«U płanie mužčynskaj uvahi ja raśpieščanaja». Hetaja biełaruskaja futbolnaja fanatka źbiraje tysiačy prahladaŭ u instahramie
Kaciarynie Vasilonak 21 hod, žyvie jana ŭ Vilni. Dziaŭčyna vyvučaje prava ŭ EHU, a ŭ volny čas viadzie instahram-akaŭnt na amal 32 tysiačy padpisčykaŭ — stolki ludziej sočać za Kaciaj i jaje zachapleńniem anhlijskim kłubam «Mančester Junajted». Raspytali, jak žyvie adna z najiarčejšych biełaruskich fanatak.
«Paśla toj hulni majo fota repostnuli ŭ aficyjny instahram kłuba, a heta najvyšejšaja adznaka ŭ anłajnie»
Kaciaryna zacikaviłasia futbołam jašče ŭ dziacinstvie.
«Ja tatava dačka, jakaja lubić usio, što lubić tata — futboł, bajeviki, muzyku Eminema. Pamiataju, jak u 2009 hodzie, kali mnie było vosiem hadoŭ, ja prabiahała la televizara, i tam byli spartovyja naviny. Raskazvali pra hulniu «Mančester Junajted» — zdajecca, kłub tady prajhraŭ, ale zabiŭ hoł. Ja ŭbačyła stadyjon, emblemu, [Uejna] Runi, i dumaju — usio, majo! Da hetaha ja bačyła, jak tata hladzić futboł, ale heta mianie nie nadta čaplała, a tut zdaryłasia pa-inšamu.
Tata, darečy, baleŭ za «Arsienał» i zaŭsiody kazaŭ, što ŭ «Junajted» hulajuć samyja ahidnyja hulcy, a voś «Arsienał» — kłub dla mužčyn!», — zhadvaje dziaŭčyna.
Z taho samaha času Kacia pačała ličyć siabie fanatkaj «Junajted», ale ŭłasna hulni kłuba stała hladzieć tolki ŭ 12-13 hadoŭ. U fanackim płanie dziaŭčyna adnalub — nikoli nie zaŭzieła za inšyja kłuby. U adroźnieńnie ad šmatlikich inšych kamand, «Junajted», miarkuje Kaciaryna, nie stvorany jak biznes-prajekt, heta i nie kłub-adnadzionka. Apošnija hadoŭ 30-40 kamanda z Mančestera była na panoŭnych pazicyjach, kłub maje jarkuju historyju i vydatnyja pieramohi. U vačach Kaciaryny jon zaŭsiody zmahaŭsia za pieršaje miesca, hetaj kamandzie nie patrebna było druhoje ci treciaje. Dla dziaŭčyny heta vielmi važna, bo jana i sama takaja, całkam admaŭlaje prymaŭku «hałoŭnaje — nie pieramoha, hałoŭnaje — udzieł».
Voś čamu Kaciarynie było duža ciažka baleć za «Junajted» u kryzisny dla kłuba pieryjad (z 2013-ha niedzie pa pazaminuły hod): «Z punktu hledžańnia emocyj, usie tyja čaćviortyja, piatyja, šostyja miescy byli nievynosnyja, hulnia była nadta niecikavaja. Siadziš pierad ekranam i zasynaješ, ale razumieješ, što pavinna hladzieć matč, bo ŭ 2009 hodzie ja zrabiła svoj vybar i nie chaču jaho źmianiać. Žadaju tytuł dla kłuba, žadaju potym kazać, što ja hadzinami hladzieła matčy treniera Łui van Hała, dzie chłopcy stajali ŭ centry pola i chadzili pieššu, usio heta prajšła i baču ciapier kubak APŁ nad hałavoj.
Naš krajni kubak my vyjhrali ŭ lutym, ja tady žyła ŭ Biełarusi, a tam fanataŭ «Junajted» duža šmat. Pajšła ŭ bar na prahlad i atrymała niejmaviernyja emocyi, kali zrazumieła, što voś jon — pieršy tytuł za apošnija niekalki hadoŭ.
Bačyła matč, kali my vyjhrali ŭ «Barsiełony», heta taksama było nievierahodna. Paśla toj hulni majo fota repostnuli ŭ aficyjny instahram kłuba, a heta najvyšejšaja adznaka ŭ anłajnie. Paśla takoha razumieješ, što ty nie niejki nieviadomy nikomu fanat, pra ciabie viedajuć, ciabie bačać. Uśviedamlaješ svaju suviaź z kłubam, toje, što ŭsie hetyja biassonnyja nočy za matčami byli nie darma, nie darma płakaŭ z-za parazaŭ».
Dla dziaŭčyny futboł — heta ŭ pieršuju čarhu emocyi, a zusim nie taktyki i pazicyi hulcoŭ upieramiešku z razboram hulniaŭ. Jana kaža, što ni ŭ adnoj śfiery svajho žyćcia nie płača bolš, čym z-za futboła.
«Try hady sustrakałasia z fanatam «Mansici», i na momant majho adjezdu jon pajšoŭ pracavać u KDB»
Apošnija niekalki miesiacaŭ Kaciaryna žyvie ŭ Vilni, jana studentka EHU. Pa pieršaj adukacyi dziaŭčyna — vykładčyca anhlijskaj movy, adnak, dzielicca jana, zaŭsiody maryła stać prezidentkaj.
Kaciaryna skončyła kaledž pa śpiecyjalnaści z anhlijskaj movaj. Dumała paśla pastupać u Akademiju kiravańnia, ale zdaryŭsia 2020-y, i, pahladzieŭšy na paślavybarčyja padziei, dziaŭčyna vybrała zamiest hetaha jurfak BDU.
Tam, praŭda, Kaciarynu taksama rasčaravali: na pieršym zaniatku pa kanstytucyjnym pravie jana pačuła ad vykładčyka, što prava jany buduć vyvučać u adpaviednaści z padručnikam, a nie ŭ adpaviednaści z praktykaj. Takoha Kaci nie chaciełasia, taksama jak i nie chacieła jana, kab niedzie ŭspłyŭ jaje ŭdzieł u pratestach. Dziaŭčyna vybrała krychu syści ŭ cień i pastupiła na fakultet mižnarodnaha prava ŭ EHU.
Biełaruska z tryvohaj zhadvaje svaje emocyi taho času: «Paśla pasadki samalota z Pratasievičam u mianie zdaryŭsia niervovy zryŭ. Sprabuješ łaviravać, chočaš zastavacca dobrym čałaviekam, jaki nie chavaje svaje pohlady, i ŭsio heta vielmi ciažka. Dla mianie maje pryncypy i pohlady — na pieršym miescy.
Try hady sustrakałasia z fanatam «Mančester Sici», i na momant majho adjezdu jon pajšoŭ pracavać u KDB. U mianie tady prosta śviet pieraviarnuŭsia, padumała, maŭlaŭ, ja ciabie nie tak vychoŭvała! My ź im rasstalisia na fonie palityki, bo jon pryniaŭ bok režymu, i tady ja skazała, što na hetym u nas usio».
Pieršy kurs Kacia vučyłasia ŭ EHU dystancyjna, pry hetym nie zabyvała i pra hramadskuju dziejnaść: pisała artykuły pra situacyju ŭ Biełarusi dla časopisa Pitsburhskaha ŭniviersiteta, pisała skarhi ŭ Kamitet pa pravach čałavieka. Usio heta dziaŭčyna rabiła ananimna, i ŭ jaje atrymałasia paźbiehnuć represij, ale ŭ kancy 2022 hoda biełaruska adčuła — nadyšoŭ dla jaje čas pierajazdžać. I 31 śniežnia Kaciaryna kančatkova źjechała ŭ Vilniu.
Miesiacy pierad adjezdam ź Biełarusi jana ŭspaminaje jak čas vialikaha stresu: maŭlaŭ, žyła ŭ pryvatnym domie i pužałasia kožnaha huku, brechu sabaki i spynieńnia mašyny la doma, bo zdavałasia, što heta pryjechali pa jaje. Ale ŭ toj ža čas Kacia radujecca, što źjechała nie adrazu paśla apošnich vybaraŭ. Na dumku dziaŭčyny, heta dazvalaje joj lepš razumieć biełaruski kantekst, čym heta atrymlivajecca ŭ ludziej, jakija ŭžo daŭno pakinuli krainu.
Apošni dla Kaci matč biełaruskaha kłuba? «Zdajecca, heta była hulnia BATE. Pamiataju, što kłub tady jašče imknuŭsia hulać u niejtralnaść: nibyta jany i nie padtrymlivajuć režym, i nie vystupajuć nadta suprać.
Pryšła na furšet dla hledačoŭ, jakija siadzieli na vip-siektary, a jon vyhladaŭ tak, nibyta ich pazbavili ŭsiaho finansavańnia. Raniej tam było bahata kruhłych stałoŭ ź biełymi abrusami, kłasnyja zakuski i ałkahol, a ciapier ja ŭbačyła šeruju zału i niejki adziny stoł pasiaredzinie jaje.
Tady jašče pracavaŭ minuły dyktar «Barysaŭ-Areny» Kanstancin Kavieryn, jon taksama vyhladaŭ stomlenym i panurym. Ja pahladzieła na hetuju šeraść i zrazumieła, što heta kaniec, i bolš nie jeździła na biełaruski futboł».
Darečy, pieršy pachod Kaciaryny na stadyjon taksama adbyŭsia na «Barysaŭ-Arenie», u 2017-m: «Heta była hulnia našaj zbornaj suprać Šviecyi. Pierad matčam ja pajechała ŭ hatel «Piekin», dzie žyła zbornaja Šviecyi, kab ubačyć Viktara Lindelofa, abaroncu «Junajted». Dumała: «Abaviazanaja jaho sustreć, budu tut doŭha siadzieć, ale jaho pabaču!» My z maim byłym maładym čałaviekam prasiadzieli tam paru hadzin, i kali šviedy ŭžo spuskalisia na śniadanak, ja sustreła Lindelofa i my sfatahrafavalisia. Jon skazaŭ, što ja vielmi kłasnaja i miłaja, padziakavaŭ za padtrymku.
Potym mnie pazvaniła svajačka, jakaja pracavała ŭ tym hateli, i skazała, što maje dla mianie dva biaspłatnyja kvitki na hulniu pamiž Biełaruśsiu i Šviecyjaj. My vielmi chutka znajšli mašynu da Barysava i razam ź siabram pajechali na stadyjon.
Uražańni byli prosta niezabyŭnyja, nie mahła pavieryć, što možna ŭ Biełarusi ŭbačyć futboł takoha ŭzroŭniu. Mianie zaŭsiody vielmi ŭražvała toje, što chacia my i ŭ Biełarusi, dziakujučy futbołu my možam bačyć davoli viadomych ludziej — umoŭnaha Miesi ci Nejmara. Prychodziš na stadyjon i razumieješ, što heta ŭsio realnaje, heta nie televizar».
Kaciaryna kaža, što dapamahać inšym dla jaje vielmi važna, tamu ciapier sprabuje być karysnaj Ukrainie. Z dapamohaj kijeŭskaha fan-kłuba «Junajted» biełaruska choča pradać svaje cišotki ŭlubionaha kłuba z aŭtohrafami hulcoŭ i pieradać vyručanyja hrošy Ukrainie.
«Biełaruski futboł? Boža, jaki kašmar!»
Kacia pryznajecca, što nie pieranosić pierapynki ŭ kłubnych turnirach, kali joj niama čym siabie zaniać. Uspaminaje, što da paślavybarčych padziej jana vielmi lubiła hulni biełaruskaj zbornaj, ale ciapier za jaje nie zaŭzieje.
Byŭ u Kaciaryny čas, kali jana sprabavała palubić i kłubny biełaruski futboł, ale atrymałasia nie ŭsio: «Kali my paznajomilisia z Sašam Ivulinym, ja padumała, maŭlaŭ, jaki idejny čałaviek! Kali jon niešta ŭ hetym znachodzić, značyć, i ja mahu? I ja sprabavała, ščyra kažu, ale nie zdoleła.
Padčas pandemii, kali Biełaruś była adnoj ź niekalkich krain, dzie praciahvalisia futbolnyja čempijanaty, ja hladzieła adzin z matčaŭ i dumała: «Boža, jaki kašmar! I heta ciapier hladziać va ŭsim śviecie? Navošta?» Niejki čas ja chadziła na hulni barysaŭskaha BATE, bo ŭ mianie byŭ vip-abaniemient i propusk u padtrybunku, ale ŭsio roŭna mnie tyja hulni nie zachodzili».
Darečy, znajomstva z Ivulinym dla Kaciaryny nie abmiežavałasia cikavaściu da biełaruskaha futboła, bo jana jašče i pisała žurnalistu listy ŭ čas jaho źniavoleńnia.
Jość u našaj krainie svoj, biełaruski fan-kłub «Mančester Junajted», ale Kacia siabie ź imi nie asacyjuje. U 2019 hodzie jana pierakłała svoj błoh na anhlijskuju movu, kab pieraaryjentavacca na anhłamoŭny śviet. I ŭsio skłałasia: ciapier u Kaci 32 tysiačy padpisčykaŭ i bahata futbolnych znajomstvaŭ u roznych krainach. Dziaŭčyna raskazvaje, što jaje šmat zaprašajuć na anhłamoŭnyja intervju i padkasty, ale pakul što prapanovy jana nie prymaje, baicca moŭnaha barjeru.
Kličuć nie tolki na anłajn-mierapryjemstvy:
«Letam u «Junajted» buduć tavaryskija hulni z «Barusijaj», jany projduć u Łos-Andželesie, i mianie tudy zaprašaje miascovy fan-kłub. Kažuć, pryjazdžaj, my nabudziem bilet i apłacim hatel, ty prosta prylataj i zrabi pra nas publikacyju. Adkazvaju, maŭlaŭ, ja z radaściu, voś tolki ciapier, pakul ja bieź litoŭskaha DNŽ, mnie nichto amierykanskuju vizu nie daść.
Nie ŭjaŭlaju, jak by ŭ mianie źjaviłasia takaja sietka znajomstvaŭ bieź instahrama. U anłajnie, kali ciabie bačać ludzi i kali ty maješ paŭmiljona prahladaŭ u inście ad roznych ludziej na miesiac, takija znajomstvy adbyvajucca vielmi chutka. Spačatku ty prosta biełaruskaja dziaŭčyna, jakaja vielmi lubić hladzieć futboł i nabyvaje ŭ «Siłuecie» palonyja cišotki, a potym tabie piša čałaviek z pasadaj u kłubie i prapanuje dasłać padarunak, heta nievierahodna. Maju znajomych u struktury kłuba, i jany mianie zaprašajuć u Mančester, abiacajuć mnie ekskursiju pa stadyjonie i znajomstva z hulcami».
Usie hetyja prapanovy tym bolš da miesca, bo amal za 14 hadoŭ padtrymki «Mančester Junajted» naša hierainia nikoli nie była na ich hulniach.
Kali dziaŭčyna tolki pačynała pisać u instahramie pra lubimy kłub, jana nie čakała, što atrymaje stolki ŭvahi i padpisantaŭ, što joj pačnuć dasyłać padarunki z samoha Mančestera. Svaje cišotki jana atrymoŭvaje ad kiraŭnika adnaho z adździełaŭ u kłubie, i pra supracoŭnikaŭ MIU vykazvajecca duža ciopła: «Heta vielmi kłasnyja ludzi, nadta ŭciahnutyja ŭ kamunikacyju z taboj. Sprabujuć daviedacca, chto ty i čamu ty lubiš kłub, što adbyvajecca ŭ tvaim žyćci.
Dasłała hetamu kiraŭniku adździeła na Novy hod padarunak — dobryja biełaruskija słodyčy i dva bčb-znački, jon uziaŭ dy paviesiŭ adzin ź ich siabie na bejdžyk i chodzić ź im. Dla mianie prosta niejmavierna, što chacia ja sama ni razu nie była ŭ Mančestery, ale zrabiła tak, što tam pastajanna znachodzicca bčb-ściah».
Kaciaryna zhadvaje samyja niezvyčajnyja padarunki, što joj daryli jak fanatcy. Cišotka z aŭtohrafami ŭsich hulcoŭ «Mančester Junajted»? Nie, dziaŭčynie bolš pamiatny parason u styli kłuba, a jašče cišotka z aŭtohrafam hulca MIU Skota Maktomineja, jaki jon pakinuŭ śpiecyjalna dla biełaruski.
Uvohule, kłubnyja cišotki dla Kaciaryny — heta važnaja historyja: «Kali ja pierajazdžała ŭ Vilniu, brała z saboj adnu valizku, i pałovu jaje zaniali cišotki «Junajted». Adrazu skazała, što zabiraju ŭsie cišotki, što maju, chacia mama i kazała, maŭlaŭ, pakidaješ doma pałovu svajho adzieńnia. Ale maje cišotki pavinny być sa mnoj, budu źbirać ź ich kalekcyju i radavacca tamu, što jany buduć spakojna lažać u mianie na palicy».
«Viedaju, jak atrymać mužčynskuju ŭvahu i što ź joj rabić»
Ci sutykajecca Kaciaryna z chiejtam u svoj adras? Tak, i adna ź jaho pryčyn — jaje admoŭnaje staŭleńnie da Kryšcijanu Ranałdu. Zorny hulec pravioŭ u lubimym kłubie dziaŭčyny niekalki siezonaŭ u nulavyja, a paru hadoŭ tamu znoŭ viarnuŭsia ŭ MIU. Fanaty byli ščaślivyja, ale niadoŭha: «Zdajecca, jon dobra pačaŭ hulać u kłubie, ale potym stała jasna, što niešta nie tak, nie ŭsio ŭ jaho atrymlivajecca, jon čamuści psichuje. A potym prychodzić infa, i vyśviatlajecca, što heta ŭsio — vina adnaho čałavieka. U kłub pryjšoŭ trenier, jaki pracavaŭ nie ŭ mocnym ispanskim ci anhlijskim čempijanacie, a ŭ čempijanacie Niderłandaŭ, chacia tam i jość kruty «Ajaks», i prosta adpraŭlaje Ranałdu na łaŭku zapasnych.
A potym vyjšła skandalnaje intervju Ranałdu Pirsu Morhanu, i dla mianie jano ŭvohule było adkryćciom. Kali hladzieła, u mianie ažno ruki treślisia, bo jak jon śmieje? Jon tam adkryta źnievažaŭ Runi — čałavieka, ź jakim jon razam hulaŭ, abdymaŭsia i całavaŭsia, kazaŭ, što jany braty naviek. Dla mianie situacyja, kali hulec stavić siabie vyšej za kłub, uvohule niedapuščalnaja».
Za toje, što Kaciaryna pazityŭna aceńvała ŭ svaim akaŭncie sychod Ranałdu z kłuba, dziaŭčyna atrymała šmat chejtu. Kazali, što jaje miesca na kuchni i jana ŭvohule nie pavinna hladzieć futboł, bo nibyta nie raźbirajecca ŭ im. Takoje staŭleńnie, razvažaje biełaruska, — heta adno z nastupstvaŭ taho, što fanackaje asiarodździe zbolšaha składajecca z mužčyn. Chejciać Kaciu i za toje, što ŭ jaje instahramie nie znajści ničoha, akramia pryvabnych fota i pastoŭ pra futboł, što pakidaje ŭražańnie, nibyta jana niejkaja pustaja dziaŭčyna. Adnak jana kaža, što metanakiravana pabudavała vobraz, u jakim zachoŭvaje dla siabie niefutbolnuju častku svajho žyćcia.
Što da historyj pra miesca na kuchni, to na takija paviedamleńni Kaciaryna reahuje prosta — maŭlaŭ, uspaminaje, što 30 tysiač padpisantaŭ maje jana, a nie chejtar. Biełaruska pracuje ŭ SMM, tamu razumieje, što adkryty i ščyry chejt — samy efiektyŭny sposab raźvivać svaje sacsietki. Vy pišacie błohieru, a jon prosta praciahvaje rabić svaju spravu i atrymoŭvać ad hetaha dyvidendy.
Ale pry hetym u futbolnaj mužčynskaj supolnaści dziaŭčyna jašče i atrymlivaje bahata ŭvahi prosta za košt źniešnaści, lubovi da futboła i svajoj dziejnaści ŭ instahramie. Kaciaryna raskazvaje, što heta vielmi raśpieščvaje:
«Bačyš, jak da ciabie staviacca chłopcy, i razumieješ: kali tabie treba, možaš vystavić fota ŭ storys i atrymaješ stolki ŭvahi, kolki tabie nieabchodna, tak što ŭ płanie mužčynskaj uvahi ja duža raśpieščanaja. Heta ciešyć eha, ale adnosinaŭ u mianie ciapier niama.
Tym nie mienš, ja viedaju, jak atrymać mužčynskuju ŭvahu i što ź joj rabić. 80% majho koła — heta mužčyny, futboł i moj tata navučyli mianie siabravać z mužčynami. Heta lepš, čym siabravać ź dziaŭčatami, bo z chłopcami ty nie kankuruješ. Niama hetaj typovaj durnoj historyi, kali dźvium pryhožym dziaŭčatam padabajecca adzin chłopiec, ty prosta siabruješ z čałaviekam, i ŭsio.
Ź dziaŭčatami mnie ciažej, ja tolki ŭ apošni čas pačała atačać siabie siabroŭkami i tolki vučusia vybudoŭvać siabroŭstva ź dziaŭčatami».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
u pieršaj pajaviłasia kankurent)