«Nichto ŭžo asabliva nie vystupaje ni za adzin, ni za druhi bok». Što biełarusy z Homielščyny dumajuć pra vajnu, žyvučy zusim pobač ź joj
Vydańnie CityDog.io pahavaryła z žycharami Homielskaj vobłaści, kab daviedacca, jak žyviecca ŭ pamiežnym z Ukrainaj rehijonie praz bolš čym dva z pałovaj hady paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajny i što pra ŭsio, što adbyvajecca, dumajuć ludzi.
Arciom, 33 hady, Homiel: «Čuŭ, što ŭ kahości napahatovie stajać tryvožnyja čamadančyki»
«Kali ščyra, pra vajnu ŭ horadzie jak byccam zabylisia: nichto ničoha nie abmiarkoŭvaje, mahčyma tolki ŭ kułuarnych razmovach «na kuchni». Usie viedajuć i razumiejuć, ale imknucca tranślavać svaje dumki z aściarohaj.
Adnak mierkavańnie nakont taho, chto maje racyju, a chto vinavaty, jak mnie chočacca vieryć, u bolšaści adno. Choć, mahčyma, zaležyć ad asiarodździa i ja mahu pamylacca. U cełym ludzi padtrymlivajuć Ukrainu: šmat u kaho tam svajaki, siabry i znajomyja. Dy i naohuł z Homielskaj vobłaści zaŭsiody było normaj jeździć tudy ŭ kramy ci prosta na vychodnyja — heta jak dla žycharoŭ Bresta skatacca ŭ Polšču.
Ciapier takoha niama: ludziej pazbavili znosin, mahčymaści pabačycca ź blizkimi, vyjechać va Ukrainu pa svaich spravach. I, viadoma, tyja, kaho heta kranuła, vostra nie vitajuć toje, što adbyvajecca. Nu i ludzi maładziejšyja dy ambicyjniejšyja, chto choča mieć pastajannuju dobruju pracu, zarobak, naradžać dziaciej i być spakojnym za svaju budučyniu, taksama, vidavočna, suprać vajny.
Tamu što jana ŭsie hetyja śfiery adčuvalna pachisnuła. Plus sankcyi: zakrylisia niekatoryja pradpryjemstvy, haspadarčaja dziejnaść pieražyvaje pierabudovu rynkaŭ zbytu. Karaciej, usio adbivajecca na žyćciach ludziej.
Ale jość i katehoryja starejšych — tych, chto bolš hladziać televizar, u pryncypie mała cikavicca paradkam dnia i atrymlivajuć tolki adnabokuju infarmacyju. Jany, skažam tak, prytrymlivajucca aficyjnaha kursu.
Staŭleńnie da Rasii ŭ bolšaści, viadoma, źmianiłasia nie ŭ lepšy bok: kali ŭ pačatku vajny ŭ horadzie byli rasijskija vajskoŭcy, tut ich łaŭrami nichto nie sustrakaŭ. Ale i da pramoj ahresii nie dachodziła.
Tak ci inakš, mnohija praciahvajuć jeździć u Rasiju na zarobki: nie ŭsie, jak mnie zdajecca, pravodziać paralel pamiž ułasnymi pracoŭnymi pytańniami i tym, što adbyvajecca, dy i mała chto hatovy stracić mahčymaść karmić siamju dziela svaich pierakanańniaŭ. Tak što heta było, jość i budzie, pakul u nas nie budzie hodnych zarobkaŭ. Pakolki miascovyja praciahvajuć vieści spravy z Rasijaj, to i rasijan u horadzie dastatkova — jak minimum baču šmat mašyn ź ich numarami.
Ahułam ja nie skažu, što niejkija adhałoski vajny dalatajuć da Homiela apošnim časam: heta napačatku ŭ horadzie ŭvieś čas milhała rasijskaja technika, a miascovyja pieražyvali, što sałdat terminovaj słužby mohuć adpravić vajavać. Ale davoli chutka ŭsio viarnułasia na svaje koły.
Chiba što ŭ kancy hetaha leta — pačatku vosieni stajaŭ strašnavaty smoh, jaki, jak kazali adny, idzie z terytoryi Rasii, inšyja — što ź miescaŭ bajavych dziejańniaŭ va Ukrainie, a trecija naohuł śćviardžali, što heta ŭ Naroŭli niešta haryć.
Pačućcio tryvohi dzieści ŭ hłybini dušy, viadoma, jość — dumaju, jak i va ŭsich. Čuŭ navat, što ŭ kahości napahatovie stajać tryvožnyja čamadančyki. Ale ludzi honiać hetyja dumki dalej, zapaŭniajuć niejkim inšym paradkam dnia — i prosta žyvuć svajo žyćcio».
Karyna, 37 hadoŭ, Pietrykaŭ: «Ciapier užo nichto asabliva nie vystupaje ni za adzin, ni za druhi bok»
«U pačatku vajny ŭ Pietrykavie było realna strašna: nad horadam vielmi časta lotali samaloty i viertaloty, pieravozili vajskovuju techniku. Ciapier samaloty pieryjadyčna znoŭ uźnikajuć, i, viadoma, ad hetaha huku robicca nie pa sabie. Ale apošnim časam usio cicha.
Jak by žorstka heta ni hučała, na vajnu siońnia ŭsim plavać: ludzi žyvuć svaim žyćciom i chvalujucca tolki za ŭłasnuju škuru. Spačatku pieražyvali — i toje bolš tamu, što bajalisia za siabie. Ale z časam razmovy pacišeli. Nie mahu skazać, što pra vajnu zusim zabylisia, — nie, prosta heta, pa-pieršaje, strašna abmiarkoŭvać, a pa-druhoje, tema adyšła na druhi płan.
Nakont taho, kaho padtrymlivajuć miascovyja, dumaju, tut 50 na 50. Na samaj spravie ciapier užo nichto asabliva nie vystupaje ni za adzin, ni za inšy bok. Prosta suprać taho, kab u heta ŭciahvali Biełaruś, i chočuć, kab usio chutčej skončyłasia.
Choć jość i tyja, chto hatovy pajści na vajnu: asabista viedaju adnaho čałavieka, jaki ŭžo navat kupiŭ usiu ekipiroŭku. Praŭda, za kaho sabraŭsia vajavać, nie kaža: mabyć, nie choča asudžeńnia ni ź jakoha boku. Kali ščyra, mnie zdajecca, što jon prosta idyjot, jakomu chočacca pahulać u vajnušku.
Viedaju ludziej, jakija spakojna jeździać adpačyvać u Rasiju i nie bačać ničoha takoha: u Picier, naprykład, u Sočy. Jeździać, tamu što banalna nie viedajuć, jak zrabić vizu, i vybirajuć bolš prostyja i zrazumiełyja šlachi, nie asabliva zadumvajučysia pry hetym pra palityčnuju situacyju. Choć, moža być, kamuści ŭ dušy za takoje i trochi soramna.
Ja vybiraju dla pajezdak inšyja miescy, a kali b i trapiła ŭ Rasiju niejkim čynam, to dakładna nie dzialiłasia b hetym u instahramie, tamu što mnie było b banalna soramna. Choć i inšych ludziej nie mahu asudžać: ja voś zaŭsiody maryła pabyvać na Kamčatcy, i kali b ciapier mnie prapanavali pajechać tudy, to, napeŭna, pahadziłasia b. Prosta nie stała b vystaŭlać heta na ŭsieahulny ahlad.
U rešcie rešt žyćcio adno, i svaje žadańni treba vykonvać. Choć maralna heta pytańnie składanaje.
U cełym nie skažu, što mocna pieražyvaju, što žyvu niedaloka ad vajennych dziejańniaŭ. Ale pra toje, kab źjechać kudy-niebudź dalej, pieryjadyčna zadumvajusia — i ŭsio ž dalej nie ad vajny, a chutčej ad tutejšaha mientalitetu.
Pietrykaŭ — maleńki horad, jaki staŭ adnosna prystojnym miescam tolki hadoŭ z 5-6 tamu, kali tut źjaviŭsia zavod.
Ludzi tut žyvuć jak byccam u svajoj kamunie, a na navakolny śviet im, jak mnie zdajecca, plavać. Jany i nie dumajuć pra toje, chto maje racyju, chto vinavaty, što nie tak z našaj palitykaj, — prosta žyvuć sami pa sabie. I mnie taki padychod nie blizki».
Kaciaryna, 50 hadoŭ, Mazyr: «Letam pad dačami razhortvalisia tanki, niadaŭna voś u Kalinkavičach źbili dron»
«Mnie zdajecca, niejkaj paniki z nahody taho, što adbyvajecca mazyrcy nie adčuvajuć. Dy i ciapier u horadzie i blizka niama taho, što było ŭ pieršyja miesiacy kanfliktu, kali rasijskija sałdaty bazavalisia zusim pobač, litaralna chadzili pa horadzie, a vakoł jeździła vajskovaja technika.
Usio pacišeła, choć pieryjadyčna vajna pra siabie nahadvaje: letam pad dačami razhortvalisia tanki, niadaŭna voś u Kalinkavičach źbili dron. Viadoma, ad hetaha byvaje niespakojna.
Ludzi kradkom abmiarkoŭvajuć naviny pamiž saboj, pieražyvajuć za dziaciej, tamu što nie tak daŭno znoŭ pahavorvali, što budzie nabor navabrancaŭ. Ciapier voś zavadčanie z našaha NPZ zaniepakojenyja, što ŭ suviazi z usimi padziejami pradajuć Rasii paliva ledź nie za biescań.
Mnohija źjechali tudy, dzie spakajniej i biaśpiečniej, — nie chapaje lekaraŭ u paliklinikach, kiroŭcaŭ aŭtobusaŭ, nastaŭnikaŭ i vychavalnikaŭ, i heta vielmi prykmietna. Pačali pakidać horad jašče paśla 2020-ha, ale z pačatkam vajny praciahnuli bolš aktyŭna.
Mnie zdajecca, tut i źjazdžać to ŭžo niama kamu: zastalisia adnyja staryja i dzieci, a moładzi jak byccam i zusim niama.
Mnohija mužčyny jeździać na zarobki dalnabojnikami abo ŭ Rasiju. Situacyja takaja, što ad hetaha nie admovicca, niahledziačy na svaje pierakanańni, — u ludziej prosta niama vybaru. Pracy ŭ horadzie mała, a kali jana i jość, to ŭ asnoŭnym kapieječnaja, siamju na takija hrošy nie prakormiš.
Siarod majho atačeńnia bolšaść supieražyvaje Ukrainie, ale, hałoŭnaje, niepakoicca pra toje, kab u hetuju vajnu nie ŭviazałasia Biełaruś i kab tyja, chto kiruje krainaj, niejak ludziej ad hetaha zaścierahli.
Strašna padumać, što heta moža adbycca, — ja navat televizar praz heta nie ŭklučaju. Tam u nas viečnaje siabroŭstva z Rasiejaj, i my na ŭsiu moc joj padpiavajem — a toje, što va Ukrainie stolki ludziej zahublena, niejak nie važna.
Tak što hladžu ŭ asnoŭnym naviny ŭ tyktoku: i miascovych błohieraŭ, i ŚMI. A sa znajomymi apošnim časam starajemsia pra palityku asabliva nie razmaŭlać. Naohuł, vielmi baluča ŭsio heta ŭśviedamlać: usiudy raniej byli siabry i svajaki, a ciapier usie adzin adnamu vorahi. Stolki siemjaŭ razvaliłasia, stolki svajackich łancužkoŭ parvałasia z-za taho, što ludzi azłoblenyja adzin na adnaho — i nie pa svajoj vinie.
Ale starajemsia žyć dalej: na žal, situacyju my źmianić nie ŭ siłach. A kudyści vyjechać — heta ŭžo nie pra nas».
Usiu Biełaruś pačali razmaloŭvać prymityŭnymi murałami ad BRSM 7
Kamientary