500 tryljonaŭ soncaŭ. Vyjaŭlena samaja jarkaja i hałodnaja čornaja dzirka ŭ bačnym Suśviecie

Krynica śviatła mahutnaściu 500 tryljonaŭ soncaŭ, abo abjekt J0529-4351, vyjaŭleny na ŭskrainie Cuśvietu «vielmi vialikim teleskopam» u Čyli. Hety abjekt źjaŭlajecca samym jarkim z usich, jakija navukoŭcy kali-niebudź znachodzili ŭ kosmasie, piša Bi-bi-si.

Heta kvazar, heta značyć aktyŭnaje jadro hałaktyki, u centry jakoj znachodzicca zvyšmasiŭnaja čornaja dzirka, jakaja vałodaje zvyšapietytam. Jana kožny dzień pahłynaje masu rečyva, roŭnuju našamu Soncu, i sama važyć užo jak 17 młrd soncaŭ.

Ale śviecicca, ułasna, nie sama dzirka, a vakolny tak zvany akrecyjny dysk, jaki ŭźnikaje ŭ pracesie «pryjomu ježy».

Stroha kažučy, jak pišuć u vydańni Nature Astronomy navukoŭcy, jakija zajmalisia daśledavańniem abjekta J0529-4351, kvazar hety byŭ znojdzieny šmat hadoŭ tamu, ale jaho sapraŭdnyja maštaby stali zrazumiełyja tolki ciapier.

Kvazar — heta aktyŭnaje jadro hałaktyki, krynicaj enierhii ŭ jakim słužyć zvyšmasiŭnaja čornaja dzirka, što zasmoktvaje ŭ siabie navakolnuju materyju ŭ vielizarnych abjomach.

Pa miery taho, jak hetaja materyja paskarajecca, nabližajučysia da centra čornaj dzirki, jana pačynaje vypramieńvać jarkaje śviatło, bačnaje na vielizarnaj adlehłaści: da prykładu, śviatło ad abjekta J0529-4351 išło da nas 12 młrd hadoŭ! Niezdarma astranomy časam nazyvajuć kvazary majakami suśvietu.

Zrešty, pa słovach navukoŭcaŭ, u hetym kvazary dziŭna litaralna ŭsio. Uziać choć by jarkaść, jakaja ŭ 500 ź lišnim tryljonaŭ razoŭ pieravyšaje soniečnuju. Śviatło heta vypramieńvaje raspaleny dysk, sam pa sabie jaki składaje ŭ dyjamietry 7 śvietłavych hadoŭ.

Pakolki ŭ centry ŭsich biez vyklučeńnia viadomych hałaktyk majecca zvyšmasiŭny abjekt, heta chutčej za ŭsio aznačaje, što takija abjekty źjaŭlajucca nieadjemnaj častkaj evalucyi luboj hałaktyki.

«Praściej kažučy, heta značyć, što biez hetych čornych dzirak naša hałaktyka ŭ tym vyhladzie, u jakim my jaje viedajem, siońnia nie isnavała b, — tłumačyć suaŭtar daśledavańnia, Semiueł Łaj. — Tak, ułasna, i ŭsie hałaktyki byli b zusim inšymi biez hetych zvyšmasiŭnych čornych dzirak».

Ale hałoŭnaja zahadka zaklučajecca ŭ tym, jak hetak masiŭnyja čornyja dzirki mahli źjavicca na rańnim etapie stanaŭleńnia suśvietu, kali, zdavałasia b, dla ich farmavańnia było jašče niedastatkova materyi.

Navukoŭcy tamu schilnyja pryniać scenar, pa jakim hetyja abjekty paŭstali prama z hazu, jaki isnavaŭ adrazu paśla Vialikaha vybuchu, mahčyma jašče da taho, jak utvarylisia pieršyja zorki.

• 8
• 0
• 0
• 2
• 6
• 1
• 2
• 0