Narkołah — pra biaśpiečnyja dozy vypiŭki, samy škodny vid ałkaholu i toje, kali varta źviarnucca pa dapamohu
Mnohija lubiać pryhubić krychu vina ci prabavić viečar u bary z kielicham piva. Jak zrazumieć, kali hetaja tradycyja pierachodzić u škodnuju zvyčku? Pahutaryli pra heta i pra papularnyja mify vakoł ałkaholu z narkołaham Kanstancinam Minkievičam.
Jak zrazumieć, što ty ci tvoj blizki — ałkaholik?
Kanstancin papiaredžvaje, što biez dapamohi śpiecyjalista niemahčyma vyznačyć najaŭnaść ałkahalizmu. Ale jość niekalki prykmiet taho, što dla čałavieka nadyšoŭ čas źviartacca pa kansultacyju.
«Niama dakładnych kryteryjaŭ taho, kolki ci jak časta treba pić, kab možna było kazać, što čałaviek zaležny ad ałkaholu, dyjahnaz vyznačajecca na padstavie šerahu prykmiet. Viadučaja prykmieta luboj zaležnaści — toje, što čałaviek hublaje kantrol nad tym, jak jon užyvaje toje ci inšaje rečyva. Strata kantrolu — heta kali čałaviek vypivaje bolš, čym jon źbiraŭsia, kali jon pje daŭžej, čym płanavaŭ, kali jon pje ŭ nieprydatnych da hetaha situacyjach, i hetak dalej», — tłumačyć narkołah.
Jašče važna adsočvać, ci jość u čałavieka prablemy ŭ žyćci praz toje, što jon užyvaje ałkahol. Kali ałkahol zaminaje pracy ci siamji, upłyvaje na zdaroŭje, kali ŭsie hetyja nastupstvy vidavočnyja, ale čałaviek praciahvaje pić, heta pakazvaje, što niešta idzie nie tak.
«Źviartajcie ŭvahu na prykmiety fizičnaj zaležnaści, to-bok na situacyi, kali arhanizm reahuje na ałkahol nie tak, jak raniej. Razmova, naprykład, pra rost kolkaści ałkaholu, jaki čałaviek moža vypić. Kali niechta spakojna vypivaje litr harełki, takim pryniata hanarycca. Nasamreč heta adzin ź simptomaŭ zaležnaści, bo arhanizm prystasoŭvajecca da taho, kab pierapracoŭvać bolšuju kolkaść ałkaholu, heta častka patałahičnaha pracesu.
Jašče adzin simptom źviazany z abstyniencyjaj, to-bok sa stanam admieny ałkaholu. U takim vypadku čałaviek šmat vypivaje i na nastupny dzień adčuvaje siabie drenna, kali nie vypje znoŭ», — raskazvaje miedyk.
Kali vy sumniavajeciesia, ci niama ŭ vas ałkaholnaj zaležnaści i ci nie pryśpieŭ čas schadzić na kansultacyju, skarystajciesia vielmi prostym testam CAGE, u jakim usiaho 4 pytańni. Jon, viadoma ž, nie zamienić kansultacyju śpiecyjalista, ale dazvolić vam zrazumieć, ci isnuje ŭ joj patreba.
Ci sapraŭdy isnujuć «funkcyjanalnyja ałkaholiki» — ludzi, jakija rehularna pjuć, ale pry hetym chodziać na pracu i padtrymlivajuć dobryja stasunki ź inšymi?
Ekśpiert raskazvaje, što isnuje pastajannaja forma ałkaholnaj zaležnaści, kali čałaviek pje adnosna niašmat, ale kožny dzień. Razmova, naprykład, pra 2 litry piva ci 200 hramaŭ kańjaku na dzień. Peŭny čas moža składvacca ŭražańnie, što hety ałkahol ni na što nie ŭpłyvaje, čałaviek moža chadzić na pracu i nie demanstravać nijakija simptomy ałkahalizmu. Heta moža praciahvacca vielmi doŭha.
Ale kali čałaviek štodzień pje, u jaho na heta sychodzić peŭny čas, jaki jon nie pryśviačaje čamuści inšamu. Taki čałaviek nadaje mienš uvahi siamji i svaim asabistym spravam, to-bok navat takoje łajtovaje ŭžyvańnie ałkaholu ŭpłyvaje na žyćcio čałavieka. Jon moža vypivać i padčas pracy — mocna nie napjecca, ale i nie budzie absalutna ćviarozym: vypje, naprykład, u abied 50 hramaŭ vina.
Kanstancin papiaredžvaje: «Kali takaja zvyčka isnuje doŭha, jana ŭsio roŭna čaściej za ŭsio pačynaje ŭpłyvać na siamiejnaje žyćcio, bo rodnyja razumiejuć, što nie ŭzajemadziejničajuć z čałaviekam tak časta, jak by im chaciełasia. U čałavieka taksama moža hublacca matyvacyja, jon budzie pracavać mienš jakasna.
Narešcie, pry takim užyvańni ałkaholu ŭ čałavieka rana ci pozna ŭźnikajuć prablemy sa zdaroŭjem. Ałkahol — univiersalny taksin, jon moža ŭpłyvać na lubyja sistemy arhanizmu, pytańnie ŭ tym, jakaja ź ich najbolš słabaja ŭ kankretnaha čałavieka. Tyja, u kaho słaboje serca, mohuć atrymać prablemy ź im, u kahości moža paciarpieć niervovaja sistema».
Kolki ałkaholu pić biaśpiečna?
Takich doz, miarkuje Kanstancin, nie isnuje: «Luboje ŭžyvańnie ałkaholu, navat samaje małoje, upłyvaje na arhanizm admoŭna. Da taho ž varta mieć na ŭvazie, što na siońniašni dzień my viedajem adziny nadziejny sposab paźbiehnuć ałkaholnaj zaležnaści — heta całkam paźbiahać užyvańnia ałkaholu, bo patencyjna luby, chto ŭžyvaje ałkahol, moža dapicca da zaležnaści, chacia, viadoma ž, i nie kožny».
Ź inšaha boku, narkołah pryznaje: «Toje, nakolki ałkahol škodzić zdaroŭju, zaležyć ad kolkaści vypitaha. Šmat ad čaho jość škoda, i nie ŭsie z hetych praduktaŭ my vyklučajem z užyvańnia».
Tamu isnujuć, niachaj i vielmi ŭmoŭnyja, ličby taho, kolki možna vypić, kab nie prynieści vialikaj škody sabie. Heta kala 10-20 hramaŭ čystaha ałkaholu ŭ sutki i pažadana nie bolš za 5 razoŭ na tydzień. Možna pieravieści hetyja 10-20 hramaŭ u 25-50 mililitraŭ harełki, niedzie 50-100 mililitraŭ vina abo kala paŭlitra piva. Varta razumieć, što heta nie rekamiendacyi, kolki treba pić, a vymušany kampramis, na jaki pahadžajucca miedyki.
Jaki vid ałkaholu biaśpiečniejšy?
Narkołah tłumačyć, što takoha napoju niama, niebiaśpieka chutčej zaležyć ad kolkaści ałkaholu i taho, jak čałaviek jaho ŭžyvaje. Adzinaje — bolš mocny ałkahol spryjaje tamu, kab čałaviek bolš vypivaŭ. U takim ałkaholu mienš vadkaści, i adpaviedna im praściej napivacca, ale heta zusim nie vyklučaje škody taho ž piva ci vina.
I naadvarot: piŭny ałkahalizm nie adroźnivajecca pa ciažkaści ad inšych vidaŭ ałkaholnaj zaležnaści, inšaja sprava, što piva — heta bolš uchvalny ŭ hramadstvie napoj. Nie kožny čałaviek advažycca pić siarod dnia harełku sam z saboj, a voś pić tak piva nibyta možna.
Ci moža ałkahol u małych dozach być karysny dla zdaroŭja?
«Kali niama biaśpiečnych doz, to niama i karysnych doz. Časam vychodziać daśledavańni, jakija pakazvajuć, što ŭžyvańnie niekatorych doz ałkaholu moža być dla čahości karysna. Ale najbolš maštabnyja daśledavańni heta ŭsio nie paćviardžajuć», — raskazvaje Kanstancin.
Adkul uźnikaje ałkahalizm?
Raźvićciu ałkaholnaj zaležnaści spryjajuć niekatoryja psichičnyja razłady. Z depresijaj ałkahalizm źviazany ŭ mienšaj stupieni, na jaho raźvićcio ŭ bolšaj stupieni ŭpłyvaje najaŭny bipalarny razład, razłady asoby i sindrom deficytu ŭvahi i hipieraktyŭnaści. Tryhieram taksama moža być žyćciovy kryzis abo niejkija praciahłyja sistematyčnyja prablemy.
Razam z tym tryhieram, jak miarkuje Kanstancin, moža źjaŭlacca taksama adsutnaść prablem i najaŭnaść volnaha času i srodkaŭ, kali čałaviek moža dazvolić sabie vypivać i heta ŭvachodzić dla jaho ŭ zvyčku. Častka ludziej pačynaje vypivać u studenckija hady, kali atrymlivajuć svabodu ad baćkoŭskaha kantrolu, dy i sama studenckaja atmaśfiera hetamu spryjaje.
«Pry hetym usio indyvidualna, bo jość vielmi šmat historyj, kali ałkahalizm pačynajecca nibyta ni z čaho. Vielmi ciažka vyjavić jaho kankretnuju pryčynu, dy i nie nadta zrazumieła, ci treba heta rabić», — kaža Kanstancin.
U ciažkija (kryzisnyja) časy ludzi pačynajuć pić bolš?
«Aproč kryzisaŭ, šmat što jašče ŭpłyvaje na ŭžyvańnie ałkaholu, na ludziej i ich pavodziny. Ale kali adbyvajucca niejkija padziei, jakija mocna źmianiajuć žyćcio, ludzi pačynajuć šukać sposaby supakoicca i niejak da hetaha prystasavacca, i ałkahol moža być adnym z takich sposabaŭ. Kali ałkahol dastupny i jość niešta, što moža paviarnuć čałavieka ŭ bok vypiŭki, to padčas hłabalnych kryzisnych padziej ludzi sapraŭdy mohuć pačynać pić čaściej», — pryznaje narkołah.
Žanočy ałkahalizm sapraŭdy inšy, jak kažuć?
Bijałahična — nie, ale jon krychu inšy sacyjalna, bo pakul što žanočyja i mužčynskija roli ŭ hramadstvie nie zusim supadajuć. Žanočy ałkahalizm, jak tłumačyć ekśpiert, maje tendencyju da taho, kab być bolš miakkim, źviazanym z bolš lohkimi napojami — šampanskim, kaktejlami. Ale jość žančyny, jakija pjuć pa dva litry harełki i sychodziać u zapoi, jość mužčyny, jakija ŭžyvajuć tyja ž kaktejli i pjuć časta, ale akuratna.
Jašče, dzielicca Kanstancin, žančyny čaściej saromiejucca svajho ŭžyvańnia ałkaholu i adčuvajuć za jaho svaju vinu. Mužčyny čaściej dazvalajuć sabie pić, i kali ź imi nie adbyvajecca zusim užo treš, jany buduć upisvacca ŭ sacyjalnyja normy. Dla žančyn bolš žorstkija patrabavańni, tamu jany adčuvajuć bolš viny i soramu. Heta častkova zaminaje im źviartacca pa dapamohu, bo jany ŭsprymajuć svaju chvarobu jak niešta niajomkaje.
Što važna viedać pra ałkahol
Ludzi užyvajuć dla rełaksacyi šmat roznych psichaaktyŭnych rečyvaŭ. U adroźnieńnie ad šmat čaho ź ich, ałkahol źjaŭlajecca dastupnym, i tamu jaho niebiaśpieku krychu niedaaceńvajuć u paraŭnańni ź inšymi rečyvami. Maŭlaŭ, kali niešta zabaronienaje, to jano niebiaśpiečnaje, kali nie — možna jaho ŭžyvać.
Ale ž heta zusim nie tak, śćviardžaje Kanstancin. Jość mocnyja šmatviekavyja tradycyi ŭžyvańnia ałkaholu, jaho prosta tak nie zabaroniš, akramia taho, jaho možna vielmi prosta atrymać u bytavych umovach. Koku dla vyrabu kakainu tak prosta nie vyraściš, a ałkahol vyrablajecca lohka.
«Ałkahol — lehalny, a inšyja psichaaktyŭnyja rečyvy — nie, ale pry hetym jon źjaŭlajecca hałoŭnaj pryčynaj sacyjalnych, kryminalnych i miedycynskich prablem, źviazanych z užyvańniem psichaaktyŭnych rečyvaŭ. Usie astatnija rečy nakštałt hierainu i kakainu, jakich ludzi zvyčajna bolš bajacca, składajuć dla Jeŭropy tolki maleńkuju dolu škody ad taho, što robić ałkahol.
Ałkaholnaja zaležnaść — adna z samych ciažkich zaležnaściaŭ čałavieka. Jana inšaja, tamu jaje nie tak prosta paraŭnoŭvać, ale pa ciažkaści jana padobnaja da zaležnaści ad apijataŭ, hierainu. Praz dastupnaść ałkaholu, jaho sacyjalnuju prymalnaść jon źjaŭlajecca adnym z samych niebiaśpiečnych rečyvaŭ», — papiaredžvaje miedyk.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary