U ZŠA źniali kłasny sieryjał pra vjetnamskaha špijona. Biełarusam heta historyja moža padacca blizkaj

U krasaviku—mai amierykanski kanał HBO vypuściŭ sieryjał Sympathizer — na biełaruskuju heta možna pierakłaści jak «Prychilnik» ci «Toj, chto spačuvaje». Siarod stvaralnikaŭ — kinastudyja A24, što padaryła śvietu bahata adznačanych na «Oskary» poŭnamietražak, uziać chacia b «Usio, paŭsiul i adrazu» ci «Kita».

U pieršaj sieryi my traplajem u Sajhon 1975-ha, kali da stalicy nabližajucca vjetkonhaŭskija vojski i kraina jašče padzielenaja: poŭnač naležyć kamunistyčnaj uładzie, što siabruje z SSSR, na poŭdni ž panuje kapitalizm pry padtrymcy ZŠA. Hałoŭny hieroj, Kapitan, adčuvaje siabie ŭ demakratyčnym Sajhonie jak ryba ŭ vadzie. Jon pracuje ŭ palicyi i źviazany z CRU, bavić čas ź siabrami Manam i Bonam, ale ŭ volnuju chvilinu razam z Manam špijonić dla paŭnočnavjetnamskaj armii. 

Padzieńnie Sajhona ŭsio bližej, i jasna, što čas evakujavacca. Farmalna heta datyčyć i Kapitana — za pracu ŭ palicyi jaho mohuć čakać prablemy. Ale Kapitan žadaje zastacca ŭ Vjetnamie, kab pabačyć, jak u horad pryjduć vojski z Poŭnačy i na jaho Radzimie zaźziaje kamunizm, jak jon i maryŭ. Man uprošvaje siabra ŭsio ž taki zaniać miesca ŭ samalocie, što lacić u ZŠA, ale nie prosta tak: zadača Kapitana — adsyłać Manu listy pra toje, čym žyvie vjetnamskaja dyjaspara.

Jość i paralelnaja linija. Jana taksama zaviazanaja na Kapitanie, jaki znachodzicca ŭ kamiery i hutaryć z vajarom, da jakoha źviartajecca «tavaryš» — vyhladaje, što niejkim čynam Kapitan usio ž taki trapiŭ u ruki kamunistaŭ, jakim tak vieryŭ i słužyŭ. Jon piša spoviedź pra toje, jak žyŭ paśla padzieńnia Sajhona, pra pryhody ŭ Amierycy i sproby być karysnym svajoj krainie, kali ty źviazany ź joj tolki ličbavym šyfram u listach ad «ciotki z Paryžu».

Sympathizer źniali pa adnajmiennaj knizie 2015 hoda ad Vjet Tchań Nhujena, amierykanskaha piśmieńnika. Jon naradziŭsia ŭ Paŭdniovym Vjetnamie ŭ siamji ŭciekačoŭ z kamunistyčnaj poŭnačy krainy, a potym i sam staŭ uciekačom, kali ŭ 1975-m — praz čatyry hady paśla jaho naradžeńnia — Paŭdniovy Vjetnam skaryŭsia Paŭnočnamu. Za knihu piśmieńnik atrymaŭ Pulitceraŭskuju premiju.

Pavialičyć

Kinakrytyk Taras Tarnalicki ŭ fejsbuku źviarnuŭ uvahu na jašče adzin bok Sympathizer — na toje, čym hetaja historyja moža być blizkaj biełarusam:

«Adčuvajecie stratu identyčnaści? Razvažajecie nad tym, varta zmahacca za vyzvaleńnie radzimy ci pahłynucca ŭ płyń emihracyjnaha žyćcia? Vas aburaje toje, što da vas spahadliva staviacca jak da inšaziemca ci błytajuć vašu etničnuju prynaležnaść? Uvieś hety bukiet supiarečlivych emocyj daje pieražyć The Sympathizer — samy biełaruski z amierykanskich sieryjałaŭ kanała HBO, stvorany paŭdniovakarejcam Pak Čchan Ukam».

Kali źmianić dekaracyi i paru elemientaŭ scenara, piša Tarnalicki, atrymajecca naturalnaja historyja pra biełaruskuju emihracyju paśla 2020-ha. Časam my čujem historyi biełarusaŭ, jakija nie vytrymlivajuć tuhi pa Radzimie i jeduć u Biełaruś chacia b na paru dzion — i traplajuć za kraty. Vyhladaje, što niešta padobnaje zdaryłasia i z Kapitanam, bo jak inakš paśla ŭciokaŭ z Vjetnama jon moh apynucca ŭ rukach kamunistaŭ?

Dla Kapitana ŭvasableńniem rodnaj krainy robicca Man, ad jakoha ŭžo doŭhija miesiacy jon atrymlivaje tolki šyfroŭki. Jon trymaje ŭ hałavie vobraz Mana, jakim jon byŭ u dzień raźvitańnia, i vobraz Vjetnama, jaki jon bačyć u marach, i jon niesumnienna lubić i siabra, i Vjetnam. Dokaz hetaha — toje, jak Kapitan dabivajecca, kab u amierykanskim filmie pra jaho krainu hučała vjetnamskaja mova. Heta pieraklikajecca z ekranizacyjaj samoha ramana Sympathizer, bo dla Nhujena było važna, kab centram luboj kinaadaptacyi knihi byli vjetnamcy, jakija hutarać pa-vjetnamsku.

Ale što adbyvajecca z pamiaćciu pra dom, kali ty pakidaješ jaho tak nadoŭha? Nakolki mary i ŭspaminy takoha kštałtu blizkija da realnaści?

Paciešnaja detal sieryjała — toje, jakaja praca dastałasia ŭ im akcioru Robiertu Daŭni-małodšamu. Kali Halivud — u niečym uvasableńnie zachodnich kaštoŭnaściaŭ, to i halivudskaj zorcy Daŭni-małodšamu daviałosia ŭvasobić ich u sabie. A kali tak, nie dziva, što jon adzin vykanaŭ roli ažno piaci važnych piersanažaŭ z zachodniaha śvietu: tam i ahient CRU, jaki pavučaŭ Kapitana, i prafiesar Kapitana ŭ kaledžy, i kinarežysior, kanhresmien, dy i baćka hałoŭnaha hieroja.

Pavialičyć

Tak, dla Kapitana jašče i tamu składana vyznačyć identyčnaść, bo jon napałovu jeŭrapiejec — jaho baćkam byŭ francuzski śviatar. Z malenstva jaho dražnili paŭkroŭkaj, a potym, kali pačaŭ špijonić i tym bolš pierajechaŭ za akijan, Kapitan nasamreč pieratvaryŭsia ŭ čałavieka, jaki nie viedaje, chto jon. 

Časam hałoŭny hieroj usio ž sprabuje sfarmulavać svaju identyčnaść. Naprykład, u samym pačatku sieryjała heta atrymałasia ŭ jaho tak: «Ja špijon, łazutčyk, žulik i dvudušny čałaviek, jakomu nie paščaściła pabačyć biedy z usich bakoŭ».

Siarod słovaŭ samabičavańnia hučyć toje, što ŭ niečym i raskryvaje kanflikt unutry Kapitana. Jon nasamreč pabačyŭ biedy z usich bakoŭ i akazaŭsia tym, chto zaŭzieŭ i za kamunistaŭ, i za zachodniuju kulturu — dokazaŭ apošniamu ŭ sieryjale šmat, uziać chacia b jaho nyrok u amierykanskaje kino. Zdajecca, takim ludziam, chto choć i z dabryni dušy nie moža vybrać svoj bok, byvaje ciažej za ŭsio ŭ časy pieramien.

• 7
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0