kurorta Alimp. Pražyŭšy paru dzion, zrazumieli, što charčavacca lepš u hateli. Kaviarni ŭ kurortnaj zonie darahija. A voś hatelami kurort nie pierahružany. Plažy svabodnyja. U hateli na recepcyi maładyja rumynskija dziaŭčaty, krychu fanaberystyja. Pavodziny papachvajuć sacyjalizmam. Hateli dziaržaŭnyja. Na rabotu, vidać, biaruć pa znajomstvie.
Sami ž hateli vyhladajuć prystojna. Dziaržava zacikaŭlenaja zarablać na turyźmie.
Tut ža, na kurorcie, znachodzicca hrazielačebnica. Pa ŭźbiarežžy pradajucca butelki ź lačebnaj hraźziu. Ludzi abmazvajucca hetym čornym eleksiram z hałavy da noh. Siarod blednatvarych turystaŭ traplajucca hetakija afrykancy, tolki vočy bliščać i biełazubyja ŭśmieški. Užo buduć zdarovieńkija.
Na druhi dzień našaha pryjezdu, zaŭvažyŭšy mašynu ź biełaruskimi numarami, padyšoŭ małady čałaviek: «Vy ź Minska? Ja — taksama! Dvanaccaty dzień mučajusia. Žonka pryhavaryła na čatyrnaccać dzion». Pazajzdrościŭ, što my na kołach i možam pajeździć pa roznych miescach. Tak i zdaryłasia. Praź piać dzion my pierajechali.
Ladoŭni dla tempieramientnych
Miastečka nazyvajecca Ejfaryja‑nord. Tut žyćcio viruje. Adpačyvajuć u asnoŭnym rumyny. Usio demakratyčna, možna źniać numar u darahim hateli, a možna i ścipły pakoj. U pašanie viły: pryvatnyja damy ź dziesiatkam numaroŭ, jakija haspadary zdajuć u arendu. My vybrali hety varyjant. Možna pažyć siarod rumynaŭ, panazirać. U pakoi standartny nabor vyhod: sanvuzieł, bałkon, televizar. A dzie ž ladoŭnia? Akazvajecca, u prastornym chole kala pakoja. Tam ža staić niekalki stałoŭ. Rumyny viečarami lubiać vychodzić u choł. Składajecca sumiesnaja viačera, i tut usio pad rukoj: stały i ladoŭni z vypiŭkaj i zakuskaj. A ty lažyš u łožku, paziraješ na dźviery i čakaješ, kali jany ŭhamaniacca.
Tempieramientu ŭ rumynaŭ značna bolš, čym u biełarusaŭ. My ŭpeŭnilisia ŭ hetym, kali na nastupny dzień ubačyli , što lubimaja statuetka našaj haspadyni, umuravanaja ŭ słup kala leśvicy, vyrvana z koraniem. A haspadynia z sumnymi vačyma pytałasia, ci šmat biełarusaŭ adpačyvaje ŭ haradku.
Ukraina ź niekalkich viosak
U adzin sa zvyčajnych plažnych dzion my zaŭvažyli, što za nami naziraje rumynskaja siamiejnaja para. Pamachaŭšy nam ručkaj, mužčyna padyšoŭ bližej, kab daviedacca, adkul my pryjechali, i radasna paviedamiŭ, što ŭ jaho jość friend z Ukrainy Alaksandr. My zrazumieli, što hety Alaksandr siońnia pryjdzie na plaž. I voś da nas nabližajecca siamiejnaja para. Mužčyna z čornymi vałasami i harbatym arlinym nosam. Niaŭžo heta Alaksandr? Žančyna śvietłavałosaja, nievysokaha rostu, z kirpatym nosikam, całkam moža być ukrainkaju. Tak jano i apynułasia. Nie Alaksandr, a Alaksandra. Jana padsieła da nas. Kali my spytali, ź jakoha ŭkrainskaha miesta jana pryjechała, to byli šakavany adkazam:
— Z Krasnadarskaha kraju.
— Dyk heta ž Rasija?!
— Ciapier, moža, i Rasija. A kali našy prodki jašče za pieršym carom adtul uciakali, to była Ukraina.
Prodki Alaksandry ŭžo trysta hadoŭ žyvuć u Rumynii ŭ svaim krasnadarska‑ŭkrainskim asiarodździ, jakoje składajecca ź niekalkich viosak. Ludzi zachoŭvajuć movu, tradycyi, ženiacca tolki miž svaimi. Śviatary nie dajuć kroku ŭbok stupić, kab nie zdradzić viery. I tolki apošnim časam moładź pačała pratestavać. Samoj Alaksandry ŭdałosia vyjści zamuž za rumyna, jakoha pakachała. Baćki nie ŭpiralisia, bo chacieli dačce ščaścia. Z carkoŭnymi pryjšłosia pazmahacca. Jana chacieła iści zamuž u sučasnaj viasielnaj sukiency, a nie ŭ staradaŭnich strojach. Baćki płakali, kazali, što pop zabaraniaje biełuju viasielnuju sukienku… Alaksandra aktyŭnaja, emacyjnaja, padobnaja na ŭkrainskuju žančynu. Prosta ździŭlaješsia, jak u dyjaspary trysta hadoŭ mohuć zachoŭvacca admietnyja nacyjanalnyja rysy?
Dni adpačynku pralacieli chutka. Nastroj byŭ dobry. I navat kali ŭviečary z našaj ladoŭni skrali paru butelek piva, muža heta nie razzłavała. Padazreńnie ŭpała na muža haspadyni, bo na nastupny dzień jon byŭ padkreślena vietlivy i machaŭ nam ručkaj.
Našymi pavodzinami haspadynia zastałasia całkam zadavolenaja, navat nie pryjšła praviarać numar. Prosta skazała pakinuć klučy na stale.
Na dośvitku my pakinuli haścinnuju viłu haradka Ejfaryja‑nord. Darahija rumyny, z vami było cikava. Usiaho vam najlepšaha. Pa darozie ŭ Biełaruś my nakupili ŭ miascovych sialan dyń i kavunoŭ. Kaštujuć kapiejki i majuć dobry smak.
Kamientary