«Daviałosia pryzvyčaicca da intraviertnaha ładu žyćcia». Biełaruska pra toje, jak žyvie biez pryščepki ŭ krainie z abaviazkovym «kavidnym pašpartam»
Staŭleńnie da karanavirusa ŭ Jeŭropie nieadnaznačnaje. Niekatoryja krainy zdymajuć bolšaść abmiežavańniaŭ, inšyja abirajuć kurs abaviazkovaj vakcynacyi. U bližejšych da Biełarusi jeŭrapiejskich krainach apošnija miesiacy vakcynacyja praciahvaje adyhryvać važnuju rolu. Biez tak zvanaha «pašparta mahčymaściaŭ» (unutrany dakumient z QR, jaki paćviardžaje albo adsutnaść kavidu, albo aktualnuju vakcynu) žyć u Litvie — toj jašče kvest. Čytačka «Našaj Nivy» pa zdaroŭi nie moža zrabić pryščepku ad karanavirusa. Jak jana žyvie ŭ krainie, dzie vakcynny pašpart nosiać z saboj usie, čytajcie ŭ našym materyjały.
Pa pryjeździe ŭ Litvu mianie čakała 10-dzionnaja samaizalacyja. Paśla jaje pačałosia amal zvyčajnaje, bieskavidnaje žyćcio, ale zusim nienadoŭha. I staŭleńnie da surjoznych abmiežavańniaŭ ŭsiaho ŭ 300 kiłamietrach ad Minska kardynalna inšaje — u tym ža hramadskim transparcie maski albo reśpiratary nosiać absalutna ŭsie. A kali ŭviali QR, bieź jaho ŭžo nielha było schadzić u kramu pa pradukty, zajmacca sportam u zale, zrabić novuju pryčosku ŭ cyrulni i abnavić manikiur, pahladzieć užyvuju valejbolny matč (i naohuł usie spartovyja matčy, navat na vulicy), kupić talerki ŭ IKEA, zajści pa kavu ŭ kaviarniu i pahladzieć novaha «Čałavieka-pavuka» ŭ kinateatry.
Naohuł novaŭviadzieńni pryjšli niečakana. Jašče ŭčora možna było zajści ŭ horadzie kudy zaŭhodna, a siońnia (i heta da aficyjnaha ŭviadzieńnia «pašparta mahčymaściaŭ») kaviarnia z kocikami nie puściła mianie navat na letniuju terasu: ustanovam tady dazvolili ŭvodzić u siabie abmiežavańni raniej pa ŭnutranym rašeńni.
Hetyja dni byli samyja dziŭnyja, bo aficyjna najaŭnaść vakcyny jašče nie była abaviazkovaja dla naviedvańnia hramadskich miescaŭ, ale časta prychodziłasia čuć vybačeńni, što mianie nie mohuć puścić unutr.
Paśla razvah usio ž vyrašyła pryščepku nie rabić. Tamu hetyja dni akazalisia i samyja nasyčanyja, chaciełasia paśpieć usio: i znajści adzieńnie, i kupić posud, i navat schadzić u akvapark i łaźniu.
U vyniku za nastupnyja 5 miesiacaŭ mnie pryjšłosia pryzvyčaicca da trochu intraviertnaha ładu žyćcia i niedzie pajści na chitryki. Ličycie, što praviała sacyjalny ekśpierymient i ciapier raskazvaju, jak biełarusu vyžyć biez pryščepki ŭ jeŭrapiejskaj krainie.
Adno z samych vostrych pytańniaŭ, jakoje ŭ mianie paŭstała, — heta nie kafe, jak mahło zdacca, a praduktovyja kramy. Usie handlovyja kropki, płošča jakich bolšaja za 1500 kv. m, akazalisia zakrytyja dla ludziej «biez mahčymaściaŭ». Dla razumieńnia maštabu: prykładna 1500 kv. m majuć supiermarkiety «Jeŭraopta» (raniej «Jeŭraopt++»).
Litoŭskim kramam dazvolili rehulavać hetaje rašeńnie, ale tolki ŭ adzin bok: jany mahli kantralavać pakupnikoŭ u kramach ź mienšaj płoščaj, ale nie mahli puskać usich achvotnych u kramy z bolšaj. Naprykład, 22 kastryčnika sietka LIDL zakryła dla niepryščeplenych naviedvalnikaŭ usie svaje kramy ŭ krainie, a ŭžo 6 śniežnia vyrašyła pasłabić kantrol u niekatorych ź ich.
To-bok adzinaha dla ŭsich zakona nie było, prychodziłasia pastajanna sačyć za źmienami i huhlić, u jakija kramy mianie puściać. A taksama nadakučvać znajomym z pytańniami, ci praviarajuć u kankretnym miescy vakcynu.
Niekatoryja vyrašali «pazyčyć» u siabroŭ ich QR-kody: fota na im niama, a imia redka źviarali. Ale paśla niekalkich masavych pravierak takich ludziej stanaviłasia mienš i mienš.
Idealnym rašeńniem pakupki praduktaŭ akazałasia dastaŭka. Ź plusaŭ — možna nie vychodzić z doma. Asabliva heta radavała ŭ zaviei. Ale i jość minusy.
a) Kali ŭ vašym chaładzilniku pusta, apieratyŭna kupić pradukty nijak nie atrymajecca: pryjdziecca pačakać 2-3 dni.
b) Nie zaŭsiody ŭdajecca znajści tavar pa raździełach na sajcie. Tak, adnojčy ceły dzień pryśviaciła pošuku panirovačnych sucharoŭ, ich nie było ni ŭ bakalei, ni ŭ chlebnym raździele. Pošuk na litoŭskaj movie hetaksama nie nadta spraščaŭ zadaču. U kramie mnie b dapamoh supracoŭnik, a tak — pryjšłosia rabić suchary samastojna doma.
v) Nie ŭsio, što vy zakazali, da vas pryjedzie. Kupleny vami tavar moža prosta skončycca na składzie. Jakraz pierad Novym hodam zakazała sabie 2 kiłahramy mandarynaŭ, ale pierad śviatami z dastaŭki jany źnikli, chacia ŭ afłajn-kramach na pryłaŭkach byli.
h) Vas mohuć čakać siurpryzy. Dniami, naprykład, da mianie pryjechała śpiecyjalnaja sol dla pasudamyjnych mašyn, chacia ja zakazvała srodak dla myćcia posudu. A zamiest hubak tady ž pryjechali 240 dyskaŭ dla źniaćcia makijažu.
Kali ž mnie terminova spatrebiŭsia ramont hadzińnikaŭ, pryjšłosia znoŭ vykručvacca. Na hety raz paprasiła dapamohi. Kožnamu biełarusu biez pryščepki patrebny choć adzin biełarus ź joj, jaki budzie hatovy schadzić u servisny centr zamiest vas.
Ale ŭ čym akazalisia roŭnyja pamiž saboj vakcynavanyja i nie, dyk heta ŭ čerhach na vulicy. U asieńnim patrabavańni litoŭskaha Minzdaroŭja napisana pra abmiežavańnie patoku klijentaŭ. Heta značyć, što, kali achvotnych bolš, čym moža «źmiaścić» krama, ludzi vymušanyja čakać na vulicy. Heta tyčycca i maleńkich aptek, i miascovych anałahaŭ «Biełsajuzdrukaŭ» — Narvesen, — unutr jakich uvajści moža tolki adzin pakupnik. Praviła dobraje, ale ŭzimku dvojčy dumała, ci tak terminova mnie treba abnavić aptečku.
Dla ŭvachodu na luboje masavaje mierapryjemstva taksama spatrebicca «pašpart mahčymaściaŭ». Ale tut ja znajšła łajfchak: kab pajści na katok, zdała PŁR-test. Nastupnyja 3 dni — na čas dziejańnie testa — ja mahła trapić, kudy zachaciełasia b, ale dziŭna…. Za niekalki miesiacaŭ asabistaha łakdaŭnu ŭžo paśpieŭ naładzicca novy pobyt, tamu było vielmi niazvykła zajści ŭ handlovy centr.
Darečy, adzin vialiki minus u PŁR-testach, pra jaki varta raskazać, — heta cana. U siarednim PŁR u Vilni kaštuje 70+ jeŭra.
Naviedać sałon pryhažości ja i nie sprabavała: «biez mahčymaściaŭ» zajści ŭnutr nie atrymajecca. A voś bolšaść muziejaŭ radyja naviedvalnikam prosta ŭ maskach. Pierad pachodam zaŭsiody varta było napisać na poštu ci patelefanavać z pytańniem, ci nie ŭviali ŭ muziei ŭnutranyja abmiežavańni.
Całkam adkrytymi dla ŭsich zastavalisia hramadski transpart i taksi, ustanovy adukacyi i achovy zdaroŭja. Abmiežavańni farmalna nie zakranali i ofisy, ale ž za vialikimi kampanijami zamacavanaje prava ŭvodzić unutranyja rasparadžeńni. Kali vam treba trapić u niejki biznes-centr, raju zahadzia pacikavicca, ci puściać vas.
Naohuł pytańni «A ci možna mnie ŭvajści? A ci možna mnie naviedać?» prychodziłasia zadavać amal tak ža časta, jak i vitacca.
Z padobnymi kavidnymi abmiežavańniami sutyknulisia mienš za pałovu žycharoŭ Litvy (jak minimum 66% litoŭcaŭ całkam pryščeplenyja). Pryzvyčaicca da ich možna: abmiežavańni nie zakranajuć bolšaść bazavych patreb (a kali ž zakranajuć, to prapanujucca varyjanty rašeńnia).
Hałoŭnaja ž prablema — sacyjalizacyja. A kali sfarmulavać bolš dakładna, jaje adsutnaść. Za hety čas u mianie nie atrymałasia zapisacca na johu, schadzić z kalehami ŭ bar, u mianie ŭźnikajuć ciažkaści pry sprobie naviedvać moŭnyja kursy. Navat kalivinhi patrabujuć ad novych žycharoŭ vakcynacyi i nie dazvalajuć nievakcynavanym karystacca ahulnymi pakojami — kavorkinhami i spartyŭnaj załaj.
U situacyi, kali minimizujucca ŭsie čałaviečyja kantakty, moža ciažka być biełarusu, jaki i tak akazaŭsia ŭ čužoj krainie. Ale, što važna adznačyć, za ŭvieś hety čas ja ni razu nie zachvareła, što dosyć ciažka zrabić padčas raspaŭsiudu amikrona.
Apošnija naviny: z 5 lutaha 2022-ha pa rašeńni litoŭskaha Minzdaroŭja čas «pašpartoŭ mahčymaściaŭ» zakončyŭsia, viartajucca tolki ahulnyja abmiežavańni: masačny režym i sacyjalnaje dystancyjanavańnie. Na žal, nijakich harantyj Minzdaroŭja nie daje, i kali kolkaść ciažkich vypadkach kavidu ŭzraście, jość imaviernaść viartańnia raździaleńnia ludziej na nievakcynavanych i vakcynavanych.
Bajpoł nazvaŭ imiony mahčymych zabojcaŭ Andreja Zielcara. I zajaviŭ, što siłavika «Nirvanu» zastreliŭ svoj ža6
Kamientary