Łukašenka i prapahanda chvalacca tym, jak za 30 hadoŭ palepšała žyćcio ŭ Biełarusi. Ale ci sapraŭdy jość čym hanarycca?
Łukašenka, a razam ź im biełaruskaja prapahanda, nie stamlajucca raspaviadać, jak pacharašeła Biełaruś pry Łukašenku. Ź ich rytoryki vynikaje, što ŭ 2024-m uzrovień žyćcia ŭ našaj krainie vyšejšy, čym u 1994-m, vyklučna dziakujučy ŭnikalnym zdolnaściam Łukašenki. «Naša Niva» spytała ŭ ekanamista, ci sapraŭdy Biełarusi jość čym hanarycca i jak acanić uniosak palityka.
Vyniki apošnich dvuch terminaŭ — vyklučna admoŭnyja
«Usie adnosnyja dasiahnieńni, kali ich možna takimi nazvać, prychodziać na pieryjad da 2012 hoda. Kali vyłučyć z 30 hadoŭ kiravańnia apošnija 12 hadoŭ, to vychvalacca absalutna niama čym», — kaža ekśpiert BEROC Źmicier Kruk.
Ekanamist dadaje, što pa lubych ekanamičnych kryteryjach pakazčyki za hety pieryjad — absalutna trahičnyja. Tamu, na dumku ekśpierta, u prapahandy i ŭźnikaje spakusa paraŭnoŭvać ciapierašnija pakazčyki mienavita z danymi 30-hadovaj daŭniny, a nie bolš śviežymi pieryjadami.
«Ale i tut taksama daloka nie adnaznačnaja situacyja. Tak, z adnaho boku Biełaruś ź siaredziny 1990-ch i da 2007 hoda demanstravała davoli vysokija tempy rostu pa mierkach krain Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropy. Adnak tut jość adrazu niekalki «ale», bo ŭ značnaj stupieni hety byŭ adnaŭlenčy rost», — tłumačyć ekśpiert.
Pa słovach Kruka, takoha prasiadańnia na pačatku 1990-ch, jak u Biełarusi, nie było ŭ bolšaści krain Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropy.
U siaredzinie 1990-ch ekanomika Biełarusi pačała raści troški raniej za inšyja krainy rehijonu
Havoračy pra pośpiechi łukašenkaŭskaj ekanomiki, ekśpiert źviartaje ŭvahu na taki važny pakazčyk, jak uzrovień dabrabytu pa parytecie pakupalnickaj zdolnaści. Pa jahonych słovach, pa stanie na 1991 hod hety pakazčyk u Biełarusi byŭ na ŭzroŭni 85% ad uzroŭniu dabrabytu susiednich krain, jakija siońnia źjaŭlajucca častkaj Jeŭrasajuza.
«Užo pa vynikach 1995-1996 hadoŭ, jon apuściŭsia pryblizna da 45%, a voś z 1996 pa 2011 išło adnaŭleńnie. To-bok u toj pieryjad Biełaruś nasamreč rasła chutčej, čym inšyja krainy rehijonu. Pik byŭ u 2012 hodzie, kali ŭzrovień dabrabytu Biełarusi dasiahnuŭ kala 75% ad uzroŭniu susiednich krain ES».
Pry hetym Kruk nie ličyć, što dasiahnuć takich pakazčykaŭ udałosia vyklučna praz «talent» Łukašenki. Na dumku ekanamista, hetaje adnaŭleńnie ŭ ź vialikaj dolaj imaviernaści adbyłosia b i bieź jaho.
«Adzinaje, što možna nasamreč źviazvać ź imiem Łukašenki — hetaje toje, što ekanomika pačała raści troški raniej za inšyja krainy rehijonu, u 1996-1997 hadach. Ale dasiahnuć paskareńnia ŭdałosia praz pryviazku da Rasii.
Kali b pravodziłasia palityka na bolšuju hieahrafičnuju dyviersifikacyju, to, napeŭna, šturšok byŭ by nie taki adčuvalny. Ale pry hetym rost byŭ by, jak u inšych krainach rehijonu, našmat bolš ustojlivy».
Na dumku ekanamista, mienavita madel poŭnaj pryviazki da Rasii i tannych enierhanośbitaŭ, jakuju zakłali naprykancy dzievianostych i pačatku nulavych, sapraŭdy spačatku padšturchnuła biełaruskuju ekanomiku da davoli chutkaha rostu.
«Ale ŭ vyniku hetyja dziejańni pryviali da situacyi, kali ŭ Biełarusi ŭłady pavieryli, što vynajšli niejkaje ŭnikalnaje nou-chau rostu, choć hety byŭ prymityŭny adnaŭlenčy miechanizm, zaviazany na Rasii. Pra toje, što takaja madel nie stabilnaja i taki rost chutka źniknie, ekanamisty pačali kazać jašče ŭ siaredzinie nulavych», — adznačaje ekśpiert.
Kruk ličyć, što ŭ vypadku, kali b Biełaruś abrała alternatyŭny varyjant raźvićcia ekanomiki, nakiravany na zbližeńniem z krainam Jeŭropy, to napačatku rost adbyvaŭsia b troški bolš pavolnymi tempami. Ale jon byŭ by ŭstojlivy, jak u inšych krainach rehijonu.
«U suadnosnym vymiareńni biełarusy stanoviacca ŭsio bolš biednymi»
«U vyniku, kali paraŭnoŭvać šlach, projdzieny za 30 hadoŭ Biełaruśsiu, z susiednimi krainami, to atrymlivajecca, što na ich fonie hanarycca absalutna niama čym», — ličyć ekanamist.
Ciaham apošnich 12 hadoŭ ekanamičnaja situacyja ŭ Biełarusi tolki paharšajecca. Kali pa stanie na 2012 hod naš uzrovień dabrabytu składaŭ kala 75% ad uzroŭniu susiednich krain ES, to siońnia heta kala 50%.
To bok, 12 hadoŭ tamu dabrabyt «siaredniaha» biełarusa składaŭ ¾ ad dabrabytu «siaredniaha» palaka, litoŭca. A siońnia «siaredni» biełarus amal udvaja biadniejšy za susiedziaŭ.
«U suadnosnym vymiareńni biełarusy stanoviacca ŭsio bolš biednymi. I hety prytym što nasamreč nie isnuje nijakich fundamientalnych pryčyn, pa jakich Biełaruś musić być biadniejšaja za Polšču, Litvu, Łatviju».
Uzrovień dabrabytu moh być blizki da Polščy i Litvy
Ekanamist padkreślivaje, što havoračy pra pośpiechi, važna nie prosta paraŭnoŭvać ličby ź minułymi hadami, a supastaŭlać ich z pakazčykami inšych krain.
«Heta vielmi važna, bo my nie žyviom u vakuumie. I kali ŭvieś śviet raźvivajecca, a my prosta staim na miescy, to my adstajem.
Navat pry kansiervatyŭnym scenary — kali b my apošnija 12 hadoŭ prosta ŭstojliva raśli takimi ž tempami, jak raśli susiednija krainy — VUP Biełarusi musiŭ być na 44% vyšejšym, čym jość ciapier. Hetyja 44% VUP i jość toje, što zastałosia nierealizavanym za apošnija 12 hadoŭ. Heta toje, čaho kaštuje palityka pryviazki da Rasii».
Ekanamist upeŭnieny, što kali b Biełaruś raźvivałasia pa narmalnaj trajektoryi, to ŭzrovień dabrabytu ŭ Biełarusi byŭ by blizki da taho, što siońnia jość u Polščy i Litvie.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆNa sustrečy Snapkova ź biznesam adzin z zaprošanych zaklikaŭ źniać videazvarot «Nado!» Jak adreahavali astatnija?12
Kamientary