Z Polščy departujuć biełarusa, jaki nie choča na radzimu. Jon na niejtralnaj pałasie pad Brestam
Biełarusa Dźmitryja Smaktunoviča 11 červienia vypravadzili z Polščy za parušeńnie praviłaŭ znachodžańnia ŭ Jeŭrasajuzie: jaho dazvoł na žycharstva ŭ Litvie anulavali za toje, što kaliści pracavaŭ u turmie. Pretenzii da jaho jość i ŭ palakaŭ — letaś na Smaktunoviča zavodzili kryminalnuju spravu za arhanizacyju niezakonnaj mihracyi. Sam biełarus zapeŭnivaje, što baicca apynucca ŭ Biełarusi praz svaju hramadzianskuju pazicyju. Ź biełaruskaha boku miažy jaho ŭžo čakajuć siłaviki, a polskija pamiežniki pierakryli ŭjezd, kab jon nie moh patrapić nazad u Polšču. Historyju Źmitra raspaviała MOST jaho žonka Natalla.
Źmitru 40 hadoŭ, jon rodam z Babrujska. Z kanca 2019 hoda biełarus pracavaŭ vadzicielem-dalnabojščykam u Jeŭropie, atrymaŭ časovy VNŽ u Litvie. Ale pieryjadyčna viartaŭsia ŭ Biełaruś z rejsaŭ, apošni raz byŭ na radzimie ŭ 2022 hodzie.
U lutym 2023 hoda Źmicier pierabraŭsia ŭ Polšču, a praź miesiac da jaho pierajechała i žonka Natalla z tryma dziećmi.
Dadadziena: Jak vyśvietliłasia, u krasaviku 2023 hoda Smaktunoviča zatrymlivali ŭ Polščy za toje, što jon pieravoziŭ mihrantaŭ, jakija nielehalna traplali ŭ Polšču ź litoŭskaha boku. Pa słovach žonki, Źmicier supracoŭničaŭ sa śledstvam i raskazaŭ pra inšych udzielnikaŭ schiemy, tamu jaho sudzimaść pahašanaja.
Amal hod mužčyna prapracavaŭ u taksi ŭ Biełastoku — płaciŭ padatki i rabiŭ sacyjalnyja vypłaty ŭ ZUS.
11 červienia 2024 hoda palicyja spyniła biełarusa dla pravierki dakumientaŭ. Vyśvietliłasia, što ŭ jaho byŭ anulavany litoŭski DNŽ.
— Ranicaj jon tradycyjna vyjechaŭ taksavać. U 07:40 napisaŭ, kab ja jechała na pracu samastojna. Jaho spyniła palicyja dla pravierki i jon moža zatrymacca. U muža byŭ dazvoł na pracu, tak što my ni pra što nie padazravali.
U 10:30 Natalli patelefanavaŭ supracoŭnik polskaj pahransłužby i paviedamiŭ, što Dźmitryj znachodzicca na pahranpierachodzie ŭ Tarespali. I ŭ ich dakumienty na jaho departacyju.
— Nie rastłumačyli, čamu, prosta pastavili pierad faktam. Spytali, ci ŭsio ja zrazumieła. Razmaŭlali sa mnoj pa-rusku, z akcentam. Nie dali mnie ź im parazmaŭlać.
Jamu nie dali zabrać z mašyny rečy, nadzieli kajdanki, pasadzili ŭ mašynu i etapavali na pahranpierachod. Tam jamu padsunuli dakumienty. Z polskim u jaho nie vielmi dobra. I jon usio padpisaŭ.
Paśla hetaha pamiežniki adviali Źmiciera ŭ niejtralnuju zonu pamiž Biełaruśsiu i Polščaj. Tamaka jaho i pakinuli. Źmicier zastaŭsia na moście praz raku Buh, jakaja padzialaje Biełaruś i Polšču.
Pačakaŭšy, pakul źmienicca źmiena polskich pamiežnikaŭ, Źmicier sprabavaŭ źviarnucca da ich i paprasić ab mižnarodnaj abaronie. Natalla kaža, što ŭ Biełaruś jamu viartacca nielha praz hramadzianskuju pazicyju. Adnak heta akazałasia biezvynikova.
U 01:42 Źmicier paprasiŭsia ŭ biełaruski aŭtobus i zdoleŭ dajechać da polskaha pamiežnaha pierachodu. Da 03:00 jamu ŭdałosia patrapić da polskich pamiežnikaŭ, ale ŭ 06:30 jaho znoŭ vyvieźli ŭ niejtralnuju zonu.
«Jon nie viedaŭ, što jon nielehał, nam nichto nie paviedamiŭ»
Na niejtralnaj zonie stajali biełaruskija aŭtobusy.
Było niekalki biełarusaŭ, jakija spačuvali, jakija nakarmili Dźmitryja i dali jamu zaradzić telefon. Akramia taho, jon prasiŭsia pahrecca.
Mužčyna lohka apranuty — na im kurtka, futbołka i lohkija štany — toje, u čym jaho zatrymali z ranicy. Pryvieźci jamu rečy Natalla nie moža — jana jašče nie atrymała DNŽ u Polščy i nie moža pakidać krainu.
— Jon nie viedaŭ, što jon nielehał, nam nichto nie paviedamiŭ, — tłumačyć situacyju Natalla.
Pakul muž čakaje na niejtralnaj pałasie, Natalla pačała pošuk jurystaŭ.
— Jurysty mnie kažuć, što kali b jon nie padpisvaŭ dakumienty, to ŭ jaho byli b šancy, možna było b padklučyć advakata, ale zaraz šancaŭ niama. Ale jak nie? Pavinna być niejkaje vyjście! My prostyja ludzi, zorak ź nieba nie chapajem, sumlenna pracujem i płacim padatki, i chočam tut zastacca.
Jak stała viadoma MOST, Źmicier byŭ zaniesieny ŭ Litvie ŭ śpisy niadobranadziejnych hramadzian, z-za hetaha jaho DNŽ anulavali.
Natalla ličyć, što takoje rašeńnie pryniali z-za taho, što ŭ 2003 hodzie jon pracavaŭ dziažurnym u papraŭčaj kałonii. Jana kaža, što tady heta bačyłasia sposabam pabudavać ilhotnaje žytło. Ale z žyllom nie atrymałasia, i Źmicier zvolniŭsia. Prapracavaŭ u kałonii mužčyna mienš za try hady.
— Kali jon padavaŭsia ŭ Litvie na DNŽ, jon ukazaŭ u svajoj bijahrafii takija danyja — heta ž było amal 20 hadoŭ tamu, jon byŭ małady i tolki pryjšoŭ z vojska. Paru hadoŭ papracavaŭ i zvolniŭsia. I potym usio žyćcio zajmaŭsia pradprymalnictvam, pieravozkami.
«Kiroŭcy aŭtobusaŭ pieradali, što jaho ŭžo čakajuć»
Źmicier aktyŭna kamientavaŭ padziei 2020 hoda ŭ sacsietkach. Paśla apošniaha adjezdu ź Biełarusi jamu pryjšła pozva z vajenkamata. Da jaho maci prychodzili ludzi, jakija cikavilisia mužčynam. A potym ź im źviazalisia znajomyja «z orhanaŭ» i rekamiendavali pa mahčymaści nie pryjazdžać u Biełaruś, tamu što na jaho jość niejkija materyjały.
Kiroŭcy aŭtobusaŭ skazali Źmitru, što na biełaruskim baku jaho ŭžo čakajuć supracoŭniki KDB.
Natalla kaža, što ŭ niejkim płanie jon «sam spaliŭsia»: na tym baku zrazumieli, što kali čałaviek z takoj upartaściu nie choča viartacca ŭ Biełaruś, značyć, jość pryčyny jaho zatrymać.
— Ale ź inšaha boku, hulać u ruskuju ruletku i ŭjazdžać u Biełaruś taksama było nielha.
Polšča pierakryła most
Miž tym polski bok pierakryŭ most, kab mužčyna nie sprabavaŭ prarvacca ŭ Polšču. Tak jon akazaŭsia zamknionym na niejtralnaj pałasie.
— Muž skazaŭ, što budzie stajać da apošniaha. Jon uparty, — kaža Natalla.
Dźmitryju ŭdałosia źviazacca ź jurystami, na pahranpierachod dasłali advakata. Budziem sačyć za situacyjaj.
Kamientary
A čieho tut takoho, - dumajut ludi i radi lhotnoho žilja i otnositielno niepłochoj zarpłatoj judi idut rabotať v uziliŝie ochrańnikom, opieratorom v łukašistkije śmi, v tierrorističieskuju miliciju. A potom... A potom prichodit otvietka