Śviet55

U Brytanii mianiajecca ŭłada ŭpieršyniu za 14 hadoŭ. Čym abiarnucca vybary dla Ukrainy i Jeŭropy?

Brytancy, pavodle ŭsich apytańniaŭ, źmiatuć dziejny ŭrad na vybarach u čaćvier, i zamiest kansiervatara Ryšy Sunaka novym premjer-ministram stanie lejbaryst Kir Starmier. Upieršyniu za paŭtara dziesiacihodździa da ŭłady pryjduć levyja siły — nasupierak ahulnajeŭrapiejskamu trendu rostu papularnaści pravych papulistaŭ, jakija pryviačajuć Uładzimira Pucina.

Ryšy Sunak raspłačvajecca za hrachi svaich papiarednikaŭ na premjerskaj pasadzie. Fota: Claudia Greco / Pool Photo via AP

Jak kansiervatary asudzili siabie na paražeńnie, i čym źmiena ŭłady ŭ jadziernaj dziaržavie moža abiarnucca dla samoj Brytanii, jakaja pieražyvaje kryzis za kryzisam, dla Jeŭrasajuza, ź jakim jana raźvitałasia niekalki hadoŭ tamu, i dla Ukrainy, jakoj jana abiacała štohod 3 młrd funtaŭ vajennaj dapamohi na adbićcio rasiejskaj ahresii, piša BBC. 

Čamu Sunak prajhraje?

Nivodnaje sacapytańnie nie abiacaje kansiervataram bolš za 100 z 650 miescaŭ u Pałacie abščyn — pieršakrynicy ŭłady ŭ krainie. Ciapier u ich 345 miescaŭ. 

Lejbarystam ža pradkazvajuć bolšaść, niabačanuju z časoŭ tryumfu Toni Błera ŭ 1997 hodzie — zvyš 400 deputataŭ. Rejtynh adabreńnia ich lidara Kira Starmiera — 44%, tady jak Ryšy Sunak nie daciahvaje da 23%. 

Nijakich sumnievaŭ u tym, što pieramohuć lejbarysty, niama. Pytańnie tolki ŭ tym, nakolki zrujnavalnym budzie paražeńnie kansiervataraŭ. I hałoŭnaje — ci ŭdasca im zachavać tvar i zastacca na druhim miescy ŭ aficyjnym statusie «karaleŭskaj apazicyi», ci ŭpieršyniu ŭ historyi jaho zojmie treciaja siła — libierał-demakraty. 

Sunak raspłačvajecca za hrachi svaich papiarednikaŭ na premjerskaj pasadzie. 

Devid Kemieran nieznarok vyvieŭ Brytaniju ź Jeŭrasajuza i tut ža padaŭ u adstaŭku. Tereza Mej nie zmahła damovicca ź ES ab ​​umovach breksitu, a potym abjaviła vybary i ledź nie prajhrała ich. Borys Džonsan źmianiŭ jaje volaju partyi i nastupnyja vybary ŭ śniežni 2019-ha, naadvarot, vyjhraŭ, pryčym z surjoznym adryvam. Jon damoviŭsia ź ES ab ​​razvodzie — jak paźniej vyśvietliłasia, vielmi nievyhodnym dla Brytanii. 

A potym pačalisia skandały. 

Džonsan vypivaŭ z padnačalenymi ŭ kavidny łakdaŭn i byŭ złoŭleny na chłuśni ŭ parłamiencie, jaki jon sprabavaŭ niezakonna raspuścić sabie va ŭhodu. 

Pry im bolšaść brytancaŭ umacavałasia ŭ mierkavańni, što kansiervatary va ŭładzie ličać siabie niedatykalnymi: adny praviły dla ich, inšyja — dla ŭsich astatnich. 

Na źmienu Džonsanu pryjšła Liz Tras. Jana adznačyłasia samym karotkim premjerstvam u sučasnaj historyi, ledź nie źniščyła piensijnuju sistemu krainy chvackim nabieham na kaznu i była vymušana vydalicca ŭ historyju praz 49 dzion — jašče da taho, jak dva chutkija piory paśpieli zdać u druk jaje bijahrafiju pad zahałoŭkam «Adkul ni vaźmisia». 

Na źmienu Tras vybrali Ryšy Sunaka. Iznoŭ ža, nie ŭsienarodnym hałasavańniem, a volaj čalcoŭ partyi tory. 

Były bankir i ziać indyjskaha miljardera addavaŭ pieravahu pierasoŭvańniu na viertalocie, a na adnym z vychadaŭ u narod vyśvietliłasia, što jon nie viedaje, jak zapravić mašynu bienzinam. Sunak tak i nie zmoh pierakanać brytancaŭ, što zrobić biednych bahaciejšymi i vyrašyć prablemy krainy. 

Ich niamała. 

Čamu brytancy niezadavoleny žyćciom?

Ludzi biadniejuć, jakaść dziaržpasłuh źnižajecca, žylla nie chapaje, achova zdaroŭja traščyć pa švach, ceny rastuć, a zarobki — nie vielmi. 

Apošni piacihadovy termin kansiervataraŭ va ŭładzie, chutčej za ŭsio, akažacca pieršym z 1950-ch hadoŭ, kali prybytki nasielnictva skaracilisia, a nie vyraśli. U 1950-ch kraina lažała ŭ ruinach paśla Druhoj suśvietnaj vajny. 

Ciapier taksama jość, na što narakać: i kavid, i vajna Rasii suprać Ukrainy. Ale jość i niazmušanyja pravały ŭ palitycy, jakija vybarščyki ŭzhadajuć kansiervataram u dzień vybaraŭ. 

Tory pryjšli da ŭłady paśla finansavaha kryzisu 2008-2009 hadoŭ. Z taho času zarobki raśli ŭsiaho na 0,5% u hod, što nievynosna mała pa histaryčnych mierkach. I Brytanija adstavała ad inšych bujnych zachodnich krain. 

Kali b tempy rostu byli takimi ž, jak u Hiermanii i ZŠA, to siaredni brytanski rabotnik atrymlivaŭ by ciapier na 3600 funtaŭ u hod bolš, padličyŭ daśledčy centr Resolution Foundation. 

Ceny na žyllo rastuć, a dastupnaść žylla padaje. Hramadski transpart vozić ź pierabojami, doŭha i doraha. Ceny na śviatło i haz — samyja vysokija ŭ Jeŭropie. Achova zdaroŭja pa-raniejšamu biaspłatnaja, ale łožak u balnicy možna čakać u chutkaj niekalki hadzin, a płanavuju apieracyju — niekalki miesiacaŭ, a to i hadoŭ. 

Adno sa sprečnych dasiahnieńniaŭ tory — breksit. Vychad ź ES abrynuŭ handal z najbujniejšym i bližejšym rynkam, skaraciŭ asartymient i dastupnaść tavaraŭ i pavysiŭ ceny ŭnutry krainy, a zaadno i ŭskładniŭ žyćcio brytancam, jakija handlavali, pracavali, adpačyvali ŭ Jeŭrasajuzie. 

Vychad ź ES abvastryŭ prablemu imihracyi. Jana dasiahnuła niabačanych rekordaŭ — i nie tolki tamu, što miaža dla nierehularnych mihrantaŭ pieramiaściłasia ź miežaŭ ES da bierahoŭ Ła-Manša. 

Značna bolš istotny ŭkład uniesła novaja mihracyjnaja palityka tory. Kansiervatary puścili ŭ krainu sotni tysiač pracoŭnych mihrantaŭ dla kampiensacyi straty jeŭrapiejskich pracoŭnych ruk paśla breksitu. I jašče sotni tysiač hankonhcaŭ i ŭkraincaŭ z humanitarnych mierkavańniaŭ. 

Ci źmienicca staŭleńnie da Ukrainy i Pucina?

Źmiena ŭłady nie abiacaje źmieny źniešniaj palityki. Lejbarysty padtrymlivali kansiervataraŭ va ŭkrainskim pytańni z samaha pačatku vajny, i ich lidar Kir Starmier nieadnarazova kazaŭ, što ničoha nie źmienicca. 

Voś što jon adkazaŭ na pytańnie ab tym, ci padtrymaje jon abiacańnie ciapierašnich uładaŭ vydatkoŭvać nie mienš za 3 młrd funtaŭ u hod na vajennuju dapamohu Ukrainie: 

«Tak. My całkam salidarnyja ź ciapierašnim uradam u hetym pytańni, i heta pravilna», — skazaŭ Starmier u prahramnym intervju libieralnaj haziecie Guardian. 

I dadaŭ, što na samicie NATA na nastupnym tydni ŭ Vašynhtonie budzie zaklikać svaich sajuźnikaŭ nie skaračać dapamohu Ukrainie. 

A ŭ Starmiera i niama vybaru. 

Apytańni pakazvajuć, što tolki 2% nasielnictva krainy padtrymlivajuć Rasiju ŭ jaje ahresii suprać Ukrainy. Amal 80% elektaratu simpatyzujuć Ukrainie, a siarod kansiervataraŭ takich navat bolš. 

Heta ŭskładniła žyćcio krajnie pravym. 

Čamu pravyja ŭ Brytanii nie takija papularnyja, jak u Jeŭropie?

Ludzi reahujuć na Najdžeła Faradža, jaki vystupaje padčas pieradvybarčaha mitynhu, 3 lipienia 2024 h. Fota: AP Photo / Vadim Ghirda

Tvar pravych u Brytanii — Najdžeł Faradž. Jon uznačalvaŭ partyju UKIP, jakaja prasoŭvała breksit, ale potym adyšoŭ ad spraŭ i pravodziŭ šmat času za akijanam u kampanii svajho kumira Donalda Trampa. I raptam Faradž viarnuŭsia — i bałatavaŭsia ŭ parłamient. 

Jon sprabavaŭ i raniej, pryčym nie adzin raz, a siem. I kožny raz prajhravaŭ. Kali na hety raz atrymajecca, u krajnie pravych zjavicca svoj anfan terybiel u i biez taho raskiłzanym brytanskim parłamiencie. 

Ale, jak pakazała vybarčaja kampanija, hołas jaho nie budzie hołasam narodnym. 

U Faradža jość partyja — Reform UK, ale heta nie partyja ŭ zvykłym sensie. Reform UK zarehistravanaja jak pryvatnaja kampanija, a Faradž — jaje staršynia. Padazreńni ŭ tym, što jana finansujecca z Rasii, nikoli nie paćviardžalisia, ale cień Pucina tryvała visić nad Faradžam z taho času, jak jon u 2014 hodzie zachapiŭsia rasijskim lidaram. 

Pierad sioletnimi vybarami palityčny ahladalnik Bi-bi-si Nik Robinsan spytaŭ Faradža pra jaho luboŭ da Pucina. Faradž adkazaŭ: 

«Siekundaču, ja naohuł skazaŭ, što jon mnie nie padabajecca». 

«Ale vy kazali, što vy im zachaplajeciesia», — nahadaŭ Robinsan. 

«Ja zachaplaŭsia im jak palityčnym lidaram, tamu što jon zdoleŭ prybrać da ruk usiu ŭładu ŭ Rasii», — adkazaŭ Faradž i dadaŭ, što nijaki jon nie fanat Pucina, tolki tamu što šanuje jaho talent kiraŭnika. 

Adnak rejtynhi Faradža paśla hetaha vystupleńnia pierastali raści i navat źnizilisia. 

Sacyjołahi, jakija pravodzili fokus-hrupy, tłumačać heta tym, što dla bolšaści brytancaŭ Pucin — ahresar, a pryščepku ad papulizmu jany atrymali jašče ŭ breksit, kali im abiacali prostaje rašeńnie składanaha pytańnia, ale ŭ vyniku breksit pahoršyŭ ekanamičnyja prablemy, pavialičyŭ mihracyju i zrabiŭ ludziej biadniejšymi. 

Ci zmohuć novyja ŭłady palepšyć žyćcio ŭ Brytanii?

Chutka — nie zmohuć. Bo lišnich hrošaj niama. 

Abiedźvie partyi pierad vybarami abiacali załatać dzirki ŭ sacyjalnym zabieśpiačeńni, zalić jamy na darohach i dapamahčy tym, chto žyvie ŭ niastačy. Ale i zapasu tryvałaści ŭ kaźnie niama. 

Kab zarabić, treba raścić ekanomiku, jakaja ŭ apošnija hady dadaje nikčemnyja 1-1,5% u hod pa vyšejpieraličanych pryčynach: kavid, breksit, nasielnictva, jakoje stareje, vydatki, jakija rastuć. 

Ni adna z hetych prablem nie vyrašajecca raptoŭna. 

Lidar lejbarystaŭ Starmier pryznaje, što ŭ jaho niama «čaradziejnaj pałački». Jon abiacaje nie pavyšać padatki i palepšyć adnosiny ź ES, ale viartańnia da raniejšych tempaŭ rostu i raniejšaha svabodnaha handlu ź Jeŭrasajuzam nie pradbačycca. 

Akramia taho, novamu ŭradu daviadziecca pracavać va ŭmovach usio bolšaj niavyznačanaści. Vajna ŭ Jeŭropie praciahvajecca, u ZŠA taho i hladzi pryjdzie da ŭłady Donald Tramp, a ŭ Jeŭropie — krajnie pravyja. 

Što budzie dalej?

Na krajnie pravych jeŭrapiejcaŭ raŭniajecca i Najdžeł Faradž. 

Jon pryznaje, što sioletnija vybary — tolki preludyja da nastupnych, 2029-ha hoda. Tady, pa nakatanaj francužankaj Maryn Lo Pen darožcy, brytanskija ultras zmohuć pahłynuć kansiervataraŭ, zachapić ściah karaleŭskaj apazicyi i prarvacca va ŭładu. 

«Tak, lejbarysty lidzirujuć z hihanckim adryvam. Ale jany nie asabliva papularnyja. I chutčej za ŭsio, ich kaalicyja budzie šyrokaj, ale nie toje kab hłybokaj», — papiaredžvaje kiraŭnik daśledčaha centra The UK in a Changing Europe Anand Mienan. 

«Kiru Starmieru budzie niaprosta. Praź piać hadoŭ na nastupnych vybarach jamu daviadziecca pradjavić vyniki», — zhadžajecca hałoŭny ekanamist Institute for Government Džema Citłoŭ. 

Adnaho žadańnia vybarščykaŭ pazbavicca kansiervatyŭnaj partyi i dać šaniec apazicyi niedastatkova, kab advieści pahrozu krajnie pravaha pavarotu ŭžo na nastupnych vybarach u 2029 hodzie, kaža Mienan. 

«Kali za pieršy termin va ŭładzie nie budzie istotnych zruchaŭ, mnie zdajecca, narod surjozna rasčarujecca ŭ palitykach u cełym». 

«Dahetul našaja vybarčaja sistema padachvočvała ludziej hałasavać za adnu ź dźviuch bujnych partyj: uładu ci apazicyju. Ale ŭsio mianiajecca. Tamu novyja ŭłady mohuć kolki zaŭhodna kazać, što reformy patrabujuć času, ale bajusia, što da nastupnych vybaraŭ vybarščyki zapatrabujuć vynikaŭ, a kali ich nie budzie, jany mohuć u cełym stracić vieru ŭ demakratyju i vybarčy praces», — skazaŭ jon.

Kamientary5

  • Tak
    04.07.2024
    "Upieršyniu za paŭtara dziesiacihodździa da ŭłady pryjduć levyja siły — nasupierak ahulnajeŭrapiejskamu trendu rostu papularnaści pravych papulistaŭ, jakija pryviačajuć Uładzimira Pucina."

    Heta ž jaŭnaja manipulacyja. Pa-pieršaje, papulizm prysutničaje na abodvuch bakach palityčnaj sceny, ale niejak "modnym" stała pisać vyklučna pra pravych papulistaŭ, a levyja?

    Pa-druhoje, nahadać, jak umoŭna pravyja dapamahali i dapamahajuć Ukrainie? Naprykład u toj samaj Brytanii Džonsan. Abo jak u ŚMI pužali "ultrapravaj" i nibyta prarasijskaj Mełoni, a takaja całkam praŭkrainskaja. Pry čym značna bolš, čym levy Šolc (jaki błakuje dapamohu Ukrainie, pra što tut niama navin, a ŭ zamiežnych ŚMI jość) ci centryst libierał Makron, jaki tolki niadaŭna źmianiŭ rytoryku. Abo toj samy Maraviecki z prykładaŭ bližej.

    U čas, kali naprykład sacyjał-demakrat i były kamunist Fica, abo taksama levy Zoran Miłanavič jaŭna prarasijskija. Pra takija "čyrvonyja zorki" jak Šroder nie kažučy.

    Daŭno bačna, što pohlady redakcyi trymajucca naleva ad centra, ale heta nie nahoda da takich manipulacyi.

    Stary čytač
  • Soros Ivan Pietrovič
    04.07.2024
    Tak, Vyž ponimať dołžny kto płatit tot i zakazyvajet muzyku.
  • Tupomu školniku
    04.07.2024
    Kastuś, Brieksit był absolutno pravilnym riešienijem hladia na ESovskuju šizofrieniju s boŕboj s klimatom , avtomobilami, sielskim choziajstvom i enierhitičieskim idiotizmom. ES nieravnopravnaja orhanizacija hdie rulat niemcy i francuzy. Britancy okazaliś umnieje ostaliś niezavisimymi.

Trahična zahinuŭ načalnik adździeła SIZA-120

Trahična zahinuŭ načalnik adździeła SIZA-1

Usie naviny →
Usie naviny

Pa ŭsioj Biełarusi prosta ciapier nazirajuć paŭnočnaje źziańnie FOTY

«Stratehija abmienu ciełaŭ na terytoryju». U Pientahonie acanili rasijskija straty apošniaha miesiaca3

«Pakolki Rasijskaja impieryja jość pustka, zalitaja haŭnom, to my možam tolki z hetaj pustki vyryvacca»19

Paśla ŭčorašniaj publikacyi «NN» z «Siarhiejem» i «Aleksam» adbylisia mietamarfozy15

Dla pachudzieńnia mužčynam i žančynam patrebnyja roznyja pradukty na śniadanak5

Jeŭrapiejcy ŭsio mienš pjuć vina. Čamu tak?4

Viačorka pra momant, kali Łukašenki nie stanie: Ci rasijanie pasprabujuć pastavić svajho čałavieka, ci da ŭłady pryjdzie Cichanoŭskaja67

Chto takaja Chan Han, jakaja atrymała Nobieleŭskuju premiju pa litaratury?3

U ŽKH patłumačyli, čamu paśla ŭklučeńnia aciapleńnia batarei zastajucca chałodnymi2

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Trahična zahinuŭ načalnik adździeła SIZA-120

Trahična zahinuŭ načalnik adździeła SIZA-1

Hałoŭnaje
Usie naviny →