Pavodle viersii biełaruskaha boku, ukrainski bieśpiłotnik 24 studzienia 2022 hoda niezakonna pierasiok dziaržaŭnuju miažu Biełarusi. Z hetaj nahody ŭ MZS Biełarusi byŭ vyklikany ambasadar Ukrainy Ihar Kizim. Ukraina śćviardžaje, što bieśpiłotnikaŭ na biełaruskaj terytoryi nie vykarystoŭvała, i nazvała situacyju pravakacyjaj aficyjnaha Minska. Cikava, što biełaruska-ŭkrainski skandał adbyŭsia 3 lutaha — u hety samy dzień u Kijeŭ pryjechała aficyjnaja tureckaja delehacyja. Krainy damovilisia, što va Ukrainie pabudujuć zavod pa vytvorčaści sučasnych tureckich bieśpiłotnikaŭ «Bajraktar». Mienavita «Bajraktary» vyznačyli chod apošniaj Karabachskaj vajny, dzie azierbajdžanskija vojski razhramili armianskija. Apošnija hady robić staŭku na bieśpiłotniki i Ukraina. Niekatoryja ekśpierty navat miarkujuć, što ich najaŭnaść u Ukrainy moža źmianić bałans siłaŭ na rasijska-ŭkrainskim froncie.
Ukrainskaja armija robić staŭku na bieśpiłotniki z-za svaich abmiežavanych mahčymaściaŭ, asabliva ŭ śfiery avijacyi. Raniej Kijeŭ vykarystaŭ bieśpiłotniki samatužnaj vytvorčaści, ciapier efiektyŭnaść istotna padvysicca.
Va Ukrainie razumiejuć, što praz adsutnaść surjoznych resursaŭ treba rabić staŭku na efiektyŭnyja i dastupnyja technałohii.
Da pačatku ŭzbrojenaha supraćstajańnia na Danbasie bieśpiłotnyja latalnyja aparaty na ŭzbrajeńni ŭkrainskaj armii praktyčna adsutničali jak kłas. Adzinym typam byli fizična i maralna sastarełyja savieckija Tu-143 «Rejs».
Ab ich bajavoj efiektyŭnaści śviedčyć toj fakt, što kamiera, jakaja stajała na ich, była plonkavaja. Zaraz ukrainskaja armija maje kala 20 madelaŭ bieśpiłotnikaŭ roznaha pryznačeńnia i na roznych stadyjach raspracoŭki, vytvorčaści abo pryniaćcia na ŭzbrajeńnie.
Z samaha pačatku ŭkrainska-rasijskaj vajny ŭ 2014 hodzie ŭkrainskija vałanciory kuplali cyvilnyja mašyny, jakija adaptavalisia da zadač vajny. Čaściej za ŭsio heta byli kuplenyja na Aliekspresie kitajskija drony. Ale pra ŭdarnyja drony ŭ sieryjnaj vytvorčaści i havorki nie było.
Realnyja ž pramysłovyja raspracoŭki vajennych bieśpiłotnikaŭ pačalisia va Ukrainie tolki ŭ 2016-m siłami avijakanstruktarskaha biuro «Antonaŭ». U pieršych «ukrainskich» bajavych dronaŭ była całkam impartnaja elektronika, ułasnaja pramysłovaść nie mahła zadavolić patreby vajskoŭcaŭ. Dy i nahadvali jany chutčej makiety, čym realnyja drony, jakija možna było b vykarystoŭvać pa pryznačeńni.
Va Ukrainie šmat pradpryjemstvaŭ, jakija byli zadziejničanyja ŭ avijacyjnaj śfiery, ale jość prablemy z technałahičnaj i materyjalnaj bazaj. Akramia taho, dla paśpiachovaha vykarystańnia dronaŭ na pole boju, Ukrainie faktyčna z nula treba pierabudavać sistemu kiravańnia, spadarožnikavaj suviazi i navihacyi.
Kab nie čakać šmat hadoŭ, ukraincy vyrašyli zakuplać hatovyja bajavyja drony za miažoj.
Nasupierak stereatypam, drony — vielmi technałahičny pradukt, vytvorcaŭ udarnych bieśpiłotnikaŭ u śviecie zusim niašmat. Vyklučeńniem źjaŭlajucca chiba što drony-«kamikadze», jakija možna spakojna vyrablać u samatužnych umovach. Ale paŭnavartasnyja ŭdarnyja bieśpiłotniki siońnia ŭ vialikich maštabach vyrablajuć tolki Izrail, ZŠA, Kitaj i Turcyja. Jeŭropa i Rasija adstajuć ad ich.
Spačatku ŭkraincy zakupili polskija «kamikadze» typu Warmate. Paśla doŭhich dziaržaŭnych vyprabavańniaŭ jany byli pryniatyja na ŭzbrajeńnie ŭ składzie raźviedvalna-ŭdarnaha kompleksu «Sokał». Ich zborku naładzili na čarnihaŭskim zavodzie.
Uletku 2016 hoda ŭkrainskaja armija atrymała ad ZŠA 24 kamplekty taktyčnych raźviedvalnych bieśpiłotnikaŭ RQ-11B Raven (poŭnaja masa drona — 2 kh, radyus dziejańnia — da 10 km), usiaho 72 aparaty i 48 stancyj kiravańnia za 12 miljonaŭ dalaraŭ.
Heta raźviedvalnyja BPŁA chutkaha razhortvańnia, pryznačanyja dla viadzieńnia raźviedki na małych vyšyniach dniom i nočču. Jaho maksimalnaja vyšynia palotu — 5000 m, krejsierskaja chutkaść — 32-81 km/h, praktyčny stol (maksimalnaja vyšynia palotu) — 4300 m. U pavietry moža znachodzicca 1-1,5 hadziny.
Što tyčycca sučasnych udarnych vysokatechnałahičnych dronaŭ, to vybar u ŭkraincaŭ byŭ nievialiki — ni ZŠA, ni Izrail, ni Kitaj takoje vysokatechnałahičnaje ŭzbrajeńnie Ukrainie nie pradali b raniej. Zastavaŭsia tolki adzin varyjant — Turcyja.
U pačatku 2019 hoda va Ukrainu prybyła pieršaja partyja ŭdarna-raźviedvalnych bieśpiłotnikaŭ tureckaj vytvorčaści razam sa stancyjaj kiravańnia i bojezapasam dla ich uzbrajeńnia. Heta ŭžo byli našmat bolš technałahičnyja i niebiaśpiečnyja dla praciŭnika drony.
Z krasavika 2019 hoda tureckija «Bajraktary» adpravilisia na bajavoje dziažurstva ŭzdoŭž linii sutyknieńnia na Danbasie.
«Bajraktar» — siaredni raźviedvalna-ŭdarny bieśpiłotny kompleks z dronam masaj 560 kh. Jaho asnoŭnaja zadača — patrulavańnie ŭ zadadzienych rajonach na nievialikaj chutkaści i na vialikaj vyšyni z naniasieńniem udaraŭ vysokadakładnymi bombami i rakietami pa małapamiernych celach z vyšyni 4800 m.
Dla hetaha jon abstalavany kiravanymi rakietami i avijacyjnymi bombami. Dron abstalavany niekalkimi kamierami z vysokim razroźnieńniem, sučasnym prahramnym zabieśpiačeńniem i moža biez pasadki znachodzicca ŭ pavietry bolš za sutki. Bieśpiłotniki mohuć bić cel na adlehłaści da 8 km, adnak šerah madyfikacyj dazvalaje pavialičyć adlehłaść da 16 km.
Turki nie prosta pradali drony, ale i padrychtavali ŭkrainskich apierataraŭ.
«Bajraktary» — heta mahutny sposab raźviedki z mahčymaściu apieratyŭnaj pieradačy kaardynataŭ. U toj ža čas kompleks moža adyhryvać važnuju rolu padčas bajavych dziejańniaŭ va ŭrbanizavanaj miascovaści, asabliva ź nieabchodnaściu vysokadakładnych kropkavych udaraŭ (naprykład, padčas praviadzieńnia śpiecyjalnych apieracyj). Bomby «Bajraktara» z adnosna nievialikaj bajavoj častkaj dazvalajuć udarać navat celi, što prykryvajucca cyvilnymi abjektami, bieź lišniaj ryzyki dla mirnaha nasielnictva.
Ukraina zakupiła niekalki dziasiatkaŭ «Bajraktaraŭ». Hetaja ździełka vyklikała šalonuju reakcyju Maskvy i spravakavali napružańnie ŭ adnosinach Pucina i Erdahana.
U kancy kastryčnika 2021 hoda Ukraina ŭpieršyniu vykarystała hetyja drony pa pryznačeńni. Pavodle źviestak ukrainskaha Hienštaba, sieparatysty raniej abstralali pazicyi ŭkrainskaj armii, u vyniku čaho zahinuŭ ukrainski sałdat i jašče adzin byŭ paranieny. Ukraina zapatrabavała spynić ahoń, ale prarasijskija siły nie reahavali. Tady Ukraina prymianiła bieśpiłotnik dla prymusu supiernika da spynieńnia ahniu, u vyniku čaho była źniščana artyleryjskaja ŭstanoŭka razam ź jaje raźlikam.
Vidieo ot DviŜ, #obstrieł #BPŁA #Bajraktar #Bayraktar
Opublikovano: 26 okt. 2021 h.https://t.co/ljzhq2RUTA pic.twitter.com/1v5yOfOXoP
«Bajraktar» — sapraŭdnaja «zorka» na rynku dronaŭ. Turcyja ŭžyvała ich u Siryi padčas apieracyi «Viasnovy ščyt» u lutym 2020 hoda, a da hetaha ŭ Livii, dzie hety bieśpiłotnik dziejničali suprać armii Chaftara. Hety bieśpiłotnik staŭ samym viadomym padčas apošniaha abvastreńnia ŭ Karabachu. Bolšaść videazapisaŭ udaraŭ pa celach u Karabachu, jakija raspaŭsiudžvali azierbajdžanskija vajskoŭcy, ekśpierty prypisvajuć mienavita jamu.
«Bajraktary» značna mienš uraźlivyja dla paražeńnia, čym inšyja bieśpiłotniki. Drony surjozna ŭzmacnili bajavyja mahčymaści Ukrainy ŭ dačynieńni da łakalnaj apieracyi na teatry vajennych dziejańniaŭ na Danbasie.
Admietna, što Ukraina pastaŭlaje ruchaviki dla stvareńnia ŭdaskanalenych tureckich «Bajraktaraŭ» Akinci. Hetyja ruchaviki raspracavaŭ Zaparožskaje mašynabudaŭničaje kanstruktarskaje biuro «Prahres». Raboty pa raspracoŭcy dronaŭ z udziełam «Prahresu» prachodziać u ramkach stvoranaha sumiesnaha ŭkrainskaha-tureckaha pradpryjemstva.
A padčas vizitu tureckaj delehacyi ŭ Kijeŭ było padpisana ramačnaje pahadnieńnie ab supracoŭnictvie ŭ śfiery vysokich vajennych technałohij. U pryvatnaści, va Ukrainie płanujecca pabudavać zavod pa vytvorčaści «Bajraktaraŭ».
Bieśpiłotniki, jakija buduć vyrablacca va Ukrainie, buduć vykarystoŭvać jak uzbrojenyja siły Ukrainy, tak i Turcyi.
Jašče adzin dron, jaki jość na ŭzbrajeńni ŭkraincaŭ, heta «Leleka-100» vytvorčaści kampanii «DeViRo» z Dniapra. Užo jość jaho roznyja typy i madyfikacyi, hetuju madel pastajanna ŭdaskanalvajuć.
«Leleka-100» maje ŭźlotnuju vahu 5+/-0,5 kh, jaho maksimalnaja vyšynia palotu — 1500 m, maksimalnaja chutkaść — 120 km/h, hłybinia raźviedki — 100 km. U pavietry moža znachodzicca 2-2,5 hadziny, radyus dziejańnia składaje 30-50 km. Dron pryznačany dla raźviedki.
Taksama ŭ najaŭnaści «People's Drone» PD-1 i PD-2. Hetyja drony zaraz vypuskaje UkrSpecSystems, a pieršyja ekzemplary źbirali za hrošy vałancioraŭ i nieabyjakavych. PD-1 z razmacham kryła 3 m moža znachodzicca ŭ pavietry da 10 hadzin. Pustym jon važyć 16 kh, maksimalnaja ŭźlotnaja masa — 40 kh. Masa karysnaj nahruzki: 10 kh.
Maksimalnaja chutkaść — 140 km/h.
Asobny kłas — «drony-kamikadze». Jany bjuć pa celi, źniščajučy siabie i voraha.
Ukrainskaja kampanija A.Drones praviała lotnyja vyprabavańni bieśpiłotnaha drona-snarada «Piłum». Vaha aparata — da 10 kh. Vaha karysnaj nahruzki — da 7 kh. Jon moža vykarystoŭvacca ŭ składzie roju dronaŭ dla praryvu sistemy SPA praciŭnika. Radyus dziejańnia — 50 km, maksimalnaja vyšynia — 2000 mietraŭ.
Praca nad stvareńniem drona-kamikadze ST-35 «Hrom», jaki raspracoŭvaje pryvatnaja kampanija «Atłon Avija», pierachodziać u finalnuju stadyju. Całkam hatovym da paŭnavartasnych bajavych vyprabavańniaŭ hety dron budzie prykładna ŭ siaredzinie 2022 hoda.
Krejsierskaja chutkaść drona-kamikadze składaje kala 120 km/h, što pavinna zabiaśpiečyć padlot u rajon celi na adlehłaści 30 km prykładna za 15 chvilin u narmalnych mieteaŭmovach. Ahułam dron masaj 10 kh (bajavaja častka važyć 3,5 kh) moža znachodzicca ŭ pavietry da 60 chvilin.
Heta tolki niekatoryja raspaŭsiudžanyja ŭzory vajennych bieśpiłotnikaŭ va ŭkrainskaj armii.
Ale ci źmieniać drony bałans sił u rasijska-ŭkrainskim supraćstajańni? Nie ŭsio tak prosta. U ŭkrainskaj armii niama sistemnaha bačańnia vykarystańnia bieśpiłotnaj avijacyi. Z-za hetaha i vytvorcy nie viedajuć, što prapanavać armii. U vojsku jość deficyt kadraŭ, bo apieratar bieśpiłotnika — heta vysokakvalifikavany piersanał, jaki ŭ cyvilnym žyćci moža zarablać u razy bolš, čym va ŭzbrojenych siłach.
Akramia taho, rasijskaje abaronnaje viedamstva śćviardžaje, što ŭ rasijan jość daskanałyja sistemy radyjoelektronnaj baraćby, radyjołakacyjnaha vyjaŭleńnia i supraćpavietranaj abarony, jakija mohuć vyjavić i niejtralizavać navat tureckija «Bajraktary».
Stvaralniki mabilnaj mašyny SPA «Pancyr» niadaŭna abviaścili, što jana była madernizavanaja, u pryvatnaści, dla baraćby z atakujučymi bieśpiłotnikami.
U rasiejcaŭ jość šmathadovy dośvied baraćby ź nievialikimi bieśpiłotnikami, jakija byli razhornutyja na Danbasie i vakoł jaho.
Taksama nie varta zabyvać pra toje, što raspracoŭkaj bieśpiłotnikaŭ pačali zajmacca i sami rasijanie, a taksama jany atrymali praktyčny dośvied ich vykarystańnia ŭ Siryi.
Čytajcie taksama: Polšča, Brytanija i Ukraina stvarajuć novy vajenna-palityčny sajuz. Što pra jaho viadoma?
Alaksandr Łukašenka pacałavaŭ orden, uručany jamu Pucinym2
Kamientary