Ahulnajeŭrapiejski dzień pamiaci achviar nacyzmu i stalinizmu pradstaŭniki biełaruskaj hramadskaści adznačajuć pajezdkaj u miemaryjalny kompleks «Katyń» (Smalenskaja vobłaść Rasii).
Ź inicyjatyvaj adznačać Ahulnajeŭrapiejski dzień pamiaci achviar stalinizmu i nacyzmu 23 žniŭnia vystupiŭ u vieraśni 2008 hoda Jeŭraparłamient.
23 žniŭnia 1939 hoda SSSR i Hiermanija padpisali dahavor ab nienapadzie, jaki atrymaŭ nazvu pakt Mołatava — Rybientropa. Da dakumienta prykładaŭsia sakretny pratakoł, u adpaviednaści ź jakim Hiermanija i SSSR, pa sutnaści, dzialili pamiž saboj terytoryju Uschodniaj Jeŭropy.
Inicyjatarami pajezdki biełaruskich aktyvistaŭ u Katyń vystupili arhkamitet pa stvareńni ruchu salidarnaści «Razam», členy mižnarodnaha
Napiaredadni pajezdki historyk Ihar Kuźniacoŭ, daśledčyk temy stalinskich represij, u intervju BiełaPAN adznačyŭ, što pradstaŭniki biełaruskaj hramadskaści ŭžo druhi hod zapar naviedvajuć u hety dzień Katyń, kab ušanavać pamiać achviar tatalitarnych režymaŭ.
Miemaryjał, adkryty ŭ Smalenskaj vobłaści 24 lipienia 2000 hoda, źjaŭlajecca pieršym u Rasii mižnarodnym pomnikam achviaram tatalitaryzmu, padkreśliŭ historyk. Jon stvorany Ministerstvam kultury RF i Savietam achovy pamiaci, baraćby i pakutnictva Polščy na miescy źniščeńnia ŭ pieradvajennyja hady supracoŭnikami NKUS kala 10 tysiač savieckich hramadzian, a taksama 4.421 aficera polskaj armii, jakija byli interniravanyja ŭ SSSR i rasstralanyja ŭ
Pavodle źviestak Kuźniacova, nie mienš čym 1.150 źniščanych byli ŭradžencami Biełarusi, u tym liku hienierał Branisłaŭ Bachtarevič, jaki naradziŭsia ŭ Hrodzienskaj hubierni.
Polskaja častka miemaryjału z čyhunu i marmuru ŭklučaje simvaličny zvon pamiaci i steły z vybitymi na ich imionami ŭsich represavanych aficeraŭ iudziejskaha, katalickaha, musulmanskaha i pravasłaŭnaha vieravyznańniaŭ, a taksama bijahrafičnymi źviestkami kožnaha rasstralanaha. Nad brackimi mahiłami polskich aficeraŭ ustanoŭleny marmurovyja katalickija kryžy.
Vielizarnaja arka abjadnoŭvaje polskuju častku miemaryjału z rasijskaj, simvalizujučy ahulnaść losu narodaŭ dźviuch krain, paciarpiełych ad tatalitaryzmu. Ab hetaj trahiedyi nahadvać vahon dla pieravozki źniavolenych i ekspazicyja miemaryjalnaha muzieja. Nad rasijskaj častkaj kompleksu ŭzvyšajecca pravasłaŭny kryž, ahlad ža pachavańnia naviedvalnikami ažyćciaŭlajecca ź piešachodnych mastkoŭ na aporach, ustanoŭlenych nad miemaryjałam.
Kamientary