Aŭtar novaj knihi pra Kurapaty: «Hetaja tema — prosta ajśbierh!»
5 lipienia a 17:00 ŭ Pres-kłubie adbudziecca prezientacyja knihi žurnalista Marata Haravoha «NKVD zabivaŭ u Kurapatach…» Heta 17 tematyčnych narysaŭ pra trahiedyju ŭ Kurapatach, pra dramatyčnyja losy achviaraŭ i kataŭ, bolš za 100 unikalnych fatazdymkaŭ i malunkaŭ, paviedamlaje Radyjo Svaboda.
«Ja vyvučyŭ kožny kvadratny mietr uročyšča»
Žurnalist, siabra hramadskaj inicyjatyvy «Ekśpierty ŭ abaronu Kurapataŭ» Marat Haravy napiaredadni prezientacyi padzialiŭsia sa Svabodaj niekatorymi padrabiaznaściami.
«Kniha — maja reakcyja na ŭsio toje, što adbyvajecca ŭ Kurapatach i vakoł ich, asabliva na apošnija padziei z «kryžałomam». Mianie heta vielmi zakranuła, i ja vyrašyŭ terminova napisać knižku, bo ŭ nas niama sučasnaj papularnaj litaratury i publicystyki pra Kurapaty. Ja vostra adčuŭ, što heta tak patrebna — napisać knihu, u pieršuju čarhu dla moładzi, dla padletkaŭ, dziaciej, dla ŭsich, chto cikavicca hetaj temaj. I vykłaści ŭsio toje, što ŭ mianie balić», — kaža Marat Haravy.
Surjozna cikavicca temaj Kurapataŭ jon pačaŭ z 1996 hoda, paśla taho jak pierajechaŭ z Homiela ŭ Miensk. Tak atrymałasia, što jahonaje staličnaje žytło akazałasia litaralna za 200 mietraŭ ad uročyšča Kurapaty.
«Ja padumaŭ: heta nakanavańnie losu. Choć ja i da hetaha cikaviŭsia Kurapatami, bo sam šmat zajmaŭsia archieałohijaj. I z 1996-ha vyvučyŭ kožny kvadratny mietr, ja byŭ tam kožny dzień, šmat pisaŭ, i mnie heta nastolki baluča…»
Kniha nievialikaja: 62 staronki. Składajecca jana z 17 tematyčnych narysaŭ: «Adkryćcio tajamnicy staroha boru», «Adkul nazva Kurapaty», «Histaryčnaja tapahrafija Kurapataŭ», «Jak pracavała «fabryka śmierci», «Achviary i katy», «Praviedniki», «Z historyi siemjaŭ, što žyli kala płota», «Jak niščyli i baranili Kurapaty» dy inšych. Jana bahata ilustravanaja — kala 100 zdymkaŭ i malunkaŭ.
«Mienavita śviedčańni ludziej stanoviacca hałoŭnaj krynicaj»
Kniha hruntujecca ŭ asnoŭnym na śviedčańniach ludziej, uspaminach, tłumačyć aŭtar.
«Ja sam historyk i viedaju: kali abmiežavanyja histaryčnyja krynicy, asabliva archiŭnyja, to mienavita śviedčańni ludziej stanoviacca hałoŭnaj krynicaj. Hałoŭnaj, jak pakazvaje moj dośvied. A ja ŭsio žyćcio zajmajusia krajaznaŭstvam, historyjaj, adnaŭlaju nieviadomyja staronki našaj ajčynnaj historyi, i zaŭsiody ŭ hetym pierakonvaŭsia.
Kurapackaja tema — heta prosta ajśbierh! Ale ja maju dośvied, za svajo žyćcio apytaŭ tysiačy śviedak, ja viedaju, jak heta treba rabić, i da taho ž balić u dušy», — kaža Marat Haravy.
«Ptuški, ptuški, raskažycie ludziam, što my ni ŭ čym nie vinavatyja!»
Adna z kranalnych historyj, jakuju jon adkryŭ, — pra Antona Matusieviča, što žyŭ na chutary ŭ Zialonym Łuzie. Jahonaja žonka Taćciana była ŭ saŭhasie «Zialony Łuh» za vartaŭnika i dobra viedała ŭsiu hetuju terytoryju, u tym liku i rasstrelny palihon.
«Unačy pryjšli da ich i zabrali Antosia na vačach u małych dziaciej — maŭlaŭ, jon polski špijon. Darečy, potym jaho reabilitavali.
Žonka pačakała svajho Antosia dzień, druhi, a potym unačy pajšła ŭ Kurapaty. Čuje: za zaharadku zajazdžaje mašyna, potym usio ścichła, praź niekatory čas mužčynski hołas hučna pramoviŭ: «Ptuški, ptuški, raskažycie ludziam, što my ni ŭ čym nie vinavatyja!»
Taćciana raspaviała heta dzieciam, a taksama siabroŭcy, ź jakoj pracavała. A dačka siabroŭki raspaviała hetuju historyju mnie. I niejak na vystavu, pryśviečanuju trahiedyi ŭ Kurapatach, my zaprasili rodzičaŭ — unučku i praŭnučku Antosia Matusieviča. A jany prynieśli siamiejnaje fota. Jano jość u knižcy.
Dla mianie samaje hałoŭnaje — zachavać pamiać pra hetuju trahiedyju», — kaža Marat Haravy.
Kniha «NKVD zabivaŭ u Kurapatach…» vyjšła ŭ vydaviectvie «Kołas». Recenzienty — archieołahi, kandydaty histaryčnych navuk Valancina Viarhiej, Mikoła Kryvalcevič, Aleh Ioŭ.
Minčanka vybiła piarednija zuby na samakacie, straciła praz heta muža, ale ciapier źbiraje miljony prahladaŭ u tyktoku4
Kamientary