Chto budzie lačyć biełarusaŭ? Ułady mianiajuć niełajalnych biełaruskich miedykaŭ na mihrantaŭ
Na toje, što ŭ staličnych paliklinikach stała šmat daktaroŭ ź nietypovymi dla biełarusaŭ proźviščami, źviarnuli ŭvahu čytačy «Biełsata». Naviedniki stałaha vieku skardziacca, što nie mohuć zapomnić proźvišča svajho ŭčastkovaha terapieŭta. Z hetaj nahody žurnalisty pacikavilisia, heta vypadkovaść i nazirajecca tolki ŭ niejkaj adnoj miedyčnaj ustanovie ci novy trend, z dapamohaj jakoha ŭłady sprabujuć raźviazać kadravuju prablemu ŭ miedycynie.
Dzie ŭmacavalisia zamiežnymi admysłoŭcami
My ahledzieli staronki 45 paliklinik Miensku — darosłych i dziciačych — i vyśvietlili, što jak minimum u 25 ź ich sapraŭdy pracujuć daktary ź nietypovymi dla Biełarusi proźviščami dy imionami.
Naprykład, u 23-j haradskoj paliklinicy pracujuć dva daktary ahulnaj praktyki — Akani Čymzi Pryns i Ezikie Tačukvu Entani. U 21-j centralnaj rajonnaj paliklinicy Zavodskaha rajonu pracujuć daktary ahulnaj praktyki Machry Anałyjeva, Łejła Sachib Kyzy Mamiedava, Kakadžan Redžepaŭ. U 22-j znachodzim dvuch daktaroŭ ahulnaj praktyki Akmyrata Amadava, Vasima Hašymzade i stamatołaha Zachra Zijada Namdžumahadama.
U 3-j haradskoj dziciačaj paliklinicy pracujuć renthienołah Dziń Tchi Bik Fyonh, traŭmatołah-artapied Mansur Bazaraŭ, učatskovy piedyjatr Rufina Halamava.
U 15-j haradskoj paliklinicy znachodzim nastupnym śpiecyjalistaŭ: doktar ahulnaj praktyki Šukry Mustafa Abdułchamid, stamatołah-terapieŭt Chačyk Tevasian, stamatołah-chirurh Muchamad Musa.
Bolš za ŭsich umacavałasia zamiežnymi śpiecyjalistami 17-aja haradskaja paliklinika ŭ Zavodskim rajonie na ŭskrajku stalicy na vulicy Hierasimienki. Z bolš jak 200 daktaroŭ, proźviščy jakich jość u publičnym dostupie, 24 majuć niemiascovaje pachodžańnie. Heta 10 %. Tut i vychadcy z Turkmienistana (Huzał Pirnapasava, Rachymbierdy Hundahdyjeŭ, Sardor AłabJerhienaŭ), i Zakim Achmadzi z Afhanistana, i stamatołah Mejsam Alichasejnzade ź Irana, i vjetnamiec-intern Čan Dyń Dyk Ań.
Chto i kali pryjechaŭ u Biełaruś
Biełaruś daŭno ekspartuje adukacyjnyja pasłuhi: u krainie vučycca šmat zamiežnikaŭ, jakija ź niejkich pryčynaŭ mahli zastacca pracavać u Biełarusi. Tamu my pahladzieli, ci daŭno pracujuć hetyja daktary ŭ 17-aj paliklinicy. My vyvučyli archiŭnuju viersiju hetaha ž sajta za 9 vieraśnia 2020 hoda hoda i vyśvietlili, što na toj momant proźviščaŭ daktaroŭ-zamiežnikaŭ u raskładzie pracy nie značyłasia zusim. U traŭni 2022-ha ŭ paliklinicy źjavilisia pieršyja 5 zamiežnikaŭ, 4 ź jakich — interny, a ŭ studzieni 2023-ha ichnaja kolkaść vyrasła da 11. Za hod kolkaść zamiežnych śpiecyjalistaŭ u hetaj miedyčnaj ustanovie ŭzrasła jašče na 13 čałaviek.
Nastupnaje pytańnie, jakoje nas cikaviła, jany pryjechali na pracu ŭ Biełaruś tak by mović hatovymi śpiecyjalistami ci pryjechali vučycca i atrymali adukacyju ŭ našaj krainie.
Ahlad staronak daktaroŭ u sacyjalnych sietkach, ichnaje zhadvańnie na sajtach univiersitetaŭ, dzie jany vučylisia, dali nam padstavy zrabić vysnovy, što bolšaść zamiežnych śpiecyjalistaŭ, jakija pracujuć u paliklinikach Miensku, skončyli našyja VNU za apošnija 4-5 hadoŭ.
Chacia, naprykład, azierbajdžaniec Vasim Hašymzade — doktar i stendap-komik — śćviardžaje, što ŭ Biełarusi žyvie z 4 hadoŭ, viedaje biełaruskuju movu i ŭ svaich stendapach apaviadaje, jak na jaho sa ździŭleńniam hladziać pacyjenty, miarkujučy, što jon nie zrazumieje navat rasiejskaj.
Vyvučyŭsia sam — dapamažy suajčyńniku
Ale voźmiem, naprykład, daktaroŭ z samymi ekzatyčnymi dla Biełarusi proźviščami — Ezikie Tačukvu Entani i Akani Čymzi Pryns, jakija pracujuć terapieŭtami ŭ 23-j paliklinicy. Jany pryjechali ź Nihieryi. Akani Čymzi skončyŭ Haradzienski miedyčny ŭniviersitet u 2020-m hodzie, a ŭ 2023-m — ardynaturu, a Ezikie Tačukvu vučyŭsia ŭ Viciebsku i atrymaŭ adukacyju ŭ 2021 hodzie. U 2017-m navat jeździŭ na praktyku na svaju radzimu, jak śviedčać adpaviednyja dakumienty VNU.
Cikava, što Akani Čymzi maje ŭ Nihieryi pradpryjemstva Tourcan Consults Intl' LTD, jakoje kansultuje i dapamahaje ŭ spravie pastupleńnia ŭ biełaruskija VNU. Filijał pracuje ŭ Biełarusi. Samy tanny pakiet pasłuh kaštuje $ 750, a samy darahi — $ 1850.
«U Biełarusi niama vajny, a ŭzrovień adukacyi vysoki i dypłomy pryznajucca ŭva ŭsim śviecie», — zaachvočvajuć jechać u našuju krainu na sajcie kampanii.
Ale ŭsio ž bolšaść daktaroŭ, jakija trapili ŭ pole našaj uvahi, pryjechali z Turkmienistana. Pavodle aficyjnych krynicaŭ, 40 % zamiežnych studentaŭ pryjazdžajuć u Biełaruś z krainaŭ SND, chacia ŭsiaho adpraŭlajuć da nas svaich studentaŭ 110 krainaŭ. Sustrakajucca maładziony i z Demakratyčnaj Respubliki Konha, i z Kamierunu, i z Maroka, i navat z Novaj Ziełandyi, Sent-Vinsenta i Hrenadynaŭ, El-Salvadora. Pieršaja trojka krainaŭ, adkul jeduć vučycca ŭ Biełaruś, — Kitaj, Turkmienistan i Uźbiekistan. Na 4-m miescy — Rasieja.
Letaś ahułam u Biełarusi navučalisia bolš za 28,5 tysiačy zamiežnych studentaŭ, što składaje 12 % ad ahulnaj kolkaści. Jany prynosiać dziaržaŭnamu biudžetu kala 90 młn dołaraŭ prybytku štohod.
Zialonaje śviatło dla mihrantaŭ
«Z kožnym hodam achvočych zastacca ŭ nas žyć i pracavać usio bolš», — apaviadała kansultantka ŭpraŭleńnia mižnarodnaj supracy Ministerstva adukacyi Kaciaryna Marjina. Asabliva heta studenty z Turkmienistana, Uźbiekistana, Kyrhyzstana. Źviazana heta, pavodle jaje słoŭ, z tym, što našaja kraina spraściła zakanadaŭstva, jakoje rehuluje vonkavuju pracoŭnuju mihracyju.
«Navacyjaj Zakona ab vonkavaj pracoŭnaj mihracyi stałasia toje, što šmat jakija zamiežniki ciapier mohuć pracavać u Biełarusi pavodle atrymanaj śpiecyjalnaści bieź śpiecyjalnaha dazvołu», — patłumačyła kansultantka.
Nahadajem, što novaja redakcyja hetaha zakona ŭstupiła ŭ moc 1 lipienia 2023 hoda. U dakumiencie prapisana, što jaho dziejańnie nie raspaŭsiudžvajecca na tych, chto atrymaŭ (ci atrymlivaje ciapier) prafiesijna-techničnuju, siaredniuju śpiecyjalnuju i vyšejšuju adukacyi ŭ Biełarusi dy pracaŭładkoŭvajecca pavodle atrymanaj śpiecyjalnaści. To bok vučyšsia ŭ Biełarusi — nie musiš atrymlivać śpiecyjalnaha dazvołu na pracu ŭ našaj krainie.
Akramia taho, źmienienyja krytery vyznačeńnia vysokakvalifikavanaha rabotnika ŭ častcy, što datyčyć zarobku. Raniej, kab ličycca vysokakvalifikavanym, treba było zarablać u 15 razoŭ vyšej za minimalny, ciapier dastatkova 5 (na siońnia heta Br 3131,35).
Nu i, narešcie, dziaržava ŭviała mahčymaść kožny hod prymać admysłovyja śpisy zapatrabavanych prafiesijaŭ. Umoŭna, kali zamiežnik maje prafiesiju «sa śpisu», ale nie maje dazvołu na stałaje pražyvańnie ŭ Biełarusi, jaho možna zaprasić na pracu biez dazvołu čynoŭnikaŭ. Nie treba taksama i davać publičnaj abviestki na vakansiju. U śpisie na 2024 hod jość usie miedyčnyja śpiecyjalnaści — ad sanitarak da daktaroŭ-śpiecyjalistaŭ.
Tym časam na pačatak krasavika ŭ ahulnarespublikanskim banku vakansijaŭ było 4729 prapanovaŭ pracy dla daktaroŭ-śpiecyjalistaŭ, 4237 — dla miedsiaścior, 1222 — dla fielčaraŭ i 3372 — sanitaraŭ (sanitarak).
«Kali žyćcio tut im nie spadabajecca, jany pajeduć dalej»
Ci zdolejuć ułady zakryć kadravyja dzirki ŭ miedycynie za košt zamiežnikaŭ, my spytali ŭ doktara i namieśnika pradstaŭnicy ŭ spravie sacyjalnaj palityki Abjadnanaha pierachodnaha kabinietu Stanisłava Sałaŭja.
Ekśpiert davoli vysoka acaniŭ kiemlivaść uładaŭ Biełarusi: «Małajcy, heta vydatnaje rašeńnie tych, chto zrabiŭ mahčymymi takija źmieny ŭ zakonie. U krainie jość deficyt lekaraŭ, i łahična, što kraina pačynaje pryciahvać zamiežnych śpiecyjalistaŭ. Tak robiać i inšyja krainy. Asabliva kali havorka pra tych, chto skončyŭ našyja miedyčnyja ŭstanovy i znajomy z našaju sistemaju. Kraina pryciahvaje vysokakvalifikavanuju pracoŭnuju siłu, i heta dobra. Kvalifikacyja śpiecyjalistaŭ, jakija skončyli našyja VNU, vučylisia pavodle našych prahramaŭ i surjozna padychodzili da navučańnia, maje być takoj ža, jak i ŭ lekaraŭ-biełarusaŭ. Kali my majem vybar, budzie vas lačyć doktar z Uźbiekistana, jaki skončyŭ naš univiersitet, ci rodam z Baranavičaŭ, ci ŭvohule nichto nie budzie lačyć, to adnaznačna lepiej, kab niechta lačyŭ».
Razam z tym ekśpiert nie ŭpeŭnieny, što ŭłady mohuć źlikvidavać kadravy hoład u miedycynie niejkimi małymi vysiłkami:
«Pierajechać druhi raz — heta nievialikaja prablema dla čałavieka, jaki ŭžo pierajechaŭ adzin raz. Tamu kali dla zamiežnikaŭ nie buduć stvoranyja adpaviednyja ekanamičnyja i prafiesijnyja ŭmovy, to, nabraŭšysia dośviedu, jany pajeduć dalej — u Polšču, Niamieččynu ci navat Saudaŭskuju Araviju».
Hetak, jany naŭrad ci buduć uklučacca ŭ biełaruskuju palityčnuju temu i prajaŭlać palityčnuju niełajalnaść, razvažaje dalej Stanisłaŭ Sałaviej, ale pracavać za kapiejki jany taksama nie buduć:
«Ich jašče treba ŭtrymać… Dać im mahčymaść prafiesijnaha i karjernaha rostu, dobry zarobak, dobraje miedyčnaje abstalavańnie. Bo heta ludzi, jakija pryjechali ŭ pošukach lepšaha žyćcia, i kali žyćcio tut im nie spadabajecca, jany pajeduć dalej».
Na dumku surazmoŭcy, z tym, kab zadavolić takija patreby zamiežnikaŭ, u biełaruskaj dziaržavy akurat mohuć być prablemy: «U našym rehijonie my nikoli nie byli krainaju, pryvabnaju dla emihracyi, my kudy ściplej u hetym płanie vyhladajem za susiednija krainy. Navat u Rasiei, chutčej za ŭsio, buduć lepšyja ŭmovy pracy i zarobki, nie kažučy ŭžo pra Jeŭropu. Bajkami pra toje, što ŭ nas niama vajny, zamiežnaha lekara nie ŭtrymaješ».
Kamientary