Navumčyk spračajecca ź Mikołam Buhajom: Abviaščeńnie niezaležnaści Ukrainaj nie było vyznačalnym dla biełaruskaj niezaležnaści ŭ 1991-m

«Mnie niejak niajomka ŭ jaki ŭžo raz spračacca ź Mikołam Buhajom, i ŭsio ž, kolki słoŭ pra jahonaje śćviardžeńnie ŭ «Našaj Nivie», što «ŭ 1918 i 1991 hadach Biełaruś naŭrad ci abviaściła b niezaležnaść, kali b Ukraina nie zrabiła taho pieršaj». 

Adnosna abviaščeńnia niezaležnaści BNR možna debatavać, a voś nakont padziejaŭ 25 žniŭnia 1991 hoda iścina dla mianie, jak niepasrednaha ŭdzielnika padziei, vidavočnaja. 

Uvohule, kožnaje toje ci inšaje palityčnaje rašeńnie prymajecca pad uździejańniem roznych jak unutranych, hetak i źniešnich faktaraŭ, i časam ciažka vyznačyć, jakija ź ich adyhrali hałoŭnuju rolu, a jakija — druhasnuju. 

Biezumoŭna, pryniaćcie Aktu Niezaležnaści Viarchoŭnaj Radaj Ukrainy 24 žniŭnia zrabiła istotny ŭpłyŭ na deputataŭ — i na nas, deputataŭ Apazycyi BNF (dadało nam upeŭnienaści), i na kamunistaŭ (prymusiła zadumacca). 

Ale ŭpeŭnienaści i nastojlivaści ŭ nas na Sesii Niezaležnaści 24 i 25 žniŭnia chapała — inakš by my nie patrabavali znoŭ i znoŭ viarnucca da pytańnia nadańnia Deklaracyi ab suverenitecie statusu kanstytucyjnaj siły, jakoje parlamenckaja bolšaść admoviłasia ŭklučyć u paradak dnia. 

Ci była padzieja ŭ Kijevie vyznačalnaj dla parlamenckaj kamunistyčnaj bolšaści? Zadumacca, paŭtaraju, prymusiła, ale vyznačalnaj — nie była.

Mahčyma, šanoŭny Mikoła Buhaj błytaje abviaščeńnie Niezaležnaści ŭ žniŭni 91-ha z ratyfikacyjaj Biełavieskich pahadnieńniaŭ u śniežni 91-ha — voś tady sapraŭdy, na rašeńnie deputataŭ hałasavać paŭpłyvała paviedamleńnie, što «ŭkrainskija deputaty ŭžo prahałasavali». Nasamreč — u toj momant jašče nie; paźniej Łukašenka i inšyja kazali, što deputataŭ «padmanuli», «abviali vakoł palca». 

Zrešty, pry ratyfikacyi Biełavieskich pahadnieńniaŭ nichto z aŭtamatam Kałašnikava nad deputatami nie stajaŭ, ruki nie vykručvaŭ. Ale kali jość paniaćcie «vajennaja chitraść» — chaj budzie i chitraść parlamenckaja. 

Nie mahu nie pryhadać, jak adnojčy nam treba było «kroŭ z nosu» zablakavać zakon ab adklikańni deputata, pa jakim praktyčna ŭsich deputataŭ BNF mahli pazbavić mandataŭ. Kamunisty ŭžo pacirali ruki, ale my padrychtavali dla ich siurpryz.

Kali zakon byŭ pastaŭleny na hałasavańnie, Paźniak uźniaŭsia sa svajho kresła: «Apazycyja, hałasujem! Barščeŭski, Navumčyk! Chłopcy, davajcie chutka na miesca, hałasujem!». Niekalki deputataŭ BNF byli «vypadkova» ŭ inšych miescach Avalnaj zali, i pabiehli da svaich miescaŭ, kab nibyta paśpieć nacisnuć knopku (davałasia 10 sekundaŭ, i sekundy hetyja adličvalisia na tabło).

Kamunisty nie razumieli, što adbyvajecca. Adny prosta razhubilisia i prapuścili hetyja 10 sekundaŭ, inšyja vyrašyli, što kali hety zakon raptam zrabiŭsia vyhodny BNF — hałasavać za jaho nielha. U vyniku, hałasoŭ dla pryniaćcia nie chapiła. Niekatoryja z našych nia vytrymali i raśśmiajalisia, zarahatali i kamunisty: «Nu, vy nas abduryli!» (paŭtorna zakon na sesiju nie vynosiŭsia). Viadoma, zrabić taki «fint» možna było tolki adnojčy. 

Kali ž viarnucca ŭ žnivień 1991 ha i ŭjavić, što 24 žniŭnia ŭkraincy Niezaležnaść nie abviaścili — ja pierakanany, što biełaruskaja Niezaležnaść była b abvieščanaja ŭsio adno.

Što, jasna, a ni ŭ jakim razie nie prymiańšaje značnaść čynu našych ukrainskich kaleh.

U značna bolšaj stupieni na nastroi ŭ Avalnaj zali 25 žniŭnia paŭpłyvali prypynieńnie ŭkazam Jelcyna dziejnaści KPSS i adstaŭka Harbačova z pasady hiensieka. Deputaty-kamunisty, miakka kažučy, nia mieli sympatyj da Harbačova, ale Jelcyna jany nie lubili jašče bolej, i da taho ž bajalisia.

Heta i vykarystaŭ Paźniak, kali vystupiŭ pierad hałasavańniem z krytykaj Jelcyna (kamunisty čakali, što jon budzie jaho jak pieramožcu putča ŭschvalać — u tyja dni Jelcyna ŭschvalaŭ uvieś śviet). Paźniak skazaŭ, što rasiejskija demakraty — impercy pa svajoj sutnaści, što Jelcyn budzie pravodzić u dačynieńni da nas palityku šantažu. I što nam, biełarusam, niezaležna ad palityčnych pohladaŭ, treba skarystać šaniec i narešcie samim vyrašać svoj los.

Jak viadoma, Paźniaka padtrymali sakratary abkamaŭ i staršyni abłvykankamaŭ, a Kiebič paviedamiŭ pra hutarku z kiraŭnikom rasiejskaha ŭradu, sutnaść jakoj całkam układałasia ŭ termin «šantaž». Vynik hałasavańnia byŭ stanoŭčy.

Nia viedaju, jakuju pazycyju adnosna teoryi «Łukašenka-harant Niezaležnaści» zajmaŭ Mikoła Buhaj raniej, ale ŭ svaim ciapierašnim artykule jon słušna adznačaje poŭnuju zaležnaść Łukašenki ad Kramla (va ŭsialakim razie, ja hetak zrazumieŭ). Mnie ad 1994 hodu davodziłasia dakazvać, što nijaki Łukašenka nie «harant», i ŭ vypadku ŭźniknieńnia realnaha šancu atrymać «šapku Manamacha» jon zdaść Biełaruś pad Rasieju za try sekundy.

Harantam biełaruskaj Niezaležnaści moža być tolki biełaruski narod, a jon prydušany i pazbaŭleny prava hołasu. U takich varunkach los biełaruskaj Niezaležnaści vyrašajecca tymi, chto zbrojaj (zbrojaj u samym pramym sensie) zmahajecca ź jaje hałoŭnym praciŭnikam — rasiejskim imperyjalizmam i jaho armijaj.

• 25
• 0
• 1
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0