Што адбываецца з кліматам? Такая спёка летам будзе заўсёды?

З кожным годам Беларусь, якая знаходзіцца ў зоне ўмерана кантынентальнага клімату з дастаткова ўстойлівымі ўмовамі надвор'я, усё часцей трапляе пад уздзеянне анамальна высокіх тэмператур. Гэтыя змены сталі заўважнымі з канца 1980-х гадоў, адзначаюць беларускія эксперты «Зялёнай сеткі».

Пры гэтым найбольшы рост тэмператур (на 2-2,6°C) адзначаецца ў зімова-веснавы перыяд (студзень-красавік). Адначасова зімою павялічваецца колькасць ападкаў, якія вельмі часта выпадаюць у выглядзе дажджу.

Спецыялісты канстатуюць скарачэнне зімовага перыяду і рост працягласці летняга. Згодна з назіраннямі, з канца 1980-х гадоў тэмпературы ў летні перыяд выраслі на 0,8-1,5°C. У той жа час летам істотна вырасла працягласць хваляў гарачыні. Калі раней гарачымі былі толькі некалькі дзён запар, то цяпер гарачыня можа працягвацца 5-10 дзён.

Пры агульным скарачэнні колькасці ападкаў усё часцей яны выпадаюць у выглядзе трапічных ліўняў, калі за некалькі гадзін выліваецца больш за палову месячнай нормы. Прыкметна ўзрасла колькасць небяспечных з'яў — навальніц, граду, ураганнага ветру.

Што нас чакае ў далейшым?

Ці з'яўляюцца гэтыя змены клімату часовымі? Спецыялістка па экалагічнай і кліматычнай палітыцы і ўстойлівым развіцці гарадоў, кандыдат геаграфічных навук Марыя Фалалеева запэўнівае, што гэта не так. «У апошняе стагоддзе ў нас адбываецца сістэмнае і дастаткова рэзкае павышэнне тэмпературы. Прычым у Еўропе гэта заўважна больш яскрава, чым у іншых рэгіёнах».

Павялічыць

Галоўнай прычынай змен клімату з'яўляецца так званы парніковы эфект з-за выкіду ў атмасферу ў першую чаргу вуглякіслага газу, а таксама метану. Першы з іх застаецца ў атмасферы каля 200 гадоў, другі — 30-40 гадоў, але аказвае большы парніковы эфект.

Такім чынам, адбываецца назапашванне гэтых газаў у атмасферы. Таму змены клімату, як сцвярджаюць эксперты, непазбежныя, і мы знаходзімся толькі ў іх пачатку. І найбольш гэта адчуюць нашы дзеці і ўнукі.

Эксперты распрацавалі некалькі сцэнарыяў развіцця падзей. Згодна з прагнозамі, той аб'ём выкідаў, які ёсць цяпер, можа прывесці да павышэння тэмпературы на 3 і больш градусаў. І гэта вельмі небяспечна.

Павялічыць

Пры павышэнні тэмпературы на 1-1,5°C працягласць перыядаў засухі складзе каля 2 месяцаў. Пры павышэнні на 2°C гэты перыяд ужо дасягне чатырох месяцаў. Істотна павялічыцца і плошча тэрыторый, якія падвержаныя рызыцы лясных пажараў.

Даследаванне вучоных з Вялікабрытаніі, апублікаванае ў часопісе Nature Sustainability, паказала, што пры цяперашняй кліматычнай палітыцы нас чакае пацяпленне на 2,7°C вышэй за даіндустрыяльны ўзровень. Гэта перавысіць мяжу пацяплення ў 1,5°C, неабходную для прадухілення «кліматычнай катастрофы», якую вызначыла Міжурадавая група экспертаў ААН па змяненні клімату (МГЭЗК).

У выпадку такога пацяплення да 2100 года два мільярды чалавек — каля 20% прагназавнага насельніцтва Зямлі — будуць падвяргацца ўздзеянню небяспечнай для жыцця спякоты і экстрэмальных умоў надвор'я.

Сярэдняя глабальная тэмпература перавысіць 29°C, што выведзе нас за межы «кліматычнай нішы чалавека» — умоваў, у якіх людзі прывыклі жыць. Аптымальная тэмпература для чалавека складае ад 13 да 25°C.

Таму асноўная задача, якая стаіць перад усімі — знізіць уздзеянне на клімат шляхам скарачэння парніковых газаў, арганізаваць мітыгацыю (адаптацыю да непазбежных змен) і забяспечыць магчымасці для эканамічнага і сацыяльнага развіцця.

• 2
• 2
• 1
• 0
• 20
• 14
• 1
• 2