Čamu Chrystos nie staŭ terarystam?

Teror — heta dziecišča revanžyzmu. Revanž — dzicia nieprabačanaj kryŭdy. Kryŭda — dzicia teroru. Teror… Koła zamknułasia.

Pierakanany, što varta pradoŭžyć refleksiju, zapačatkavanuju ŭ dopisie «Chto zabiŭ terarystak?» Dopis toj sparadziŭ dramatyčnuju dyskusiju, jakaja pa-svojmu vielmi simptamatyčnaja i mahła b stacca abjektam asobnaj refleksii. Dla mianie asabista jana pakazała dźvie rečy: 1) isnuje vostraja patreba ŭ asensoŭvańni etyčnych aśpiektaŭ taho, što dziejecca ŭ sučasnym śviecie; 2) isnuje surjozny deficyt navykaŭ taho, što možna było b nazvać etyčnym myśleńniem. Častka čytačoŭ paprostu nie viedała, jak padyjści da takoha typu refleksii. Adny ŭparta dašukvalisia ŭ tekście simpatyjaŭ dla teraryzmu, inšyja sprabavali pračytać jaho ŭ kantekście krytyki pucinizmu, a-la Pijantkoŭski, u toj čas, jak tekst byŭ pryśviečany raskryćci trahizmu łohiki revanžu. Ani Maskva, ani Kaŭkaz nie źjaŭlajucca ŭvasableńniem zła, ale abodva mohuć być — i časam stanoviacca — achviarami ŭłasnaj nianaviści…

Treba, adnak, zaŭvažyć, što značnaja častka čytačoŭ nie tolki zrazumieła pasył majho dopisu, ale i pahłybiła jaho svaimi ŭłasnymi razvažańniami (jakija źjaŭlalisia nie tolki na forumie NN). I heta dadatkovy — pazityŭny — arhumient za tym, što krajnie važna inicyjavać i stymulavać dyskusii pa etyčnaj prablematycy.

Hetym razam zasiarodzicca chaču na kantekście «śmierci-dziela-lubovi», paradyhmatyčnym vypadkam jakoj źjaŭlajecca śmierć Isusa na kryžy. Nieŭzabavie jak pravasłaŭnyja, tak i kataliki z pratestantami buduć liturhična ŭznaŭlać padziei Vialikaj Piatnicy, što jość dadatkovaj nahodaj, kab pahłyblena razvažyć sens hetaj tajamnicy. Padziei, jak viadoma, mieli miesca ŭ Judei ŭ pieršaj pałovie pieršaha stahodździa. Što heta byŭ za čas?

Judei jak narod i relihijnaja supolnaść nieadnojčy prachodzili vyprabavańnie svajoj tojesnaści. Na momant prychodu Isusa na hety śviet Judeja znachodziłasia pad rymskaj akupacyjaj. Pierad hetym byŭ karotki pieryjad adnosnaj niezaležnaści, jakaja była vynikam krovapralitnych vojnaŭ ź sieleŭkidami, jakija pravodzili adnosna judejaŭ intensiŭnuju asimilacyjnuju palityku. Braty Machaviei — lidery vyzvalenčaha ruchu ŭ časy panavańnia sieleŭkidaŭ — stali ŭ śviadomaści paźniejšych pakaleńniaŭ hierojami duchu, baraćbitami za słušnuju spravu, niečym nakštałt Kastusia Kalinoŭskaha ŭ pamiaci biełaruskich adradžencaŭ.

U akupavanaj rymlanami Judei dziejnaść bratoŭ Machaviejaŭ stałasia dla mnohich judejaŭ paradyhmaj baraćby za svabodu. Pačali farmavacca hrupoŭki sikaryjaŭ, hzn. «kinžalnikaŭ» — asob, jakija nasili z saboju, schavanyja ŭ vopratcy, karotkija miačy i pry zručnaj nahodzie zabivali rymlanaŭ i «kałabarantaŭ». Heta byli, jak praviła, śmiarotniki, bo paśla takoha zabojstva ŭciačy redka ŭdavałasia.

Teraryzm u pieršym stahodździ byŭ, niesumnieŭna, mienš žachlivym i vidoviščnym, čym teraryzm u dvaccać pieršym stahodździ. Što ž, karotki mieč — heta ništo ŭ paraŭnańni z kiłahramam tratyłu. Adnak, matyvy i nastupstvy ŭsich formaŭ teraryzmu padobnyja, amal adnolkavyja. Chaj žyvie volnaja Judeja! Abaronim pierad varvarami pax romana! Chaj žyvie volnaja Ičkieryja! Zamočym u sarciry ŭsich terarystaŭ! Takija ŭskliki — u roznych madyfikacyjach — hučać biaskonca ciaham čałaviečaj historyi.

U šumie hetych usklikaŭ nialohka byvaje pačuć zaklik inšaha typu. «Źmianiajcie svoj sposab myśleńnia, bo nabliziłasia Božaje Vaładarstva» — hetkimi słovami Isus Nazaranin raspačynaje svaju publičnuju dziejnaść. «A dzie hetaje Vaładarstva?» — pytali niekatoryja. «Unutry vas» — adkazaŭ.

Isus Chrystos pryjšoŭ na hety śviet z vyzvalenčaj misijaj. Ci Jon apraŭdvaŭ rymskuju akupacyju? Nie. Značyć, pavinien byŭ padtrymać ideju vyzvalenčaj baraćby? Nie padtrymaŭ. Jevanhielli zhadvajuć pra nieadnarazovuju sprobu abvieścić Isusa Karalom Izraila (niaciažka zdahadacca, ź jakoj misijaj) i dyskretna prykmiačajuć, što Jon u takich vypadkach «addalaŭsia». Mnohija historyki schilajucca da hipotezy, što hałoŭnym matyvam Iudy Iskaryjota zdradzić Isusa byli nie hrošy, a rasčaravańnie Isusam jak kandydatam na lidera novaha vyzvalenčaha ruchu. Samo «proźvišča» «Iskaryjot» šerah daślednikaŭ traktuje jak siemityzavanuju viersiju łacinskaha słova sicarius, a heta značyła b, što Iuda ŭ svaim raniejšym žyćci naležaŭ da terarystyčnych hrupovak, a paźniej tak i nie zdoleŭ zrazumieć, u čym zaklučajecca misija Nastaŭnika z Nazareta.

Navučańnie Nazaranina — heta nie niejki tam nabor idealistyčnych, adarvanych ad žyćcia pryncypaŭ. Heta realistyčny adkaz na pytańnie, jak razarvać hrachoŭnaje koła: pomsta za kryŭdu — pomsta za pomstu — teror za pomstu — pomsta za teror — teror za teror… U imia spraviadlivaści, kaniečnie ž.

Čytajučy i słuchajučy kamientary niekatorych «zaŭziataraŭ spraviadlivaści» z nahody apošnich trahičnych padziej, nie raz uźnikała žadańnie spytać: a čym vy, tavaryšy, adroźnivajeciesia ad tych terarastaŭ (chtokolviečy heta byŭ)?

Da toj pary, pakul nianaviść pulsuje ŭ tvaim sercy, da toj pary ty — teraryst.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0