U Babrujsku nieŭzabavie źniasuć stary chirurhičny korpus lakarni imia U. Marzona, a na jaho miescy pabudujuć novy, sučasny. U hetaj pazityŭnaj navinie jość, adnak, składnik, na jaki nie źviartajecca ŭvaha — razam sa starym korpusam budzie źniščanaja pieršaja babrujskaja mazaika, jakaja mieścicca na jaho fasadzie. Błoh 1387.by zapytaŭsia ŭ aŭtara hetaha manumientalnaha tvora, mastaka Siamiona Abramava, što jon dumaje pra mahčymaje źniščeńnie svajoj pracy.
Ramont nie daść čakanaha vyniku, tamu budynak pojdzie pad znos
Pra budaŭnictva novaha korpusa ekstrannaj chirurhii na terytoryi Babrujskaj haradskoj lakarni chutkaj dapamohi imia U. Marzona raspavioŭ načalnik hałoŭnaha ŭpraŭleńnia pa achovie zdaroŭja Mahiloŭskaha abłvykankama Alaksandr Staravojtaŭ.
Raźmieścicca novy budynak na miescy staroha čatyrochpaviarchovaha chirurhičnaha korpusa 1972 hoda pabudovy. Adramantavać jaho nielha, pavodle mahiloŭskaha čynoŭnika, tamu treba znosić. Budaŭnictva pačniecca ŭžo ŭ 2023 hodzie, skončyć jaho płanujecca ŭ 2025-m.
«Ramont nie dazvolić atrymać budynak, jaki budzie adpaviadać nieabchodnym patrabavańniam, bo miedycyna za apošnija hady pajšła daloka napierad, — padkreśliŭ Staravojtaŭ. — Tamu staryja miedycynskija płoščy pojduć pad znos».
Stary chirurhičny korpus sapraŭdy ŭžo daŭno ŭ zaniapadzie. Jon vyhladaje i materyjalna, i maralna sastarełym. Babrujcy, jakim davodziłasia prachodzić tam lačeńnie, raspaviadali pra žachlivyja ŭmovy ŭ pałatach. Vidavočna, što ramont ci novy budynak tut patrebnyja daŭno. Adnak na fasadzie staroha korpusa, jaki vychodzić na vulicu Hohala, znachodzicca tvor manumientalnaha mastactva — pieršaja mazaika ŭ Babrujsku. Jaje aŭtar — babrujski mastak Siamion Abramaŭ.
«Znosiać usio i nie zadumvajucca»
Pakul što nie było nijakich vykazvańniaŭ z boku haradskich uładaŭ adnosna losu mazaiki, adnak im zaniepakoilisia babrujskija mastaki.
My zapytalisia ŭ Siamiona Abramava, što jon dumaje pra mahčymaje źniščeńnie mazaiki, ci mahčyma jaje ŭratavać i jak heta možna zrabić.
«Znosiać usio i nie zadumvajucca, — adrazu skazaŭ mastak. — Heta znak našaha času. Naprykład, u Maskvie niekali była haścinica «Rasija», ja tam spyniaŭsia nie raz. U joj było šmat mastackich tvoraŭ — mazaik, vitražoŭ. Usio źnieśli. Hetak ža i ŭ nas. Ni na što nie hladziać».
Mastak raspavioŭ, što mazaika na Marzonaŭcy — nie pieršy jaho tvor u Babrujsku, jaki źniščajecca.
«Biez usialakaj patreby źniščyli maju mazaiku ŭ stałovaj prafiłaktoryja «Šyńnik», — pryhadvaje Siamion Abramaŭ. — Jana na ścianie tam była, pra jaje šmat pisali ŭ hazietach. Ale potym jaje prosta zakrasili, i ja tady daviedaŭsia pra heta absalutna vypadkova ad pracaŭnika šynnaha kambinata. Ale heta ŭžo daŭno było».
Mazaiku dla babrujskaj lakarni chutkaj dapamohi Siamion Abramaŭ stvaryŭ u 1968 hodzie. Pracavaŭ nad joj u adzinočku. Jana dahetul, i praz 55 hadoŭ znachodzicca ŭ vydatnym stanie.
Siamion Abramaŭ hatovy vyrabić mazaiku dla novaha korpusa lakarni
Spadar Abramaŭ zaznačaje, što jaje mahčyma ŭratavać — možna było b źniać z budynka i pieranieści.
«Ale chto heta budzie rabić? — zadaje rytaryčnaje pytańnie mastak. — Heta vielmi doraha. Lahčej novuju zrabić».
I spadar Abramaŭ kaža, što moh by sam vyrabić mazaiku dla novaha korpusu lakarni. Kali b na heta byŭ zapyt, kali b mazaika była zapłanavanaja ŭ novym prajekcie.
Mastak pryhadvaje pra dźvie svaje mazaiki, eskizy jakich jon namalavaŭ, ale jany tak i nie byli realizavanymi — u horadzie nie znajšłosia dla ich miesca.
«Šmat hadoŭ tamu haradskija ŭłady abiacali mnie znajści miesca, ale jano tak i nie znajšłosia. A ciapier i tym bolš uładam heta nie patrebna, — kaža spadar Siamion i dadaje. —
Ja da minułaha mera źviartaŭsia ź inicyjatyvaj adkryćcia mastackaha muzieja ŭ budynku byłoha Doma aficeraŭ, i podpisy prykładvaŭ. Tłumačyŭ, što taho muzieja, jaki ŭžo jość, mała dla Babrujska. Ja padčas asabistaj sustrečy kazaŭ, što babrujskija mastaki abiacajuć padaryć pa zale svaich najlepšych prac dla takoha muzieja. Ale potym u aficyjnym adkazie vykankam mnie patłumačyŭ, što na taki prajekt niama hrošaj. Čynoŭniki nie chočuć brać na siabie kłopat ab raźvićci kultury i mastactva ŭ našym horadzie, bo adčuvajuć časovaść svajho znachodžańnia na pasadach. Ja niekali byŭ u Francyi ŭ haradku z šaściu tysiačami nasielnictva. Dyk tam jość mastacki muziej na try pavierchi. A što jość u nas na 200-tysiačny horad?».
U mazaicy na Marzonaŭcy niama savieckaj ideałohii
Siužet mazaiki na Marzonaŭcy — całkam miedycynski. My bačym vialiki tvar lekara ŭ mascy, z surovym, ale hłybokim pozirkam. Hety lekar trymaje ŭ ruce čałaviečaje serca. Na druhasnych płanach mazaiki — čałaviek pad renthienaŭskim aparatam, fihury i tvary miedykaŭ.
Pra ŭnikalnaść mazaiki Siamiona Abramava na Marzonaŭcy kažuć ekśpierty. U intervju dla našaha «Virtualnaha muzieju mazaiki» historyk mastactvaŭ Kaciaryna Ruskievič zaznačała, što hetaja mazaika cikavaja tym, što ŭ joj niama savieckaj ideałohii, i adrazu kidajucca ŭ vočy adsyłki da manumientalnych prac 1920-ch hadoŭ, asnoŭnyja rysy jakich — łakaničnaść padačy, strohaść formaŭ.
Mazaika na Marzonaŭcy, kali jaje źniščać, budzie nie pieršym tvoram manumientalnaha mastactva ŭ Babrujsku, jaki straciŭ horad apošnim časam. 7 listapada byŭ źniesieny adzin z budynkaŭ futravaj fabryki na vulicy Bacharava, a razam ź im — mazaika, jakaja znachodziłasia na ścianie hetaha budynka.
Pabačyŭšy vajnu, nie viedaŭ, jak žyć dalej. Manałoh biełaruski, jakaja pieražyła suicyd muža
Kamientary