«Zły dalnaboj» admaŭlaje pracu na HUBAZiK. A što ź jaho mabilnymi prahramami?
Maksim Kuźniacoŭ — biełaruski dalnabojnik i IT-pradprymalnik. U im paznali ahienta HUBAZiKa: u źlitych bazach siłavikoŭ u jaho vyjavili piać padstaŭnych pašpartoŭ. Sam jon admaŭlaje pracu na biełaruskija siłavyja struktury. Vydaleńnia imieni Kuźniacova z bazaŭ danych pra ahienturu režymu dabivalisia i niekatoryja inšyja ludzi. Chto hetyja ludzi? Što možna śćviardžać na asnovie najaŭnaj infarmacyi pra Kuźniacova? I jakuju infarmacyju pra karystalnikaŭ mohuć źbirać raspracavanyja Kuźniacovym mabilnyja prahramy, jakija na roznych płatformach spampavali kala 120 tysiač razoŭ?
Chto taki Maksim Kuźniacoŭ
42-hadovy Maksim Kuźniacoŭ z Hrodna. U mužčyny z 2003 pa 2014 hady było IP, jakoje zajmałasia prodažam, madernizacyjaj i ramontam kampjutaraŭ. Paśla hetaha mužčyna zaniaŭsia hruzapieravozkami i vyjechaŭ u ES.
Tam jon pačaŭ vieści ŭłasny błoh, jaki nazvaŭ «Zły dalnaboj». Mužčyna davoli viadomy ŭ Hrodnie i maje adzin z najbolšych ruskamoŭnych kanałaŭ pa temie: 94 tysiačy padpisčykaŭ na jutubie, vialikaja supolnaść u instahramie.
Kuźniacoŭ razam z kamandaj stvaryŭ prahramu «AntiBAG Tachohraf». Prahrama sočyć za tym, kab kiroŭca nie parušaŭ zakanadaŭstva — nie pieravyšaŭ chutkaść i dastatkova adpačyvaŭ. Heta dazvalaje paźbiahać štrafaŭ. A niadaŭna «AntiBAG Tachohraf» zajmieŭ i biełaruskuju viersiju.
Maksim Kuźniacoŭ raskazaŭ «Našaj Nivie», što na ŭsich płatformach prahramu spampavali bolš 120 tysiač čałaviek i jon atrymaŭ z hetaha bolš za miljon dalaraŭ, ź jakich 30% byli vydatki. To-bok, čystaha prybytku niekalki socień tysiač dalaraŭ.
U jaho jość i inšyja pradukty dla kiroŭcaŭ, naprykład, «Detektar kalejki», jaki sihnalizuje pra toje, što čarha ruchajecca. Jon taksama maje tysiačy spampoŭvańniaŭ.
Taksama ź lutaha 2021-ha Maksim zapuściŭ «Ličbavy prafsajuz kiroŭcaŭ». Sutnaść prajekta takaja — vy płocicie ŭstupny ŭniosak i prafsajuznyja ŭnioski ŭ niekalki dalaraŭ štomiesiac, a ŭ vypadku, kali ŭ vas uźnikli pracoŭnyja prablemy, prafsajuz dapamahaje ich vyrašać.
Pačaŭsia prajekt z taho, što ŭ Ispanii kiroŭcam pačali padkidać narkotyki ŭ hruzy, a Maksim razam z padpisantami dapamahaŭ im. Prafsajuz zrobleny dla taho, kab aŭtamatyzavać hety praces.
Hrošy z unioskaŭ iduć u supolny fond, a paśla raźmiarkoŭvajucca siarod tych, chto maje patrebu. Rašeńni prymajucca hałasavańniem — ludzi raźbirajuć kiejs i supolna hałasujuć za toje, ci varty vypadak salidarnaści. Hałasavańnie adkrytaje, kab kožny moh spytacca ŭ inšych pra ichnija pieraściarohi.
Prafsajuz abjadnoŭvaje ciapier amal 2800 čałaviek z usiaho śvietu. Kab biełarusu ŭstupić u prafsajuz, treba mieć huhł-akaŭnt inšaj krainy. U Biełarusi za stvareńnie niezarehistravanaha prafsajuza pahražajuć doŭhi termin turemnaha źniavoleńnia, u Jeŭrasajuzie ŭdzieł u niezaležnych prafsajuzaŭ — prava kožnaha.
Nieŭzabavie rychtujecca abnaŭleńnie funkcyjanału prafsajuza — tudy dadaduć navinavy błok, błok z vakansijami i «šmat što jašče», jak kaža Maksim. Płanujecca zrabić cełuju ekasistemu dla dalnabojnikaŭ.
Taksama Maksim z kamandaj raspracoŭvajuć jašče dva prajekty — prahramu z navihacyjaj i prahramu, jakaja budzie dapamahać dalnabojnikam šukać zručnyja parkinhi na šlachu. Heta budzie rabicca z dapamohaj štučnaha intelektu i kiroŭca budzie viedać, što jość na parkinhu i ci zapoŭnieny jon.
Toje samaje i z navihacyjaj, płanujecca, što jana budzie vydavać aktualnyja maršruty praz toje, što maje aktualnyja danyja pra ich z roznych krynicaŭ — heta zručna dla kiroŭcaŭ, bo časta papularnyja prahramy navihacyi zavodziać ich u pastki. Ananimnyja źviestki dla kartaŭ i parkinhaŭ užo sabranyja.
U svaim błohu mužčyna pieryjadyčna zakranaje i palityčnyja temy. Maksim Kuźniacoŭ padtrymaŭ ruch sa svabodnyja vybary ŭ 2020-m, vypuściŭ paru videa ŭ padtrymku pratestaŭ. Taksama Kuźniacoŭ zajmaje antypucinskuju pazicyju i padtrymlivaje Ukrainu. Dyk u čym ža jaho vinavaciać?
«Łaryskor» i ahienty
U mai 2022 hoda vyjšła rasśledvańnie «Bajpoł» pra ahientaŭ, jakija pracujuć na Ministerstva ŭnutranych spraŭ Biełarusi. Arhanizacyjaj, jakaja vykarystoŭvałasia dla ichniaha prykryćcia i lehiendavańnia dziejnaści, praź jakuju vypłočvajucca hanarary za ahienturnuju dziejnaść nazvali dziaržaŭnuju prajektnuju ŭstanovu «Łaryskor».
Paviedamlałasia taksama, što płatnych ahientaŭ byvaje try vidy: ahienty, rezidenty i «trymalniki javačnych pamiaškańniaŭ». Rezidenty kirujuć ahientami, a «trymalniki pamiaškańniaŭ» zdajuć siłavikam u arendu svaje kvatery abo inšyja płoščy dla taho, kab tam mahli źbiracca ahienty i supracoŭniki MUS.
Paśla hetaha ŭsie adrasy mierkavanych pracaŭnikoŭ «Łaryskora» byli apublikavanyja i naniesienyja na «Čornuju mapu akupantaŭ». Apynułasia tam i imia Maksima Kuźniacova. Jak raskazaŭ u svaim rasśledavańni «Biełsat», zhodna z bazaj Fondu sacyjalnaj abarony nasielnictva, jakaja jość taksama ŭ «Kibierpartyzanaŭ», z 2007-ha pa 2013-y mužčyna byŭ supracoŭnikam «Łaryskora».
Zhodna sa źlitaj bazaj AIS «Pašpart», jakaja jość u «Kibierpartyzanaŭ», u mužčyny ažno piać roznych pašpartoŭ prykryćcia, try ź jakich vydadzienyja ŭ adzin dzień. Pa adnym z pašpartoŭ, zhodna z bazaj pierasiačeńniaŭ miažy, dvojčy vyjazdžali ŭ Litvu i nazad — 26 krasavika 2011 hoda.
Pašparty, jakija prypisvajucca Kuźniacovu, byli zroblenyja ŭ pieryjad, kali jon byŭ, zhodna z bazaj FSAN, pracaŭładkavany ŭ «Łaryskory».
Pakazanyja i sumy zarobkaŭ u «Łaryskory», jakija jość u źlitaj bazie FSAN. Za hod mužčyna, jak śćviardžajecca, zarablaŭ da dźviuch tysiačaŭ dalaraŭ. Ci supracoŭničaŭ Maksim ź siłavikami paśla 2013-ha, jak jon pierastaŭ pracavać u «Łaryskory», nieviadoma — Maksim sam kateharyčna admaŭlaje, što takoje supracoŭnictva ŭvohule było.
Pracavać u Jeŭropie ŭ hruzapieravozkach jon pačaŭ užo paśla hetaha času, jak pa bazie FSAN, hetak i ź jahonych słovaŭ. A kanał «Zły dalnaboj» źjaviŭsia ŭ 2014-m, praz hod paśla skančeńnia mierkavanaj pracy ŭ «Łaryskory».
Ź siužeta, jaki vypuściŭ telekanał «Biełsat», dadalisia novyja detali. Tam śćviardžajecca, što Kuźniacoŭ pracavaŭ «u pary» z hubazikaŭcam Siarhiejem Navahranam. Taksama havorycca, što Kuźniacoŭ u 2017-m vyjazdžaŭ za miažu na ŭłasnym aŭtamabili razam z Navahranam i jašče adnym hubazikaŭcam, Ivanam Sakovičam. Pa infarmacyi z bazy pierasiačeńniaŭ miažy, atrymanaj «Našaj Nivaj», Navahran i Kuźniacoŭ vyjazdžali razam ŭ Litvu jak minimum trojčy — u sakaviku 2016-ha, u studzieni i mai 2017-ha, heta značyć, paśla taho jak skončyłasia aficyjnaja praca Kuźniacova na «Łaryskor».
Jašče cikavy momant: kali vieryć bazam «Kibierpartyzanaŭ», razam z Kuźniacovym i dvuma aficerami HUBAZiKa ŭ mai 2017-ha za miažu vyjazdžaŭ niejki Ivan Ł. U minułym, u 2011 hodzie, jon byŭ fihurantam kryminalnaj spravy ab chabary — jon sprabavaŭ zavieźci ŭ Biełaruś kantrabandnyja cyharety. Rasśledvała jaje KDB i, zhodna ź infarmacyjaj sa źlitych bazaŭ, pa spravie byŭ pastanoŭleny abvinavaŭčy prysud.
Biełsat u svaim materyjale vinavaciŭ Navahrana, što toj niekali byŭ zamiašany ŭ kantrabandzie cyharetaŭ praź miažu.
Strymy pra Azarava i prośby pra vydaleńnie
Paśla źjaŭleńnia ŭ červieni 2022 hoda infarmacyi pra toje, što Kuźniacoŭ pracavaŭ u «Łaryskory» i źjaŭleńnia jahonych źviestak na «Čornaj mapie akupantaŭ», u bot udzielnikaŭ prajekta pačali pisać roznyja ludzi. Usie jany prasili vydalić źviestki pra Kuźniacova i kazali, što adbyłasia niejkaja pamyłka.
Usim spačatku było admoŭlena.
Paralelna Maksim pačaŭ «mačyć» biełaruskuju apazicyju. Asabliva dastałasia kiraŭniku «Bajpoła» Alaksandru Azaravu — Kuźniacoŭ kazaŭ, što infarmacyju pra jaho źlivali padpisanty, siarod jakich jon nazvaŭ błohiera «Aściarožna, Virus» i dalnabojnika z kanała «Amieryka biez prycharošańniaŭ».
Akramia infarmacyi pra toje, što jon źbivaŭ ludziej u svaim kabiniecie, jon nazyvaŭ Azarava kłoŭnam i «idyjotam», a taksama vinavaciŭ jaho ŭ tym, što jon źlivaje źviestki biełarusaŭ śpiecsłužbam.
U adnym z užo vydalenych videa Maksim nazyvaje biełaruskuju apazicyju «parašaj», Cichanoŭskaha vinavacić u abrazach Łukašenki, a taksama śćviardžaje, što «Pucin, mahčyma, raźviazaŭ vajnu va Ukrainie, bo jaho ŭkraincy nazyvali ch***m» i jaho heta «kryŭdziła». Cichanoŭskuju jon vinavacić u ahienturnaj pracy na režym Łukašenki — nasamreč heta biazdokaznaje i chłuślivaje śćviardžeńnie.
Babaryku nazyvaje «haŭlajtaram Rasii», Cichanoŭskaha — čałaviekam, jaki nie maje ani padrychtoŭki, ani rozumu dla kiravańnia dziaržavaj, a Capkału — najlepšaj kandydaturaj na prezidenta siarod kandydataŭ u 2020-m. Taksama jon kazaŭ, što Babaryka byŭ papularny za košt botaŭ, zakuplenych na rasijskija hrošy i, byccam, usio heta daśledvana i adsočana, — jašče adno biazdokaznaje śćviardžeńnie.
Uvohule, takich hučnych zajavaŭ tam dastatkova.
Kuźniacoŭ vydaliŭ hetyja strymy paśla razmovy z Azaravym: toj pierapravieryŭ fakty bijahrafii Kuźniacova i pryjšoŭ da vysnovy, što Kuźniacoŭ niedatyčny da represijaŭ.
«Biełpoł» i «Bajpoł»: viersii roznyja
Voś što raskazali «Našaj Nivie» pradstaŭniki inicyjatyvy «Biełpoł» nakont Kuźniacova i siłavikoŭ, jakija zhadvajucca ŭ rasśledvańni «Biełsata».
«Siarhiej Navahran — były hubazaviec, na apošniaj pasadzie byŭ kiraŭnikom 3-ha adździeła HUBAZiK pa Hrodzienskaj vobłaści, padpałkoŭnik milicyi, zvolnieny ŭ suviazi z prastupkam, praduhledžanym kantraktam. Ivan Sakovič — supracoŭnik 2-ha adździeła 9-ha ŭpraŭleńnia pa Hrodzienskaj vobłaści. Paśla 2-ha adździeła Sakovič pierajšoŭ u treci i pracavaŭ z Navahranam pad jaho kiraŭnictvam.
Treci adździeł — heta kirunak pracy Michaiła Biedunkieviča, jon kiruje ź Minska. Da 2020 hoda 3-i adździeł pavinien byŭ zajmacca tymi ž fanatami, ludźmi, jakija vajujuć va Ukrainie, ale kali ŭ raspracoŭku traplała infarmacyja pa inšych kirunkach, taksama pracavali.
Praca ŭ «Łaryskory» — heta faktyčna harantyja, jakaja dakładna śviedčyć pra toje, što čałaviek supracoŭničaŭ ź siłavikami. Taksama pra heta śviedčyć najaŭnaść piaci pašpartoŭ prykryćcia, takoje mała ŭ kaho jość.
Takija supracoŭniki robiać toje, što treba apieram. Kali ahient vykarystoŭvajecca «pa voli», to chutčej za ŭsie heta ŭdzieł u apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvach. Naprykład, takich, jak «apieratyŭnaje apytańnie», «apieratyŭny ekśpierymient», «pravieračny zakup» i h.d.
To-bok, udzieł u tym ci inšym mierapryjemstvie pa zadańni opiera dla dakumientavańnia złačynnaj dziejnaści asoby ci niekalkich asob, u tym liku z vykarystańniem aparatury, jakaja zapisvaje huk i videa. Naprykład, moža być zadańnie sustrecca ź niekim čałaviekam i zapisać jaho, kupić narkotyki, valutu, zbroju, dać chabar i hetak dalej.
Najaŭnaść piaci pašpartoŭ moža śviedčyć u tym liku pra toje, što kožny pašpart byŭ vyrableny pad asablivyja abstaviny dla kankretnych metaŭ. Vykarystańnie pašpartoŭ tearetyčna pavinna ažyćciaŭlacca tolki na terytoryi Biełarusi.
Čamu pad adnym z pašpartoŭ było pierasiačeńnie miažy ź Litvoj — ciažka dakładna skazać. Moža, heta prosta złoŭžyvańnie. A moža być, i niejkaja śpiecapieracyja na «niejtrałcy», bo HUBAZiK taksama zajmajecca baraćboj z kantrabandaj i nielehalnaj mihracyjaj.
Nakont taho, jakim čynam i pa jakich pytańniach supracoŭničaŭ ź siłavikami sam Kuźniacoŭ, nam dakładna nieviadoma».
Inšuju viersiju maje Alaksandr Azaraŭ, kiraŭnik arhanizacyi «Bajpoł». Alaksandr pryjšoŭ da vysnovy, što «Kuźniacoŭ — nie karnik».
«Heta maja praca — dapamahać ludziam. Ludzi źviartajucca i my pravodzim pravierku. Mienavita tamu ja paprasiŭ jaho vydalić z «mapy akupantaŭ» pad maju adkaznaść.
Być karnikam i mieć dakumienty prykryćcia — heta roznyja rečy. Heta toje samaje, što byłych supracoŭnikaŭ MUS, jakija zvolnilisia da 2020 hoda, nazvać karnikami.
Navahran na toj momant byŭ kiraŭnikom 2-ha adździeła HUBAZiK pa Hrodzienskaj vobłaści, a nie 3-ha, što paćviardžajecca knihaj da 20-hodździa HUBAZiK i bazami. To-bok, «pracavaŭ» pa arhanizavanaj złačynnaści. My sapraŭdy pisali «Čornaj mapie akupantaŭ», dvojčy — spačatku tamu, što ŭ nas źjaviłasia apieratyŭnaja infarmacyja pra toje, što jon moža być ahientam i pracavać pa palityčnych, a paśla tamu, što hetaja apieratyŭnaja infarmacyja nie paćvierdziłasia.
Śpiecsłužby ŭsiaho śvietu vykarystoŭvajuć ahientaŭ dla taho, kab raskryvać złačynstvy i achoŭvać hramadstva. U novaj Biełarusi my daviedajemsia šmat imionaŭ tych hierojaŭ, jakija pracavali ŭnutry karnaj sistemy, u jakuju pieratvaryli MUS, ale sapraŭdy raskryvali złačynstvy i dapamahli ludziam.
Ludzi ŭ supracy z orhanami navat nie pa palitycy zvyčajna sami nie pryznajucca. Heta pytańnie Maksima, što kazać, ja nie mahu na jaho paŭpłyvać. Ale ja liču, što ŭ karnych apieracyjach režymu jon nie ŭdzielničaŭ».
Chto prasiŭ vydalić Kuźniacova z baz?
Kalektyŭ «Čornaj mapy akupantaŭ» (ČMA) zhadvaje, ad kaho pryjšła pieršaja prośba vydalić Kuźniacova ź pieraliku ahientaŭ. 12 lipienia 2022 hoda taki zapyt pryjšoŭ ad bota «Čornaj knihi Biełarusi».
«Jany paprasili jaho vydalić, spasyłajučysia na prośbu ad čałavieka sa štaba Śviatłany Cichanoŭskaj».
Skrynšot prośby ad «Čornaj knihi Biełarusi» da «Čornaj mapy akupantaŭ» jość u «Našaj Nivy».
«U toj ža dzień my źviarnulisia da Alaksandra Azarava z pytańniem pra Maksima, — raskazali ŭ ČMA. — Jon adkazaŭ, što vypadak niestandartny i treba raźbiracca, a vydalać z mapy jaho nie varta. Pakul było raźbiralnictva, to pisali jašče ludzi, jakija prasili vydalić jaho z mapy. Vielmi aktyŭny byŭ u hetaj spravie Siarhiej Vialička».
Vialička — vychadziec z Hrodna, jak i Kuźniacoŭ. U materyjale «Biełsat» śćviardžajecca, što Vialička spasyłaŭsia na Śviatłanu Babincavu, byłuju pradstaŭnicu Ofisa pa jurydyčnych pytańniach.
«Naša Niva» zapytalisia ŭ Śviatłany Babincavaj, što jana viedaje pra heta. Babincava raskazała, što pra Maksima Kuźniacova zusim ničoha nie viedała. Siarhiej Vialička prosta paprasiŭ u jaje kantakt Juljany Šemietaviec, pres-sakratarki «Kibierpartyzanaŭ». Jana zapytałasia ŭ Juljany pra toje, ci možna pieradać jaje kantakt, tamu mahło skłaścisia ŭražańnie, što Śviatłana viedaje, pra kaho i pra što pojdzie havorka — ale prosta tak pieradać kantakt jana nie mahła, tamu raspaviała Juljanie, što Siarhiej Vialička prosić kantakt.
Adkul uziałasia zhadka na jaje ŭ materyjale «Biełsata», Babincava nie viedaje. Babincava daviedałasia pra toje, chto taki Kuźniacoŭ, z materyjału «Biełsata». Anijakaj pratekcyi, pa jaje słovach, mužčynie jana nie akazvała i nie mahła hetaha rabić. Hetuju infarmacyju nam paćvierdziła i sama Juljana Šemietaviec.
Siarhiej Vialička na zapyt «Našaj Nivy» ŭ telehramie «Ci sapraŭdy vy prasili pra vydaleńnie infarmacyi pra Kuźniacova? Kali tak, to čamu?» adkazvać nie staŭ.
Najlepšaja abarona — heta napad?
Pakul išło rasśledavańnie, novyja i novyja złaślivyja videa ad «Dalnaboja» źjaŭlalisia na jahonym kanale.
«U pačatku vieraśnia 2022-ha Azaraŭ napisaŭ nam, što Kuźniacoŭ dakładna ahient režymu i pracuje na 9-je ŭpraŭleńnie HUBAZiK pa Hrodzienskaj vobłaści, raniej pracavaŭ pa narkotykach, a ciapier — pa palitycy. Infarmacyja adrazu była adlustravanaja na mapie», — raskazali nam u ČMA.
Prykładna ŭ kastryčniku 2022 hoda Maksim Kuźniacoŭ sustreŭsia z Alaksandram Azaravym u Varšavie. Paśla hetaha Azaraŭ paprasiŭ ČMA vydalić Kuźniacova z mapy z farmuloŭkaj «jon nie źviazany sa złačynstvami režymu» i, maŭlaŭ, jon svoj.
Takaja źmiena padychodu vyklikała ŭ ČMA pytańni, tamu spačatku z mapy Kuźniacova nie vydalali.
«Na nastupny dzień Azaraŭ napisaŭ jašče raz, a na naša nierazumieńnie adkazaŭ, što Kuźniacoŭ biaśpiečny čałaviek. Pryčynaŭ nie daviarać «Bajpoł» na toj momant nie było, heta było da skandałaŭ i raskołaŭ. I było vyrašana nie vydalać jaho, a schavać z mapy da vyśviatleńnia novych abstavinaŭ», — raskazvajuć u ČMA.
Pradstaŭnik ČMA adznačaje, što mienavita na Azarava lilisia tony abrazaŭ i pahrozaŭ ad Kuźniacova, pakul infarmacyju nie vydalili.
«Ale ŭ lubym vypadku vielmi dziŭna, što Alaksandr tak rezka pamianiaŭ mierkavańnie paśla sustrečy i nie zrazumieła, jakuju mienavita infarmacyju jamu paviedamiŭ Kuźniacoŭ», — kažuć u ČMA.
Na dumku stvaralnicy prajekta «Karniki Biełarusi» i «Dzikaje palavańnie» Janiny Sazanovič, što Kuźniacoŭ ciapier viadzie siabie tak, jak i hubazikaviec Artur Hajko, kali ŭ ČKB stali padazravać, što jon ahient.
«Kali jamu [Hajko] Daniła Bahdanovič kinuŭ jahonaje fota i abvioŭ siem identyčnych radzimak na tvary, jon adkazaŭ, što heta śviatło tak padaje i tamu padajecca, što heta jon.
I jašče — usie ludzi narmalna prabivajucca pa bazach, pra ŭsich źviestki dakładnyja, a adnaho Kuźniacova tak chitra padstavili ŭ toj čas, kali navat sam režym dakładna nie viedaŭ jakija bazy buduć u «kibieraŭ»? Mnie ŭ heta słaba vierycca», — kaža Sazanovič.
Kuźniacoŭ: «Pakažycie mnie čałavieka, jakomu ja ŭ žyćci zrabiŭ drenna»
Sam Maksim Kuźniacoŭ abvinavačvańni ŭ pracy na biełaruskuju milicyju kateharyčna abviarhaje.
Infarmacyju z bazy pašpartoŭ Kuźniacoŭ nazyvaje «tabličkami, sklapanymi naśpiech u «ekseli».
«Ja mahu zrabić takoje pra kaho chočacie. Uziatyja fotazdymki z roznych bazaŭ i sklapanyja ŭ adnu tablicu», — skazaŭ jon karespandentu «Našaj Nivy».
Taksama Maksim kaža, što jon maje vialikija sumnievy i ŭ «Kibierpartyzanach». «Vy viedajecie, chto takija «Kibierpartyzany» i jaki ichni intares? Ci nie kirujuć imi samimi śpiecsłužby? Bo ichnija źviestki źjaŭlajucca kali treba i kali treba źnikajuć. Kali jany takija pryncypovyja, a ja ahient HUBAZiK, to čamu tady vydalili infarmacyju pra mianie? Bo Azaraŭ palcam pryhraziŭ?» — zadajecca pytańniami Kuźniacoŭ. Nasamreč, niama padstaŭ śćviardžać, što «Kibierpartyzanami» kirujuć śpiecsłužby, niama faktaŭ, jakija b davali padstavu tak dumać.
Kuźniacoŭ raskazvaje, što, jak tolki infarmacyja pra jaho źjaviłasia na «Čornaj mapie akupantaŭ», «mnie padklučyli sms-bombier i ja nie moh karystacca telefonam, jaki prosta razryvaŭsia ad biaskoncych sms».
Kuźniacoŭ źviarnuŭsia ŭ ČMA z prośbaj vydalić infarmacyju pra svaju supracu z MUS.
«Spačatku mnie prapanavali pryznacca ŭ supracoŭnictvie ź siłavikami, maŭlaŭ, tady vydalim. Paśla skazali, što chočuć videaintervju — prabačcie, jano hrošaj kaštuje, u mianie jość rekłamnyja biudžety, ja nie źbirajusia zajmacca łuchtoj, — kaža Kuźniacoŭ. — Mnie pieradali, što Azaraŭ daje kamandu na toje, kab mianie adtul nie vydalać».
Pa słovach Kuźniacova, jon vyrašyŭ, što «kali jany mnie robiać niepryjemnaści, to i ja budu rabić im takuju kontrprapahandu. I heta padziejničała».
Kuźniacoŭ dadaje, što ŭ vyniku jany z Azaravym «sieli i parazmaŭlali jak narmalnyja ludzi», paśla infarmacyja pra jaho datyčnaść da HUBAZiK źnikła z «Mapy akupantaŭ».
«Prosta pakažycie mnie čałavieka, jakomu ja ŭ žyćci zrabiŭ drenna — pakul tolki dapamahaju, viadu prafsajuz, dastaju ludziej z turmaŭ. Anijakich dokazaŭ taho, što ja zrabiŭ niejkuju škodu paprostu niama, — kaža Kuźniacoŭ. — A infarmacyja pra toje, što ja ahient HUBAZiK, pad saboj nie maje anijakaha hruntu».
«Adekvatnyja ludzi mianie padtrymlivajuć. Usiu škodu robiać chejtary», — kaža jon (razmovu z karespandentam «Našaj Nivy» całkam błohier vykłaŭ u siabie na jutub-kanale).
Jura z «Fieniksa»
Maksim Kuźniacoŭ ličyć, što infarmacyju pra jaho rassyłaje kiraŭnik aŭtaškoły «Fieniks» u Varšavie.
«Niekali jany chacieli kupić rekłamu ŭ maim kanale, ale pakolki pa rekłamie ja zaklučaju tolki hadavyja kantrakty, jany byli niazhodnyja. Paśla, ja tak razumieju, niejkija chejtary, zrabili maju fejkavuju staronku i pačali pisać hetamu Juru abrazy.
A ja hetaha Juru ŭ vočy nie bačyŭ. I pačaŭ mnie pahražać, što jon zabje maju žonku, što jon jaje zhvałtuje (razmovu Maksim vykłaŭ u svoj kanał, takija pahrozy tam sapraŭdy jość. — NN). Ja taho Juryja papiaredžvaŭ niekalki razoŭ, ale na treci raz ja zapisaŭ našu razmovu i vykłaŭ u svaju hrupu, napisaŭšy, što ŭ jaho jość šans vybačycca.
(…) A Jura naniaŭ advakata, bo jamu pahražaje kryminalnaja sprava. I ciapier biehaje pa ŭsich hrupach, pichaje hety paklop i fatašopny zdymak maich «pašpartoŭ». A taksama śćviardžaje, što ja ź jaho vymahaju hrošy za toje, kab zabrać zajavu z palicyi. Ciapier ja padam na jaho zajavu za heta, bo heta paklop».
Kuźniacoŭ zajaviŭ, što źbirajecca taksama padavać zajavu ŭ palicyju Polščy pra paklop adnosna materyjału «Biełsata».
Varta adznačyć, što Kuźniacoŭ ciapier pražyvaje ŭ Polščy.
«Moh by tearetyčna ŭzmacnić łahier apazicyi»
Kuźniacoŭ nazyvaje situacyju spłanavanaj atakaj na jaho. «Ci nie dla taho, kab ja nie źjadnaŭsia z apazicyjnymi siłami? Ja daśviedčany błohier, maju šmat padpisantaŭ i moh by tearetyčna ŭzmacnić łahier apazicyi».
Błohier kaža, što ŭ 2020-m padtrymaŭ pratest.
«Vykładaŭ videa pra pratesty, adno ź jakich nazyvałasia «Zhvałtavanaja Biełaruś», jany byli davoli rezanansnyja. Paśla ja ich schavaŭ, bo tam byli videa z pratestaŭ i mnie prylacieli strajki za aŭtarskija pravy, mnie ledź nie «pakłali» kanał. Ciapier hetyja videa dastupnyja tolki pa spasyłcy. Usie, kamu treba, maje padpisanty, heta pahladzieli. Vy razumiejecie, što paśla hetaha na mianie było ŭździejańnie i mnie abiacali za heta šmat niepryjemnaściaŭ», — kaža Kuźniacoŭ.
«Paśla pačatku vajny ja nazyvaŭ rečy svaimi imionami. Naš prafsajuz vydzialaŭ hrošy biežancam z Ukrainy, my źbirali im humanitarnuju dapamohu. I na svaim kanale ja zaŭždy kažu, što kali niechta tut padtrymlivaje ahresiju Rasii suprać Ukrainy, to viedajcie, što vas tut nichto nie pavažaje, — praciahvaje Kuźniacoŭ.
«Ja ciapier stała žyvu ŭ Varšavie. U mianie i žonka polka, i dzieci naradzilisia, — raskazvaje Kuźniacoŭ. — Ź siamjoj my vyjechali ź Biełarusi ŭ 2021-m, jašče pierad vajnoj, ja kvateru pradaŭ, mianie ničoha ź Biełaruśsiu nie źviazvaje. U Biełarusi my byli apošni raz pierad vajnoj», — skazaŭ Kuźniacoŭ «Našaj Nivie».
Varta adznačyć, što ŭ druhoj hutarcy z «Našaj Nivaj» Maksim Kuźniacoŭ kazaŭ, što vyjechali jany adrazu paśla pačatku vajny i ciapier nastojvaje na hetaj dacie.
«Vy razumiejecie, što prosta tak nie vyjazdžajuć, uziaŭšy ŭsio ź Biełarusi. Z taho času my ŭžo nie viartalisia», — pierakonvaje Kuźniacoŭ.
«Ja całkam finansava niezaležny čałaviek, navošta mnie kapiejki ź niejkaha «Łaryskora»
Kuźniacoŭ pierakonvaje, što ŭ prajektnym ahienctvie «Łaryskor» jon nikoli nie pracavaŭ.
«Ja całkam finansava niezaležny čałaviek i ŭsio žyćcio pracavaŭ na siabie. Niezrazumieła, navošta mnie niejkija kapiejki ź niejkaha «Łaryskora». U Hrodnie ja spačatku mieŭ IP, jakoje zajmałasia ramontam, madernizacyjaj i prodažam kampjutaraŭ. Paśla zaniaŭsia kiravańniem, asvojvaŭ prafiesiju, pačaŭ vieści błoh «Zły dalnaboj».
Ja ŭsio žyćcio byŭ na «ty» z kampjutarami. I ja razumieŭ, što dla dalnabojnikaŭ šmat što možna palepšyć z dapamohaj technałohijaŭ, bo na toj momant usie ledź nie na papierkach usio vypisvali. U vyniku, ja prydumaŭ kancepty prahramaŭ i sabraŭ kamandu ludziej, ź jakoj my ich robim dahetul.
Kuźniacoŭ raskazvaje, što jon nie byŭ upeŭnieny ŭ pośpiechu raspracavanych saboj prahramaŭ.
«Dumaŭ, kali rabiŭ tachohraf, to budzie prosta dla mianie prahrama, jakaja palepšyć mnie žyćcio i pracu. Ja rablu prahramy, jakija, jak ja dumaju, patrebnyja kiroŭcam – i promachaŭ u mianie pakul nie było».
«Ahułam, u hetaj situacyi my tolki vyjhrali, bo napiaredadni vychadu našaha novaha praduktu da mianie ŭźniałasia cikavaść. Heta mnie na ruku i ja liču, što my z kamandaj dasiahnuli svaich metaŭ», — kaža Kuźniacoŭ.
Ci mohuć prahramy Kuźniacova špijonić za kiroŭcami?
Ëść padstavy daviarać bazam «Kibierpartyzanaŭ» i «Biełpoła», tym bolš što źviestki ich pra Kuźniacova supadajuć. Nieviadomyja vypadki padrableńnia hetych bazaŭ ci ichniaj madyfikacyi, tym bolš takoj adčuvalnaj infarmacyi, jak supracoŭnictva sa śpiecsłužbami.
U toj ža čas źviestak pra toje, što Maksim Kuźniacoŭ udzielničaŭ u represijach abo spryjaŭ represijam, u publičnym poli niama.
Choć sam Kuźniacoŭ abviarhaje fakty svajoj pracy na siłavyja struktury Biełarusi, z bazaŭ vynikaje, što Kuźniacoŭ sapraŭdy pracavaŭ na Ministerstva ŭnutranych spraŭ Biełarusi i, bolš za toje, navat paśla skančeńnia pieryjadu jaho pracy na «Łaryskor», ustanovu dla prykryćcia takoj supracy, jon jak minimum trojčy vyjazdžaŭ za miažu ŭ adnoj mašynie z aficerami HUBAZiKa.
U takoj situacyi paŭstaje pytańnie, ci mohuć mabilnyja prahramy, raspracavanyja Kuźniacovym, špijonić za kiroŭcami, ci mohuć z dapamohaj ich źbirać infarmacyju pra kiroŭcaŭ, ich maršruty i ich dziejańni ŭ telefonach?
«Kab zrazumieć, ci źbiraje niejkaja prahrama źviestki na siervier jaje raspracoŭščyka i, kali tak, to kudy ich pieradaje, treba analizavać jaje, — skazaŭ «Našaj Nivie» juryst, jaki paprasiŭ nie nazyvać jahonaha imieni. — Ja nie techničny śpiecyjalist, ale razumieju tak, što prahrama pytajecca pra dazvoł na dostup, a ŭžo što budzie rabić prahrama dalej z atrymanaj infarmacyjaj — inšaja sprava. Byvaje tak, što prahrama prosić dazvoł na niešta, ale vykarystoŭvaje hetuju infarmacyju tolki na pryładzie i dalej nikudy nie pieradaje.
Skazać, ci jość pieradača źviestak z pryłady, ci nie, moža tolki ekśpiert u hetaj halinie. Heta robicca albo praz analiz trafiku prahramy, albo praz analiz jaje zychodnaha kodu.
To-bok, technična heta mahčyma, ale źliŭ źviestak budzie parušeńniem GDPR, kali my kažam pra ES, abo inšych zakonaŭ, kali havorka pra inšyja krainy. Kali ŭjavić tearetyčna, što niejkaja kampanija źlije infarmacyju biełaruskim śpiecsłužbam, to joj sapraŭdy moža pahražać adkaznaść pa GDPR. Heta budzie vialiki skandał, ale takaja adkaznaść moža nastupić tolki tady, kali niechta paskardzicca u nahladny orhan niejkaj jeŭrapiejskaj krainy i pry hetym buduć nieabvieržnyja dokazy», — kaža juryst.
«Z adnaho boku, kali prahrama napisanaja z zakrytym zychodnym kodam, to jana moža rabić što zaŭhodna. Karystalnik nijakim čynam nie moža heta zrazumieć. Z druhoha boku, u kramach prahramaŭ, jak Google Play abo App Store, jość praviły nakont abychodžańnia sa źviestkami karystalnikaŭ. Jany prachodziać pravierki, — tłumačyć śpiecyjalist pa kibierbiaśpiecy Mikałaj Kvantalijani. — Toje, jakim čynam hetyja pravierki prachodziać — heta pytańnie da Google i Apple».
U vypadku z prahramami «Złoha dalnaboja» dla Apple vykarystoŭvajecca standartnaja palityka pryvatnaści, a ŭ vypadku z Google možna pahladzieć, jakija źviestki prahrama dekłaruje, što źbiraje — miescaznachodžańnie, łohi i dla niekatorych praduktaŭ taksama fota.
Z Google Play štohod vydalajucca miljony prahramaŭ, jakija parušajuć praviły, prahramy vydalajucca i z AppStore.
«Nielha davać niepatrebnych dazvołaŭ mabilnym prahramam, kali jany ŭ vas ich prosiać», — nahadvaje Mikałaj Kvantalijani bazavaje praviła kibierbiaśpieki.
Kali vy viedajecie na hetuju temu bolš, pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH ci na [email protected]. Abo lubomu redaktaru ci žurnalistu «Našaj Nivy», jakoha viedajecie asabista.
A kali vam važna toje, što robić «Naša Niva», to dapamahčy nam možna praz Patreon pa spasyłcy nižej.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary