Historyk: Pierśpiektyvy spynieńnia bajoŭ zaležać ad taho, kali narod Rasii zrazumieje, što kraina nie moža vyjhrać
Ab pierśpiektyvach kanca vajny va Ukrainie ŭ intervju Financial Times razvažaje śpiecyjalist u teoryi spynieńnia vajny prafiesar Univiersiteta Ročestera (ZŠA) Chejn Hiomans (Hein Goemans). Prapanujem niekatoryja vytrymki.
Zhodna z teoryjaj spynieńnia vajny, jana moža skončycca ŭ tym vypadku, kali abodva baki bačać niejki akreśleny vynik, jaki hruntujecca na analizie chodu vajennych dziejańniaŭ, mocy praciŭnika, vyśviatleńnia staŭleńnia i pavodzin patencyjnych sajuźnikaŭ abodvuch bakoŭ kanfliktu.
Adna z umoŭ spynieńnia kanfliktu — heta pierahlad met vajny chacia b adnym z udzielnikaŭ kanfliktu. Kali pierśpiektyvy zakančeńnia vajny źviazany z pahrozaj žyćciu lidaraŭ, to apošnija mohuć nie zachacieć jaje zakančvać. A kali Pucin stracić Krym, to ŭźniknie pahroza jaho asabistaj biaśpiecy.
Prafiesar adznačaje, što bolšaść vojnaŭ doŭžycca kala piaci miesiacaŭ. Ale vajna va Ukrainie pa svajoj dynamicy adroźnivajecca ad karotkaj vajny. Vajennyja mety rasijskaha boku nie abmiažoŭvajucca tolki Ukrainaj. Pad pahrozaj znachodziacca krainy, jakija raniej uvachodzili ŭ skład Rasijskaj Impieryi.
Dla zakančeńnia vajny nieabchodna vola abodvuch bakoŭ. Prafiesar pryvodzić u prykład pazicyi Hiermanii ŭ Pieršuju suśvietnuju vajnu. Jašče ŭ listapadzie 1914 hoda tyja, chto prysutničaŭ na pasiadžeńni Karonnaj rady na čale z kajzieram Vilhielmam, pahadzilisia, što mohuć nie vyjhrać vajnu. Ale nasupierak łohicy vajennyja dziejańni praciahvalisia jašče čatyry hady, bo kiraŭnictva razumieła, što ŭ vypadku niaŭdačy adbudziecca revalucyja. Časam niemcy byli vielmi blizkija da pieramohi.
U Rasii dastatkova aparatnaha i mabilizacyjnaha patencyjału, kab vajavać jašče doŭha. Pucin sprabuje novyja stratehii. Jon viedaje, što niekatoryja rečy nie pracujuć. Tamu hrupie «Vahnier» dazvolena žachliva abychodzicca ź viaźniami. Pa čutkach, nasupierak mierkavańniam vajskoŭcaŭ Pucin choča nanieści ŭdar pa Kijevie.
Patencyjał u Rasii jość. Jana moža pravieści jašče adnu mabilizacyju. Akramia hetaha, vajskovaja pramysłovaść dazvalaje adnavić straty ŭ tankach. Praciahvajucca pastupleńni bojeprypasaŭ z Paŭnočnaj Karei ci ź jakich inšych krynic. Rasijski bok moža raspačać akopnuju vajnu, pierajści całkam na vajennuju ekanomiku.
Adnoj z pryčyn praciahvańnia vajny z rasijskaha boku źjaŭlajecca, na dumku prafiesara, nadzieja Pucina na toje, što Zachad narešcie pierastanie padtrymlivać Ukrainu. Isnuje pierśpiektyŭnaja ryzyka, jakaja moža pryvieści da paharšeńnia stanovišča Ukrainy. U pieršuju čarhu heta moža adbycca ź pieramohaj u 2024 hodzie ŭ ZŠA Trampa. Na siońnia niezrazumiełaj zastajecca stratehija i płany Hiermanii. A voś Vialikabrytanija ćviorda staić za Ukrainu. Prafiesar Hiomans padkreślivaje, što kali Zachad vyrašyć abmiežavać padtrymku, to Ukrainie daviadziecca rezka źmianić mety i nazaŭždy pryniać čatyry anieksavanyja terytoryi jak častku Rasii.
Dla zakančeńnia vajny mety abodvuch bakoŭ pavinny być sumiaščalnymi. Pry hetym isnuje prablema nadziejnaści abaviazacielstvaŭ. Abodva baki pavinny vieryć, što lubaja ździełka budzie zachavana ŭ budučyni, što nie adbudziecca ŭ budučym rezkich źmien, jakija daduć adnamu boku pieravahu, i jon admovicca ad zaklučanych damoŭ. Na žal, paśla ŭvarvańnia ŭ 2014 hodzie Pucin vyrašyŭ, što moža zrabić heta znoŭ. Tamu davieru da jaho vielmi mała.
Jašče adna reč, važnaja pry vyznačeńni pierśpiektyvy spynieńnia vajny, — heta ŭnutrany palityčny režym. Siarod navukoŭcaŭ niama adnaznačnaha razumieńnia, nakolki sistema, vybudavanaja Pucinym, represiŭnaja. Chejn Hiomans ličyć, što dziejny režym znachodzicca na šlachu da tatalitarnaj dziaržavy, ale jašče nie tam. Tamu Pucin sapraŭdy ŭ niebiaśpiecy. Jon možać być źniaty, ale tady, pa słovach prafiesara, «budzie bolš jastrabiny lidar».
Na siońnia va ŭkraincaŭ niama stymułu dla mirnaha pahadnieńnia. Jany zmahajucca za svabodu i svaju dziaržaŭnaść. Na krainu akazvajecca značny cisk z boku Rasii, jakaja, razburajučy infrastrukturu, pakazvaje, što vajna kaštuje vielmi doraha. U historyi było šmat prykładaŭ, kali imknieńnie voraha złamać volu mirnych žycharoŭ davała advarotny efiekt. Ukraincy hatovyja ciarpieć vialikija vydatki. Jany vielmi matyvavanyja. Niahledziačy na efiektyŭnaść prapahandy Kramla, rasijanie nie žadajuć nieści stolki vydatkaŭ, kolki ŭkraincy. Pierśpiektyvy spynieńnia vajny niepasredna zaležać ad taho, kali narod Rasii zrazumieje, što kraina nie moža vyjhrać vajnu.
Vajna moža pierajści ŭ zaciažny kanflikt, vyklikać sieparatysckija ruchi ŭ administracyjnych adzinkach Rasii. Baki mohuć damovicca ab spynieńni ahniu ŭzdoŭž miažy 1991 hoda. Čas ad času, praŭda, na joj buduć hučać vystrały, ale nie budzie dramatyčnych uvarvańniaŭ i bajoŭ.
Ale da hetaha času jašče sotni tysiač ludziej mohuć zahinuć.
Kamientary