Vaš hienietyčny «chranatyp» moža rastłumačyć, čamu tak ciažka pračnucca rana

Akazvajecca, toje, «žaŭruk» vy ci «sava», zaležyć nie tolki ad asabistaha vybaru, ale bolš ad hienietyki, jakaja vyznačaje vaš «chranatyp» snu. Mienavita jaho vyvučaje Majkł Skalin, dacent psichałohii i nieŭrałohii z Baylor University ŭ Techasie. Jon kaža, što škoły i pracoŭnyja miescy ŭ asnoŭnym stvorany dla taho, kab ludzi pračynalisia rana, u toj čas, jak ich bijałohija moža być zusim nie naładžanaj dla hetaha. Ale dobraja navina dla «sovaŭ» zaklučajecca ŭ tym, što ŭpartaj pracaj vy zmožacie źmianić svaje zvyčki zasynańnia i abudžeńnia. Pra chranatypy snu i toje, jak jany mohuć upłyvać na naša žyćcio, raspaviadaje Popular Mechanics.

Stryječny brat chranatypu — cyrkadny (ci sutačny) rytm. Bolšaści ludziej jon nie tolki dapamahaje nie spać, pakul sonca nie sieła, ale i rehuluje šmatlikija ŭnutranyja pracesy, takija jak tempieraturu cieła abo ŭzrovień kartyzołu ciaham dnia.

Cyrkadny rytm viadomy navukoŭcam užo amal stahodździe, pačynajučy z ekśpierymientaŭ pa sacyjalnaj depryvacyi ŭ 1930-ch hadach, raspaviadaje Skalin. Chranatypy, ź inšaha boku, źjaŭlajucca značna naviejšym terminam. Zaraz u internecie možna znajści šmat testaŭ pa vyznačeńni vašaha chranatypu. 

Niekatoryja daktary navat pašyrajuć standartnyja ramki dvuch chranatypaŭ, vydzialajučy zamiest zvykłych «sovaŭ» i «žaŭrukoŭ» inšyja «chranatypy», kštałtu «delfinaŭ», «miadźviedziaŭ», vaŭkoŭ», «lvoŭ». Kali vy vyrašycie prajści adzin z takich testaŭ, pamiatajcie, što kankretnyja kateharyzacyi pa chranatypu nie źjaŭlajucca dyjahnastyčnym instrumientam — to-bok navukova hetyja kancepcyi jašče nie padtrymanyja praz kliničnyja miedyčnyja daśledavańni.

U apošnija hady daśledčyki, jakija vyvučali hienietyčnyja danyja roznych ludziej, vyjavili, što 351 varyjant hiena — pastajannyja źmieny ŭ paśladoŭnaści DNK — mohuć vyznačać, źjaŭlajecca čałaviek «savoj» ci «žaŭrukom». I choć razychodžańnie ŭ hrafikach snu moža zdavacca sučasnaj prablemaj, inšyja daśledčyki vykazvali zdahadku, što raźvilisia chranatypy ŭ našych prodkaŭ, palaŭničych-źbiralnikaŭ, što dapamahała im pastajanna sačyć za domam u metach abarony i biaśpieki. 

Niesupadzieńnie vašaha chranatypu z raskładam žyćcia moža mieć niehatyŭny ŭpłyŭ na vaša zdaroŭje. U «sovaŭ» čaściej za ŭsio mohuć parušacca charčovyja zvyčki, naprykład, jany bolš schilnyja prapuskać śniadanak i spažyvać mienš paŭnavartasnych praduktaŭ, a taksama bolš kafieinu paźniej viečaram. Hetyja zvyčki padviarhajuć sovaŭ vyšejšaj ryzycy sardečnych prablem i dyjabietu 2 typu, a taksama prablem ź psichičnym zdaroŭjem, kštałtu depresiŭnych razładaŭ. Ludzi z frahmientavanym snom i biessańniu (tak zvanyja ludzi z «delfinavym chranatypam») majuć padobnyja ryzyki.

Dyk jak ža možna źmianić svoj chranatyp snu?

U idealnym śviecie my mahli b vybirać pracu abo vučobu, jakija lepš adpaviadajuć našym ułasnym zvyčkam snu. Ale ŭ toj čas jak hetaja realnaść zastajecca pa-za dasiažnaściu dla bolšaści ludziej, Skalin kaža, što jość sposaby źmianić svoj chranatyp ź ciaham času.

Adno z rašeńniaŭ — prosta pačakać, bo z uzrostam chranatypy naturalnym čynam źmianiajucca ŭ bok ranišniaha pračynańnia. Tak sabie rašeńnie, ci nie praŭda? Kali ž vam patrebny chutčejšy vynik, Skalin raić inšy niečakany, ale mocny matyvatar — kachańnie.

«Ja sustreŭ vielmi asablivaha čałavieka, jaki byŭ vielmi ranišnim «žaŭrukom», i kali ja chacieŭ pravieści ź joj čas, heta pavinna było być u jaje raskładzie», — dzielicca doktar. — «Na praciahu niekalkich miesiacaŭ ja pieraklučyŭsia na ŭsio raniejšaje i raniejšaje ŭstavańnie, u vyniku čaho ŭ rešcie rešt raniej kłaŭsia spać, što ŭ kančatkovym vyniku adpaviadała jaje hrafiku. Spačatku ja byŭ bolš sonnym, ale ź ciaham času maje zvyčki i vyniki sapraŭdy palepšylisia. My razam užo 18 hadoŭ».

Što ž, vielmi ramantyčna. Ale voś vam jašče niekalki dziejsnych parad, kab pryvieści vaš son i ahulnaje zdaroŭje da ładu:

• admoŭciesia ad kafieinu paśla 14:00;
• zajmajciesia fizičnymi praktyvańniami štodnia, pa mienšaj miery za 4 hadziny da snu;
• admoŭciesia ad ałkaholu za 3 hadziny da snu;
• amierykanski niejrabijołah Endru D. Chubierman raić paśla abudžeńnia biez asablivych pramarudžvańniaŭ atrymać dozu naturalnaha śviatła — heta značyć vyjści na karotkuju prahułku, kab śviatło patrapiła da vas u vočy i aktyvavała nieabchodnyja pracesy ŭ arhaniźmie;
• Chubierman raić pić vadu jak maha chutčej paśla abudžeńnia, kab dapamahčy adnavić arhanizm i palepšyć stravavańnie; nie zavadziać taksama raściažka, miedytacyja, zaradka i chałodny duš (kali heta hučyć zanadta dla vas, uspomnicie, što hetyja ž 30-40 chvilin, jakija syduć u vas na ŭsie hetyja pracedury, vy chutčej za ŭsio praviedziacie ŭ sacsietkach ci za čytańniem navin, adčuvajučy siabie ŭ vyniku vysnažanym užo z samaha ranku);
• i narešcie stvarycie hrafik snu — heta, badaj, samy hałoŭny punkt, bo tolki zasynajučy i ŭstajučy ŭ prykładna adzin i toj ža čas, vy zmožacie naładzić zvyčku, za što vašaje cieła abaviazkova adździačyć vam dobrym nastrojem i samaadčuvańniem.

• 7
• 0
• 0
• 2
• 2
• 0
• 4
• 0