«Sputnik V»: pryščaplacca ci nie? Niekatoryja navukoŭcy sumniavajucca navat paśla publikacyi The Lancet
Na minułym tydni ŭ aŭtarytetnym brytanskim miedycynskim žurnale The Lancet byŭ apublikavany artykuł, jaki dakazvaje efiektyŭnaść rasijskaj vakcyny. Ci značyć heta, što «Sputnik V» niedaaceńvali?
Nie tak daŭno razmovy pra rasijskuju vakcynu supravadžalisia kpinami.
«ZŠA ni ŭ jakim razie nie budzie vypraboŭvać hetuju vakcynu na małpach, nie kažučy ŭžo na ludziach», — skazaŭ čynoŭnik administracyi Trampa ŭ žniŭni, kali źjavilisia pieršyja paviedamleńni pra raspracoŭku rasijskaj vakcyny ad karanavirusa «Sputnik V».
Navat u samoj Rasii, dzie tradycyjnaja nieprazrystaść palityki i niekampietentnaść čynoŭniki vyklikajuć niedavier da ŭłady siarod nasielnictva, mnohija rasijanie admaŭlalisia ad pryščepki, jakaja była dastupnaja ŭžo ŭ śniežni, paviedamlaje The Washington Post.
Adnak ciapier «Sputnik V», nazvany ŭ honar pieršaha spadarožnika, jaki zapuściŭ Saviecki Sajuz, abahnaŭšy ZŠA ŭ kaśmičnaj honcy, pieratvarajecca ŭ historyju hłabalnaha pośpiechu. Hetamu paspryjała publikacyja aŭtarytetnaha brytanskaha miedycynskaha žurnała the Lancet na minułym tydni, dzie śćviardžałasia, što rasijskaja vakcyna maje efiektyŭnaść 91,6% praz 21 dzień paśla pieršaha ŭkołu i 91,8% dla starejšych za 60, što tolki trochi horš za vakcyny Pfizer-BioNTech i Moderna.
Bolš za dziasiatak krain uchvalili rasijskuju vakcynu dla vykarystańnia, a paśla publikacyi ŭ The Lancet šancy na jaje prymianieńnie va ŭsim śviecie ŭzraśli. «Sputnik V» značna tańniejšaja za zachodnija anałahi, a taksama nie patrabuje nizkich tempieratur dla zachoŭvańnia, što ŭskładniaje raspaŭsiudžvańnie vakcyny Pfizer u niebahatych krainach.
«Heta pierałomny momant dla nas», — zajaviŭ Kirył Dźmitryjeŭ, dyrektar Rasijskaha fondu pramych inviestycyj, jaki staić niepasredna za raspracoŭkaj vakcyny, a taksama za jaje prasoŭvańniem u śviecie.
I heta nasamreč moža stać redkaj pieramohaj miakkaj siłaj dla Kramla. «Heta kaža pra jakaść i efiektyŭnaść navukovaj haliny ŭ Rasii, jakuju mnohija ludzi ličyli sastarełaj, biezdapamožnaj i niedafinansavanaj», — kaža Styvien Morysan, dyrektar Centra hłabalnaj palityki achovy zdaroŭja (the Global Health Policy Center), što ŭ Vašynhtonie.
Ekśpierty papiaredžvajuć, što stvareńnie efiektyŭnaj vakcyny moža być prosta vyklučeńniem i jašče nie śviedčyć pra reniesans navuki ŭ Rasii. Ale varta adznačyć, što pośpiech z vakcynaj zdaryŭsia na fonie realizacyi rasijskim uradam nacprahramy inviestycyj va ŭniviersitety i daśledčyja łabaratoryi.
Na hetym tydni Iran pačaŭ pryščeplivać nasielnictva vakcynaj «Sputnik V». Rasija i Iran taksama damovilisia, što vytvorčaść rasijskaj vakcyny irancy pačnuć da krasavika. Pačali raspracoŭvacca płany masavaj vytvorčaści rasijskaj vakcyny ŭ Indyi, Turcyi, Brazilii i Paŭdniovaj Karei. Šeść krain Łacinskaj Amieryki taksama pačali raspaŭsiudžvać rasijskuju vakcynu siarod nasielnictva.
Samaja vialikaja ŭznaharoda ŭ hieapalityčnym płanie dla Rasii — raspaŭsiudžvańnie vakcyny ŭ Jeŭropie. Krainy ES adstajuć u svaich namahańniach vakcynavać nasielnictva ŭ paraŭnańni sa Złučanymi Štatami i Vialikabrytanijaj. Na hetym tydni Vienhryja zajaviła pra siertyfikacyju «Sputnik V» i atrymała pieršyja 40 000 doz vakcyny. «Vakcyna nie moža być palityčnym pytańniem», — zajaviŭ vienhierski premjer-ministr Viktar Orban u minułym miesiacy. «Vybirać pamiž uschodnimi i zachodnimi vakcynami možna tady, kali ich dastatkova».
«Sputnik V» vyklikaje cikavaść i ŭ inšych jeŭrapiejskich krainach. Anhieła Mierkiel zajaviła, što Hiermanija siertyfikuje rasijskuju vakcynu, kali taja vytrymaje pravierku ekśpiertami ź ES.
U toj ža čas niekatoryja daśledčyki sumniavajucca ŭ dakładnaści źviestak, źmieščanych u publikacyi ŭ The Lancet. Artykuł dakazvaje efiektyŭnaść rasijskaj vakcyny, ale jość peŭnyja niestykoŭki, piša niamieckaje vydańnie Der Spiegel.
Jašče ŭ vieraśni viadomy italjanski bijołah Enryka Bučy, jaki vykładaje ŭ Fiładelfijskim univiersitecie, razam z hrupaj ekśpiertaŭ raskrytykavali rasijskuju vakcynu za paŭtory ŭ źviestkach, jakija mohuć śviedčyć pra falsifikacyi. Enryka Bučy viadomy svaim zmahańniem z falsifikacyjami ŭ navukovych daśledavańniach. Praz paŭhoda pretenzii ŭ ekśpiertaŭ zastalisia navat paśla publikacyi ŭ The Lancet.
Ekśpiertaŭ naściarožvaje, u pryvatnaści, nieprazrystaść. Zamiežnyja navukoŭcy nie majuć dostupu da nieapracavanych źviestak raspracoŭki vakcyny. Rasijskija daśledčyki adkazali, što zapyt ekśpiertaŭ na dadatkovyja źviestki budzie razhledžany.
U publikacyi paviedamlałasia pra śmierć čatyroch vałancioraŭ, pryščeplenych «Spadarožnikam», ale padrabiaznaści abstavin śmierci apisvajucca tolki dla dvuch čałaviek, što taksama turbuje Enryka Bučy.
Akramia hetaha, u publikacyi jość nieadpaviednaści ŭ kolkaści subjektaŭ. U adnym miescy napisana, što ŭ vyprabavańni vakcyny ŭdzielničali 21 977 čałaviek, a ŭ inšym miescy było pieraličana tolki 21 862.
Narešcie, jość i pytańni nakont raźlikaŭ efiektyŭnaści vakcyny. U 15% z hrupy płaceba na 42-i dzień sfarmiravalisia antycieły. Za hety čas jany mahli bieśsimptomna pierachvareć na kavid. Niezrazumieła, ci ŭličvaŭsia hety fakt, kali rabilisia raźliki.
Ekśpiertam niezrazumieła, čamu ŭ adnym miescy ŭ artykule napisana, što z 15 000 vakcynavanych čałaviek praz 21 dzień kavidam zarazilisia 15, a ŭ inšym miescy było adznačana, što na 20 dzień byŭ zafiksavany 61 vypadak kavidu.
Pa mierkavańni Enryka Bučy, śćviardžeńnie pra efiektyŭnaść rasijskaj vakcyny nielha ŭsprymać usurjoz paśla niesupadzieńniaŭ u ličbach i inšych supiarečnaściaŭ. «Vakcyna moža być kaštoŭnaj navat dla Jeŭropy, — ličyć daśledčyk. — Adnak usie źviestki pavinny być dastupnymi i poŭnymi».
Krytyka jość i z boku rasijskich ekśpiertaŭ. Epidemijołah Vasil Ułasaŭ śćviardžaje: «Na žal, navukovaja supolnaść nie maje dostupu da nieapracavanych źviestak, tamu što kančatkovyja vyniki mohuć falsifikavacca».
Kamientary