Kultura33

Noty Maniuški, rukapisy Kupały, kubak Jadvihi: jakija kulturnyja kaštoŭnaści viarnulisia ŭ Biełaruś za apošnija dva hady

Niadaŭna Ministerstva kultury paviedamiła, što za dva hady ŭ krainu viarnulisia 24 kulturnyja kaštoŭnaści, siarod jakich — archivy, fatahrafii, karciny, pradmiety pobytu i staradaŭnija rukapisy. Pra samyja cikavyja ekspanaty i pra toje, dzie jany zachoŭvajucca ciapier, daviedałasia Fiederacyja prafsajuzaŭ Biełarusi.

Noty Stanisłava Maniuški

Stanisłaŭ Maniuška — słavuty kampazitar, zasnavalnik nacyjanalnaj opiery, jaki mocna paŭpłyvaŭ na raźvićcio biełaruskaj muzyki. Pieryjadyčna jaho spadčyna ŭ Respublicy Biełaruś papaŭniajecca novymi cikavymi ekspanatami. Voś i ŭ 2021 hodzie ŭ kalekcyi Muzieja historyi teatralnaj i muzyčnaj kultury źjaviŭsia notny albom kanca XIX stahodździa. U Biełaruś noty kampazitara pieradaŭ hienieralny konsuł Respubliki Biełaruś u Miunchienie Andrej Kułažanka.

Pra toje, nakolki važnaja spadčyna Stanisłava Maniuški dla biełaruskaj muzyki, i na što z hetaha možna pahladzieć u našaj krainie, Nacyjanalnaja biblijateka Biełarusi raspaviadaje ŭ svaim virtualnym prajekcie.

Archivy Rabkina i Litvinava

Viarnulisia z Hiermanii i inšyja cikavyja dakumienty. Ich Biełaruskamu dziaržaŭnamu archivu-muzieju litaratury i mastactva pieradała daśledčyca Iryna Hierasimava, jakaja zaraz žyvie ŭ FRH.

Siarod pieradadzienych archivaŭ — papiery, malunki i nakidy (usiaho 54 dakumienty) mastaka Abrama Rabkina, jakija adnosiacca da pieryjadu jaho žyćcia i pracy ŭ Leninhradzie paśla Druhoj suśvietnaj vajny.

Taksama z Hiermanii pryjšli 163 dakumienty z archivaŭ teatralnaha režysiora Lva Litvinava, źviazanyja ź jaho žyćciom i dziejnaściu ŭ Minsku, Kijevie, Navasibirsku, Tomsku i Kazani. Hety režysior viadomy svajoj pastanoŭkaj «Paŭlinki» Janki Kupały ŭ 1944 hodzie.

Rukapisy Janki Kupały

Byvajuć vypadki, kali viarnuć u krainu aryhinał nie atrymlivajecca. U takich vypadkach mahčymaja «miakkaja restytucyja», kali ŭładalniki aryhinałaŭ pieradajuć ich jakasnyja elektronnyja kopii. Za apošnija dva hady, pavodle źviestak Ministerstva kultury, roznyja archivy i muziei Biełarusi atrymali 1414 elektronnych i 777 ličbavych kopij kaštoŭnaściaŭ biełaruskaha pachodžańnia.

Siarod ich, naprykład, niekalki čarnavikoŭ Janki Kupały. U 2021 hodzie ich atrymaŭ Dziaržaŭny litaraturny muziej Janki Kupały. Siarod ličbavych kopij — rukapisnyja varyjanty paem «Kurhan», «Pamiaci Vincuka Marcinkieviča», «Rodnaje słova». Da Biełarusi jany dabiralisia ź jašče bolš dalokaha zamiežža, — ich biazvypłatna pieradała Biełaruskaja biblijateka i muziej imia Franciška Skaryny ŭ Łondanie.

Partrety Sapiehaŭ

Mnostva kulturnych kaštoŭnaściaŭ — praŭda, nie ŭ aryhinałach —u Biełaruś pieradali z Rasijskaj Fiederacyi. Tak, śpiecyjalisty Ružanskaha pałacavaha kompleksu Sapiehaŭ atrymali ličbavyja kopii partretaŭ troch pradstaŭnikoŭ hetaha rodu. Karciny ŭ hady Pieršaj suśvietnaj vajny byli skanfiskavanyja i vyviezienyja ŭ Rasiju, a zaraz zachoŭvajucca ŭ Smalenskim dziaržaŭnym muziei-zapaviedniku.

Ružany atrymali kopii partretaŭ:

Jana Kazimira — namalavany pa ŭsich kanonach rycarskaha partreta: na kani, u daśpiechach (jakija ŭ jaho hady ŭžo nichto nie apranaŭ, zatoje vyhladali pryhoža), na fonie bitvy;

Jana Frederyka — namalavany taksama ŭ daśpiechach, ale ŭžo ŭ čyrvonaj mantyi, z papierami (byŭ piśmieńnikam i historykam) i piačatkaj (byŭ zachavalnikam piačatki);

Jana III Sabieskaha — karol Rečy Paspalitaj namalavany z usimi karaleŭskimi rehalijami, u łatach, apranutych pavierch nacyjanalnaha stroju.

Kubak Jadvihi

Dźvie palimiernyja 5D-kopii hetaj relikvii Dziaržaŭny Ermitaž u Sankt-Pieciarburhu pieradaŭ kaściołu śviatoha Archanhieła Michaiła i Navahrudskamu historyka-krajaznaŭčamu muzieju.

Usiaho ŭ śviecie zachavałasia tolki 14 takich kubkaŭ, ich možna znajści ŭ kaściołach i muziejach Polščy, Hiermanii, Niderłandaŭ, Vialikabrytanii. Heta taŭstaściennyja šklanyja pasudziny z dymčataha škła, dekaravanyja raźboj i šlifoŭkaj. Pavodle padańnia, nazvu jany atrymali ad svajoj byłoj uładalnicy — žonki hiercaha Silezii Śviatoj Jadvihi, jakaja dotykam vusnaŭ była zdolnaja pieratvarać vadu ŭ hetych kielichach u vino.

Askiepki adnaho z takich kubkaŭ u 1960-ch hadach znajšli savieckija archieołahi padčas raskopak u Navahrudku. Mierkavana, u hety horad relikvija mahła trapić u XIII stahodździ, kali jon jašče nazyvaŭsia Navahradkam i byŭ stalicaj VKŁ. Pavodle ŭskosnych krynicaŭ, znojdzieny navukoŭcami kubak vykarystoŭvaŭsia padčas karanacyi Mindoŭha ŭ 1272 hodzie.

Kamientary3

  • Tut
    14.12.2022
    Naša Niva, nie zajmajsia prafanacyjaj u zahałoŭkach kali łaska. Kubak Jadvihi nie viartaŭsia u Biełaruś. Nam prysłali płastykavyja kopii z Ermitaža, katoryja nie majuć nijakaj mastackaj ci kulturnaj kaštoŭnaści.
  • Jaŭhien
    14.12.2022
    Dziŭnaja stratehija dziaržavy -- vykupać za vialikija pa ŭsim śviecie frahmienty archivaŭ biełarusaŭ i vychadcaŭ ź Biełarusi, u toj čas jak asabistyja archivy i biblijateki niadaŭna pamierłych kłasikaŭ biełaruskaj navuki, kultury, historyi, mastactva cicha vykidvajucca abyjakavymi svajakami ... Pahladzicie, kolki za apošnija 10 hod pamierła viadomych dziejačaŭ Biełarusi -- i kolki dakumientaŭ ź ich archivaŭ i biblijatek trapiła choć u niejkija dziaržaŭnyja zbory? Moža być nad hetym treba było b padumać? 
  • Śvisłač
    15.12.2022
    NN, što vy pišacie? Jakija karciny, archivy, kubki viarnulisia ŭ Biełaruś? Dla čaho nakručvać tannuju rekłamu?

«Zašmat u vas dziaciej». Jak žyvie siamja ź siamiu dziećmi, jakoj daviałosia vyjechać ź Biełarusi3

«Zašmat u vas dziaciej». Jak žyvie siamja ź siamiu dziećmi, jakoj daviałosia vyjechać ź Biełarusi

Usie naviny →
Usie naviny

Azaronak raskazaŭ, jak u pačatku vajny prysutničaŭ na zakrytaj naradzie Rady biaśpieki16

Bieź imionaŭ i nadmahillaŭ. Žychary łatvijskaha pamiežža pakazvajuć, jak chavajuć mihrantaŭ, jakija sprabavali trapić ź Biełarusi6

Aŭtarku łozunha «Stop tarakan» adrazu asudzili zavočna, a potym vyzvalili pa amnistyi4

«Heta bomba!» Pad Lidaj žančyna znajšła zajzdrosnuju palanu baravikoŭ1

U Litvie na miažy ź Biełaruśsiu pačynajucca vučeńni NATA

U Bierlinie adkryli samyja vysokija areli Jeŭropy VIDEA

U Babrujsku žančyna zahinuła prosta na svajoj kuchni

Raman Pratasievič nazvaŭ pamier svajho zarobku jak zvarščyka26

Vital Hurkoŭ skončyŭ spartyŭnuju karjeru19

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«Zašmat u vas dziaciej». Jak žyvie siamja ź siamiu dziećmi, jakoj daviałosia vyjechać ź Biełarusi3

«Zašmat u vas dziaciej». Jak žyvie siamja ź siamiu dziećmi, jakoj daviałosia vyjechać ź Biełarusi

Hałoŭnaje
Usie naviny →