Paśla Łukašenki. Ci zdaduć niezaležnaść Biełarusi mahčymyja pierajemniki dyktatara?

Zajava Zianona Paźniaka ŭ efiry ŭkrainskaha 5-ha kanała pra toje, što luby pierajemnik Alaksandra Łukašenki zdaść Rasii niezaležnaść Biełarusi, vyklikała ŭ asiarodździ niezaležnaj hramadskaści burnuju dyskusiju. Pakolki budučynia nikomu nie viadomaja, abmierkavańnie ŭ peŭnym sensie maje schałastyčny charaktar. Tym nie mienš, razvahi pra toje, jak mohuć raźvivacca padziei ŭ situacyi, kali, pavodle vobraznaha vykazvańnia Paźniaka, Łukašenka raptam «palacić u kosmas», usio ž majuć sens.

U asnoŭnym dyskusija tyčycca abmierkavańnia pavodzin atačeńnia Łukašenki. Narod apryjory vynosicca za dužki, bo, maŭlaŭ, u ciapierašnim stanie, kali adbyvajucca tatalnyja represii, hramadstva nie ŭ stanie być palityčnym subjektam. Moža, i tak. Ale ž my zychodzim ź ciapierašniaj situacyi i nie ŭličvajem, što sychod Łukašenki hetuju situacyju mocna pamianiaje.

Prablema piersanalisckaha režymu ŭ tym, što ŭ im usio zaviazana na adnu asobu. U hetym jaho siła, ale i słabaść u momant, kali ŭładar raptam źnikaje.

Za apošnija hady było niekalki vypadkaŭ, kali sistema ŭpadała ŭ stupar, kali zdarałasia niejkaja niečakanaja padzieja, a Łukašenka nie reahavaŭ (śmierć Uładzimira Makieja, ataka na rasijski samalot u Mačuliščach, prablemy sa zdaroŭjem dyktatara 9 maja 2023 hoda i inšaje). Vysokija čynoŭniki i dziaržaŭnyja miedyja niekalki dzion maŭčali, nie viedajučy, jak reahavać.

Možna ŭjavić, u jakim stupary apyniecca ŭłada, kali źniknie Łukašenka.

Ujavim: u momant, kali budzie aficyjna abvieščana, što jon bolš nie zajmaje svajoj pasady, niejkaja ŭmoŭnaja Nina Bahinskaja vychodzić na płošču ŭ Minsku ź bieł-čyrvona-biełym ściaham. I moža zdarycca, što jaje nichto čapać nie budzie. Bo ŭsie, u tym liku siłaviki, apynucca ŭ razhublenaści: usio niapeŭna, nichto nie viedaje, jak reahavać, nichto nie choča ryzykavać, brać na siabie adkaznaść.

Na nastupny dzień na płošču vychodziać užo 10 śmielčakoŭ z nacyjanalnymi ściahami, i ŭsio paŭtarajecca. Što moža adbycca dalej, nie biarusia prahnazavać. Ale tut mahčymyja samyja roznyja scenary.

Ciapier što tyčycca atačeńnia Łukašenki. Paźniak kaža: «Kali jon raptam palacić u kosmas, to zamiena budzie jašče horšaj. Tamu što ŭsia taja publika, jakaja jość, jana nie zdolnaja zachoŭvać niezaležnaść Biełarusi. I nie razumieje, navošta [zachoŭvać]. Jany zdaduć krainu ŭ vielmi karotki termin».

Sprava ŭ tym, što nichto nie viedaje sapraŭdnaj pazicyi tych ludziej, jakija atačajuć Łukašenku i mohuć paśla jaho pryjści da ŭłady. Publična jany nie vykazvajuć nijakich samastojnych pohladaŭ, jakija b nie supadali z tymi, što abviaščaje ich pravadyr.

Akramia taho, varta adznačyć, što ciapier na vysokija pasady prychodziać bolš maładyja kadry, u jakich niama nastalhii pa SSSR, ich sacyjalizacyja adbyvałasia ŭ niezaležnaj Biełarusi (naprykład, kiraŭniku administracyi Łukašenki Dźmitryju Krutomu 43 hady).

Adnak najvažniejšym faktaram vystupaje Rasija. Paźniak kaža: «Kali źjavicca niejki typaž, jaki, dapuścim, niejak budzie staracca zachavać niezaležnaść, to jaho chutka skrucić Rasija, zojdzie siudy svaimi vojskami, pryznačyć svajho hienierał-hubiernatara, i ŭsio».

Siarhiej Navumčyk, jaki padtrymlivaje pazicyju Paźniaka, piša ŭ fejsbuku: «Dramatyzm situacyi ŭ tym, što siońnia ŭ Biełarusi niemahčymyja nijakija demakratyčnyja pieramieny, pakul u Rasii isnuje režym Pucina».

Naŭrad ci možna sumniavacca, što Maskva budzie imknucca kantralavać tranzit ułady ŭ Biełarusi. I tut ničoha vyklučać nielha. Adnak, kali zychodzić z fatalnaj zaležnaści losu biełaruskaha hramadstva ad voli Rasii, to heta paralizuje dziejnaść demakratyčnaj supolnaści.

U historyi, u palityčnym žyćci nie byvaje fatalnaj nakanavanaści, zaŭsiody jość varyjanty, i jany zaležać ad voli ludziej.

Najbolš brutalny varyjant — vajskovy zachop Biełarusi Rasijaj, poŭnaja anieksija z pryznačeńniem svajho hienierał-hubiernatara — vyhladaje nie samym vierahodnym. Biełaruś — niezaležnaja kraina, u hetym statusie jana pryznanaja mižnarodnaj supolnaściu. Jaje siłavy zachop i dałučeńnie da RF vykliča mižnarodny kryzis. Niachaj i nie taki, jak u situacyi z Ukrainaj, ale tym nie mienš. Naprykład, heta mocna nie spadabajecca Kitaju. Maskva nie moža ŭsiaho hetaha nie ŭličvać.

Na siońniašni dzień Rasija zhodnaja ź isnavańniem niezaležnaj Biełarusi. Na toje jość ceły šerah pryčyn. Voś ža čamuści RF nie dałučaje Abchaziju, Paŭdniovuju Asieciju. Darečy, ciapier zdaryŭsia kanflikt pamiž Rasijaj i Abchazijaj. Apošniaja značna bolš zaležnaja ad RF, čym Biełaruś, jana žyvie amal całkam za košt rasiejskaha biudžetu. Tym nie mienš prajaviła samastojnaść, advažyłasia piarečyć Maskvie.

Nastupny momant. U zaležnych ad vialikaj dziaržavy nievialikich krainach farmavańnie ŭłady adbyvajecca pavodle svaich praviłaŭ i zakanamiernaściaŭ. U ich dziela zachavańnia palityčnaj stabilnaści kiraŭnictva maje patrebu ŭ padvojnaj lehitymnaści. Adna ź ich zabiaśpiečvajecca padtrymkaj impieryi (u našym vypadku Rasii); druhaja lehitymnaść pavinna zabiaśpiečvacca ŭ toj ci inšaj stupieni padtrymkaj narodu i elity hetaj zaležnaj krainy. U časy SSSR luby kiraŭnik sacyjalistyčnaj dziaržavy, akramia «jarłyka» ad Maskvy, imknuŭsia zavajavać papularnaść u svajho narodu i kiroŭnaj namienkłatury. Edvard Hierek u sacyjalistyčnaj Polščy nabraŭ kredytaŭ na Zachadzie, kab padvysić uzrovień žyćcia palakaŭ. Janaš Kadar u Vienhryi pravioŭ ekanamičnyja reformy, što likvidavała deficyt charčavańnia («hulašny sacyjalizm»), mieŭ realnuju papularnaść siarod nasielnictva. Navat u Rumynii Nikałaje Čaŭšesku byŭ spačatku papularny, bo raspalvaŭ rumynski nacyjanalizm.

Kali viartacca da Biełarusi, to luby kiraŭnik paśla Łukašenki, akramia padtrymki Maskvy, budzie imknucca atrymać i ŭnutranuju lehitymnaść.

Voś Siarhiej Navumčyk piša: «Dla całkam pryznačanaha Maskvoj novaha kiraŭnika nastroi narodu nie buduć mieć značeńnia, dla jaho samym važnym budzie žadańnie taho, chto jaho pryznačyŭ. Va ŭsiakim razie, u pieršy čas».

Nasamreč, zusim naadvarot. Heta Łukašenka ŭ 2020 hodzie moh dazvolić sabie ihnaravać volu bolšaści narodu. Bo za čverć stahodździa zbudavaŭ sistemu ŭłady pad siabie, stvaryŭ pasłuchmiany dziaržaŭny aparat, sfarmavaŭ łajalnuju elitu, na jakuju zmoh abapiercisia ŭ krytyčny momant.

Usio heta pierajemniku daviadziecca stvarać z nula. Navat Łukašenku na pačatku prezidenctva spatrebiłasia dva hady (1994—1996) upartaha zmahańnia ź Viarchoŭnym Savietam i Kanstytucyjnym sudom, kab atrymać poŭnuju ŭładu. Pierajemniku taksama patrebny budzie čas dla ŭmacavańnia na svajoj pasadzie. I biez padtrymki namienkłatury i narodu heta naŭrad ci ŭdasca zrabić. Abapiracca tolki na Maskvu — chistkaja pazicyja.

A atrymać unutranuju lehitymnaść budzie mahčyma tolki šlacham dełukašyzacyi. Bo kraina atručanaja łukašenkaŭskim aŭtarytaryzmam, adbyłosia pieranasyčeńnie im, kivač hramadskich nastrojaŭ mocna nachileny ŭ hety bok. I, pavodle zakonaŭ fiziki, pavinien adbycca jahony ruch u procilehłym kirunku. Biełaruś saśpieła dla pieramienaŭ, jakim pieraškadžaje adzin čałaviek.

Tut možna pravieści paraleli z padziejami ŭ SSSR paśla śmierci Stalina. Usio stalinskaje atačeńnie instynktyŭna adčuvała, što atrymać lehitymnaść, padtrymku hramadstva, partyjnaha i dziaržaŭnaha aparatu mahčyma tolki na šlachu destalinizacyi. Tamu tahačasnyja kiraŭniki (Łaŭrencij Bieryja, Hieorhij Malankoŭ, Mikita Chruščoŭ) i rabili ŭsio bolš rašučyja kroki ŭ hetym kirunku.

Takim čynam, jak ni hladzi, sychod Łukašenki budzie tolki na karyść Biełarusi.

• 12
• 1
• 0
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0