«Dumaŭ tolki pra ježu». Biełaruski vajar raspavioŭ, jak znachodziŭsia ŭ rasijskim pałonie

Mužčyna pryjechaŭ letam 2016 hoda dobraachvotnikam u połk «Azoŭ», a ŭ 2022-m byŭ u Maryupali, trymaŭ abaronu horada i jaho apošniaha rubiažu — «Azoŭstali». Paśla zdačy pazicyj azoŭcy apynulisia ŭ rasijskim pałonie.

Pałonnych spačatku dastavili ŭ Jalenaŭku — pasiołak u 25 kiłamietrach ad Daniecka:

«My žyli tam u barakach, raźličanych na 100 čałaviek. Nas tam było 400-500. Rasija vialikaja kraina, i davać pałonnym pa kavałku chleba i patrochu kašy i vady…

Ludzi, jakija adtul prychodziać, hublajuć pa 20-30 kiłahramaŭ. Im [rasiejcam] pavinna być soramna chacia b tamu, što z takoj vializnaj terytoryi možna prakarmić cełuju Afryku, a jany nie mahli prakarmić try tysiačy vajennapałonnych. Ci heta było zroblena śpiecyjalna. Tady heta na ich sumleńni».

Jak adznačaje bajec, abychodžańnie z pałonnymi vielmi nahadvała toje, što apisvaŭ Sałžanicyn u svaim ramanie «Archipiełah HUŁAH». 

Adnojčy pałonnych pašychtavali i abviaścili, što paviazuć na abmien. «Ja adrazu zrazumieŭ, što heta nie tak. Stajali KamAZy. Nam zamatali vočy, zakrucili ruki. Pasadzili, jak sieladziec, u mašynu, i my pajechali.

Kali my pryjechali ŭ SIZA, pačałasia tak zvanaja «pryjomka». Ciabie ściahvajuć z KamAZa i bjuć praz usiu darohu da kamiery ŭsim, čym mahčyma: pałkami, kijankami, elektrošokierami, nahami, rukami».

Byt u pałonie

Pa słovach mužčyny, raz na tydzień pałonnych vadzili ŭ łaźniu. U kamierach była chałodnaja vada. Paźniej (u SIZA) stali vydavać haspadarčaje myła. Kala adnaho kavałka na miesiac.

«Padniaŭsia. Himn ich śpiavaješ. Potym śniadanak. Z 9 hadzin i da hadziny dnia — śledčyja dziejańni. Potym abied. Z troch da piaci-šaści hadzin znoŭ iduć śledčyja dziejańni. Potym viačera. Paśla jaje hadzinu-dźvie tupiš. Jašče rankam i viečaram pavierka. Viečaram taksama treba himn praśpiavać»,

— zhadvaje mužčyna i adznačaje, što ideju śpiavać himn jon ličyć biazhłuzdaj.

«Ja by nie dazvoliŭ śpiavać himn svajoj krainy niejkim vajennapałonnym. Nie pa honaru śpiavać moj himn niejkim inšym ludziam. Ale jany hetaha nie razumiejuć, tamu ŭ ich i takaja kraina», — razvažaje jon.

Asnoŭnyja dumki padčas znachodžańnia ŭ pałonie byli pra ježu:

«Vielmi jeści chaciełasia. I paraŭnoŭvaŭ svajo stanovišča z tym, što čytaŭ u knihach. Ja viedaŭ, što ŭ historyi byli vypadki, kali stanovišča pałonnych było značna horšym».

Trymacca ŭ pałonie, pa słovach bajca, jamu dapamahali zdarovy sens i siła duchu. «Ja viedaŭ, što ŭ mianie ŭsio budzie dobra. Tamu ŭ mianie nie było nijakaha emacyjnaha ŭsplosku, kali adbyvalisia niehatyŭnyja situacyi», — raspavioŭ bajec.

Prapahanda i pieśni

Mužčyna zhadvaje, što ich prymušali słuchać roznyja pieśni. Pa jaho padlikach ich było ŭsiaho 38. Siarod ich — pieśni hrupy «Lube».

«Z šaści ranku i da 10 viečara — himn, muzyka, prapahanda pra Ściapana Banderu, Jaŭhiena Kanavalca (zasnavalnika Arhanizacyi ŭkrainskich nacyjanalistaŭ). Dziakujučy ich prapahandzie, ja pra šmat kaho daviedaŭsia, i ja im za heta ŭdziačny. Zaraz vyjdu i budu pra ich čytać. Kali pra ich havorać, značyć jany nie byli takimi drennymi ludźmi», — raspaviadaje mužčyna.

Što da navin, to pałonnych trymali ŭ infarmacyjnym vakuumie.

Dopyty i katavańni

Pa słovach bajca, na dopytach jamu zadavali niezrazumiełyja pytańni. Siarod ich — pra padryŭ ukraincami dramteatra ŭ Maryupali. «Adkazvać na biazhłuzdyja pytańni nie było sensu. I mianie za heta pa hałavie nie pahładzili, — adznačaje surazmoŭca i dadaje:

Jak ja zrazumieŭ, im treba było na niejkaha pieraviesić adkaznaść za ŭsio toje, što jany narabili ŭ Maryupali. I ŭ hetym była absurdnaść situacyi».

Na pytańnie adnosna katavańniaŭ mužčyna admoviŭsia adkazvać, patłumačyŭšy heta tym, što ŭ pałonie zastajucca inšyja ludzi («za kožnaje majo słova ŭ pałonie niechta budzie adkazvać»), da taho ž «šmat zaležyć ad čałavieka i miesca».

Pry hetym jon adznačyŭ, što prykładna z sakavika-krasavika 2023 hoda ich nichto nie čapaŭ. «Plus-minus stali adnosiny adpaviedna Ženieŭskaj kanviencyi. Pačali dobra karmić, i nichto nie biŭ».

Abmien

Bajec zhadvaje, jak vyhladała vyzvaleńnie:

«Rankam nas padniali, skazali, što budzie abmien. My sabrali i zdali rečy. Na kamieru nas zapisali, što my nie majem pretenzij da administracyi SIZA, što da nas narmalna stavilisia. Zatym nas pasadzili ŭ aŭtazaki i pryvieźli da miažy. Tam nas sustreli dva aŭtobusy. My vyšli i pajšli niepasredna na terytoryju Ukrainy. Z toha boku pałonnyja pierajšli dakładna hetak sama», — apisvaje praces abmienu mužčyna.

Toje, što ź im adbyłosia, bajec nazyvaje žyćciovym urokam. Paśla vyzvaleńnia jon pieranios čatyry apieracyi i ciapier prachodzić reabilitacyju. Ale napieradzie jašče adna apieracyja. Zatym bajec płanuje viarnucca na vajnu.

Čytajcie jašče:

Rasija vykarystoŭvaje pałonnych bajcoŭ USU jak žyvy ščyt? Zjavilisia videadokazy z-pad Rabocina

«Azaronak — jołupień». Hutarka z pałonnym biełarusam z PVK «Redut» zaciahvaje i pakidaje pytańni

Biełaruskija bajcy va Ukrainie ŭziali ŭ pałon rasijskich vajskoŭcaŭ

• 29
• 0
• 3
• 0
• 4
• 23
• 15
• 0