Такую радыкальную заяву на Сусветным эканамічным форуме ў Давосе зрабіў усяго крыху больш за год таму абраны на пасаду прэзідэнт Аргенціны Хаўер Мілей. Чаму ён так лічыць?
«Сёння я тут, каб сказаць: Захад у небяспецы. Тыя, хто павінен абараняць каштоўнасці Захаду, аказваюцца кааптаванымі бачаннем свету, які няўмольна вядзе да сацыялізму, а значыць, да беднасці. (…) Калектывісцкія эксперыменты не вырашаць праблемы, якія хвалююць насельніцтва Зямлі. Наадварот, яны з'яўляюцца іх прычынай», — заявіў на Сусветным эканамічным форуме ў Давосе прэзідэнт Аргенціны Хаўер Мілей, вядомы як «анархакапіталіст» і лібертарыянец.
Капіталізм — выратавальнае кола для чалавецтва
Мілей даводзіць, што «капіталізм свабоднага прадпрымальніцтва з'яўляецца не толькі магчымай сістэмай для пераадолення сусветнай беднасці, але і адзінай — маральна пажаданай — сістэмай, якая здольная гэта зрабіць».
У якасці доказу ён звяртае ўвагу на гісторыю эканамічнага прагрэсу. Да 1800 года сусветны ВУП на душу насельніцтва заставаўся амаль нязменным, за выключэннем канца XV стагоддзя з адкрыццём Амерыкі. Графік росту выглядаў як хакейная клюшка — амаль пляскаты да XIX стагоддзя і рэзка ўзрос пасля яго.
З укараненнем капіталізму эканамічны рост стаў экспанентным. Тэмпы росту ў XIX стагоддзі складалі 0,66% у год, што азначала падваенне ВУП за 107 гадоў. У XX і XXI стагоддзях тэмпы паскараліся, дасягаючы 3% у год, што дазваляла падвоіць ВУП на душу насельніцтва за 23 гады.
Пасля прамысловай рэвалюцыі сусветны ВУП на душу насельніцтва павялічыўся больш як у 15 разоў, вырваўшы 90% людзей з беднасці. Калі ў 1800 годзе 95% людзей жылі ў беднасці, то да 2020 года гэты паказчык знізіўся да 5%.
«Выснова відавочная: капіталізм свабоднага прадпрымальніцтва як эканамічная сістэма не з'яўляецца прычынай нашых праблем, ён з'яўляецца адзіным інструментам, які мы маем, каб пакласці канец голаду, беднасці і галечы ва ўсім свеце», — даводзіць Мілей.
Чым дрэнны сацыялізм
Па погляд Мілея, прыхільнікі сацыяльнай справядлівасці сцвярджаюць, што яна альтруістычная, але насамрэч гэта несправядлівая канцэпцыя, заснаваная на прымусе праз падаткі. Падаткі не з'яўляюцца добраахвотнымі, і чым вышэйшы падатковы цяжар, тым менш свабоды.
Сацыяльная справядлівасць прадугледжвае, што эканоміка — гэта пірог, які можна падзяліць. Але на самай справе багацце ствараецца праз рынкавы працэс, у якім капіталісты адкрываюць новыя магчымасці. Калі дзяржава перашкаджае гэтаму працэсу, даводзіць Мілей, яна разбурае стымулы для прадпрымальнікаў і запавольвае эканамічны рост.
Краіны, дзе паважаюцца эканамічная свабода і правы ўласнасці, значна багацейшыя і паспяховейшыя за тыя, дзе гэтыя прынцыпы не рэалізуюцца (іх Мілей называе «рэпрэсаваныя»). Людзі з самымі нізкімі даходамі ў свабодных краінах жывуць лепш, чым 90% насельніцтва ў краінах, дзе ёсць абмежаванні.
У свабодных краінах у 25 разоў менш бедных у стандартным фармаце і ў 50 разоў менш у экстрэмальным фармаце. Акрамя таго, людзі ў свабодных краінах жывуць на 25% даўжэй, чым грамадзяне «рэпрэсаваных» краін.
«Капіталіст — гэта сацыяльны дабрачынца, які не прысвойвае чужое багацце, а ўносіць свой уклад ва ўсеагульны дабрабыт. Карацей кажучы, паспяховы прадпрымальнік — гэта герой», —
лічыць прэзідэнт Аргенціны і адзначае, што мадэль Аргенціны будучыні заснаваная на фундаментальных прынцыпах лібертарыянства: абароне жыцця, свабоды і ўласнасці.
Чаму Захад у небяспецы
Мілей сцвярджае, што рынак — гэта не проста графік попыту і прапановы, а механізм, у якім людзі свабодна абменьваюцца таварамі і паслугамі. Ён лічыць, што паняцце «правалу рынку» — гэта аксюмаран (вобразнае спалучэнне паняццяў, якія супярэчаць адзін аднаму), бо рынак не можа быць няўдалым, калі няма дзяржаўнага ўмяшання. Калі ёсць праблемы, то прычына іх у прымусе, які можа ажыццяўляць толькі дзяржава.
Спробы палепшыць рынак з дапамогай дзяржаўнага ўмяшання, заснаваныя на неакласічнай мадэлі, толькі прыводзяць да эканамічных праблем і падрываюць рост. Калі неакласічныя эканамісты сутыкаюцца з няўдачамі сваёй мадэлі, яны спрабуюць яе выправіць, але гэта адкрывае шлях да сацыялізму і беднасці. Памяншэнне прыбытку, рэгуляванне манаполій і іншыя меры, накіраванае на «правал рынку», знішчаюць стымулы для росту і вядуць да пагаршэння эканамічнай сітуацыі.
Новы парадак дня сацыялістаў
Паводле бачання Мілея, сацыялісты, сутыкнуўшыся з правалам сваіх эканамічных мадэляў, змянілі свой парадак дня, пакінуўшы за спінай класавую барацьбу і перайшоўшы да новых сацыяльных канфліктаў, такіх як барацьба паміж мужчынамі і жанчынамі і канфлікт чалавека з прыродай.
Лібертарыянства, адзначае Мілей, ужо ўстанаўлівае роўнасць паміж паламі, а вось радыкальны фемінізм, наадварот, прыводзіць да большага ўмяшання дзяржавы ў эканоміку і стварэння непатрэбных бюракратычных пасад ці ў выглядзе міністэрства па справах жанчын, ці міжнародных арганізацый, якія прасоўваюць гэты парадак дня.
Сцвярджаючы, што чалавек шкодзіць прыродзе, сацыялісты, даводзіць прэзідэнт Аргенціны, падтрымліваюць небяспечныя ідэі, такія як кантроль над насельніцтвам і аборты.
Гэтыя ідэі праніклі ў заходняе грамадства праз сродкі масавай інфармацыі, культуру, універсітэты і міжнародныя арганізацыі.
«Калі мы не будзем змагацца з гэтымі ідэямі, то адзіны магчымы лёс — гэта тое, што ў нас будзе ўсё больш дзяржавы, больш рэгулявання, больш сацыялізму, больш беднасці, менш свабоды і, адпаведна, ніжэйшы ўзровень жыцця», — даводзіць Мілей.
Захад вярнуўся да сацыялізму
Прэзідэнт Аргенціны сцвярджае, што Захад рухаецца ў бок сацыялізму, хаця гэта можа здацца абсурдным, калі абапірацца толькі на традыцыйнае вызначэнне сацыялізму, якое мае на ўвазе дзяржаўны кантроль над сродкамі вытворчасці. Аднак у сучасных умовах гэтае вызначэнне патрабуе абнаўлення.
Сёння дзяржавам не трэба непасрэдна кантраляваць вытворчасць, каб умешвацца ў жыццё людзей. З дапамогай такіх інструментаў, як эмісія грошай, даўгавыя абавязацельствы, субсідыі і рэгуляванне цэнаў можна кіраваць лёсамі мільёнаў.
Такім чынам, многія палітычныя прапановы ў заходніх краінах, незалежна ад іх назвы — камунізм, сацыялізм, сацыял-дэмакратыя, неакейнсіянства, папулізм, нацыяналізм ці глабалізм — па сутнасці з'яўляюцца калектывісцкімі і імкнуцца да ўзмацнення дзяржаўнага кантролю ва ўсіх сферах жыцця.
«Усе яны абараняюць мадэль, супрацьлеглую той, якая прывяла чалавецтва да найбольш уражальнага прагрэсу ў яго гісторыі», — лічыць Мілей, заклікаючы краіны Захаду «вярнуцца на шлях росквіту».
Прэзідэнт Аргенціны прыводзіць сваю краіну ў якасці прыкладу таго, як краіны, багатыя прыроднымі рэсурсамі і з адукаваным насельніцтвам, могуць сутыкнуцца з эканамічным крахам, калі абмяжуюць свабоду рынку, канкурэнцыю, прыватную ўласнасць і свабодны гандаль.
У канцы свайго выступлення Мілей звярнуўся да прадпрымальнікаў:
«Не дайце сябе запалохаць ні палітычнай касце, ні паразітам, якія жывуць на сродкі дзяржавы. Не паддавайцеся палітычнаму класу, які хоча толькі ўвекавечыць сябе ва ўладзе і захаваць свае прывілеі.
Вы — грамадскія дабрачынцы. Вы — героі. Вы — стваральнікі неверагоднага перыяду росквіту, які мы калі-небудзь перажывалі. Не дазваляйце нікому казаць вам, што вашыя амбіцыі амаральныя. (…) Не паддавайцеся на авансы дзяржавы. Дзяржава — гэта не рашэнне. Дзяржава — гэта сама праблема».
Каментары
ну точна анархіст )