Rasija straciła tranzit hazu praz Ukrainu ŭ Jeŭropu. Chto prajhraŭ i što budzie dalej?

Prapampoŭka spyniłasia ranicaj 1 studzienia, jak i abiacali Ukraina i Jeŭrasajuz. Ciapier u Rasii zastaŭsia tolki adzin maršrut tranzitu ŭ ES — praz Turcyju. U vyniku dola rasijskaha hazu na bližejšym i samym prybytkovym jeŭrapiejskim rynku skaraciłasia ŭsiaho da 5%, piša Bi-bi-si.

Jašče ŭ 2021 hodzie, kali Kreml raźviazaŭ hazavuju vajnu suprać ES, jana składała 45% i była asnoŭnaj krynicaj dachodaŭ «Hazprama» i asnoŭnaj krynicaj tannaha hazu dla Jeŭropy.

Kamu ad hetaha budzie horš

Kreml zarablaŭ na pastaŭkach praz Ukrainu blizu 5 młrd dalaraŭ na hod, Kijeŭ atrymlivaŭ za tranzit blizu 1 młrd, ale značnuju častku hetych hrošaj vydatkoŭvaŭ na padtrymańnie hazapravodnaj sistemy ŭ pracoŭnym stanie. Piacihadovy kantrakt byŭ padpisany jašče da vajny, i za hety čas tranzit skaraciŭsia ŭ 4 razy.

Paśla rasijskaha ŭvarvańnia ŭ 2022 hodzie «Naftahaz» admoviŭsia prymać haz praz adzin z dvuch hazaraźmierkavalnych punktaŭ, pakolki jon trapiŭ pad rasijskuju akupacyju. A letam 2024 hoda druhi punkt — «Sudža» pierajšoŭ užo pad kantrol Ukrainy paśla nastupleńnia ŭ Kurskaj vobłaści.

Adnak «Hazpram» nie spyniŭ prapampoŭku, što jašče raz dakazała Kijevu i Jeŭrasajuzu, što pastaŭki hazu ŭ Jeŭropu bolš patrebnyja Rasii, čym Ukrainie. Heta nieŭzabavie paćvierdziŭ i rasijski kiraŭnik Uładzimir Pucin.

«Heta niejkaja defarmacyja prafiesijnaja, šyzafrenija, łuchta prosta, — łajaŭ Pucin jeŭrapiejcaŭ za imknieńnie admovicca ad tannaha rasijskaha hazu. — Nu nie chočuć — nie treba».

Jeŭrasajuz, sa svajho boku, pakazvaŭ na toje, što Pucin sam raźviazaŭ hazavuju vajnu, i «Hazpram» skaračaŭ pastaŭki pad roznymi padstavami jašče da ŭvarvańnia va Ukrainu. Tamu ES padtrymlivaŭ rašeńnie Kijeva nie praciahvać kantrakt na tranzit.

«ES rychtavaŭsia da hetaha dva hady. My viedajem, što Rasija —nienadziejny pastaŭščyk hazu», — kazała ŭ traŭni enerhietyčny kamisar papiaredniaj Jeŭrakamisii Kadry Simsan.

Za hetyja dva hady padrychtoŭki ES navučyŭsia ekanomić śviatło i ciapło, a rasijskija pastaŭki zamiaściŭ hazam z Narviehii, ZŠA i Katara. A zaadno naraściŭ vytvorčaść enierhii na vietranych, soniečnych i atamnych stancyjach.

Biez nastupstvaŭ nie abyšłosia: ceny na haz pa-raniejšamu vyšejšyja za davajennyja. Pramysłovaść niasie straty, i ES prajhraje kankurencyju dvum inšym najbujniejšym suśvietnym ekanomikam — ZŠA i Kitaju. U vyniku tarmozicca rost dachodaŭ, rastuć niezadavolenaść nasielnictva i papularnaść ultrapravych, jakija zaklikajuć siabravać z Rasijaj i spynić padtrymku Ukrainy.

Dva hałoŭnyja hałasy ŭ hetym chory — Vienhryja i Słavakija. Słavaki jakraz atrymlivali haz pa pierakrytaj 1 studzienia halincy ŭkrainskaha tranzitnaha hazapravoda. Słavacki premjer Robiert Fica jeździŭ da Pucina ŭ Maskvu i pahražaŭ admovaj pradavać elektraenierhiju Ukrainie.

Pierakryty tranzit tolki ŭzmocnić sprečki ŭładaŭ Vienhryi i Słavakii ź inšymi krainami Jeŭrasajuza i ŭskładnić adabreńnie dalejšaj dapamohi Ukrainie i padaŭžeńnie sankcyj suprać Rasii.

Adnak biez hazu nichto nie zastaniecca.

I Słavakija, i Aŭstryja — kančatkovy punkt pierakrytaha hazapravoda — całkam zabiaśpiečyli svaje patreby z alternatyŭnych krynic. A Vienhryja praciahnie atrymlivać haz praz Turcyju.

Schavanaja pahroza

Na siońnia Turecki maršrut — adziny šlach «Hazprama» ŭ Jeŭropu.

Sioleta pa im prapampoŭvałasia 45-50 młn kubamietraŭ hazu ŭ sutki, tady jak praz Ukrainu išło prykładna 40 młn kubamietraŭ.

Pavialičyć

Jašče da zakančeńnia tranzitu abmiarkoŭvalisia varyjanty zachavańnia ŭkrainskaha maršrutu. Hałoŭnymi ź ich byli składanyja schiemy pastavak hazu z Azierbajdžana abo krain Centralnaj Azii, adnak da hetaha času ŭsie razmovy na hetuju temu nasili čysta tearetyčny charaktar.

Poŭnaje spynieńnie tranzitu niasie pahrozu kančatkovaj straty ŭkrainskaha maršrutu, jak heta było z hałoŭnym rasijskim hazapravodam u Jeŭropu — «Paŭnočnym patokam». «Hazpram» vyklučyŭ jaho, pasadziŭšy Hiermaniju na hałodny pajok, ale ŭklučyć nazad užo nie atrymajecca — vosieńniu 2022 hoda jon byŭ uzarvany. Chto heta zrabiŭ, vyśviatlajuć dahetul.

Pakul «Hazpram» prapampoŭvaŭ haz praz Ukrainu, za ŭvieś čas rasijskaha ŭvarvańnia nichto metanakiravana nie bambiŭ i nie rujnavaŭ hazapravody i stancyi ni va Ukrainie, ni ŭ Rasii. Ciapier heta ryzyka ŭzrastaje.

Strata infrastruktury dla dastaŭki hazu z Zachodniaj Sibiry ŭ Jeŭropu chvaravita adabjecca na pierśpiektyvach «Hazprama».

Mienavita jon staŭ hałoŭnaj achviaraj hazavaj vajny Pucina — u minułym hodzie manapalist upieršyniu za čverć stahodździa akazaŭsia stratnym, a jaho vyručka skaraciłasia bolš čym na 25%. Paŭnavartasnuju zamienu samamu blizkamu i bahatamu rynku zbytu «Hazpram» nie znajšoŭ i nie znojdzie jašče doŭhija hady.

Ci dapamoža Tramp «Hazpramu»

Advajavać stračany jeŭrapiejski rynak nadziei jašče jość, i źviazanyja jany ź viartańniem Donalda Trampa ŭ Bieły dom, adznačajuć analityki daśledčaha centra ICIS. Praŭda, nadziei hetyja tajuć z kožnym dniom.

«Tramp paabiacaŭ pakłaści kaniec vajnie. Nie vyklučana, što jon prymusić Ukrainu adnavić pramyja pieramovy z Rasijaj, u tym liku, mahčyma, i pra tranzit hazu, — pišuć jany. — I kali ES nie ŭviadzie ŭłasnyja sankcyi suprać rasijskaha hazu, «Hazpram» napeŭna pasprabuje viarnuć stračanuju dolu jeŭrapiejskaha rynku».

Adnak času mała — užo sioleta rezka vyraście vytvorčaść zvadkavanaha hazu ŭ ZŠA i Katary — hałoŭnych kankurentach Rasii na jeŭrapiejskim rynku. Da taho ž Tramp abiacaŭ rezka naraścić zdabyču i prymusić Jeŭropu kuplać bolš amierykanskaha hazu.

Kali ceny źniziacca, a prapanova vyraście, sprava moža dajści ŭžo i da admovy nie tolki ad rasijskaha trubapravodnaha hazu, ale i ad zvadkavanaha, pastaŭki jakoha z Rasii ŭ Jeŭropu pakul što tolki pavialičvajucca. Pacierpić nie tolki «Hazpram», ale i druhi rasijski hazavy hihant «Navatek».

«Heta budzie kruciejšym za spynieńnie tranzitu praz Ukrainu», —skazaŭ kiraŭnik hazavych analitykaŭ daśledčaha centra ICIS Tom Marziek-Mansier.

• 40
• 2
• 5
• 4
• 1
• 2
• 0
• 0