«Nie pavierycie, ale jość klijenty navat ź Jeŭropy». Majstar raskazaŭ, chto siońnia ramantuje hadzińniki i navošta heta treba
Čas — hrošy. A ramont taho, što jaho adličvaje, časam — vialikija hrošy. Pra toje, jakija hadzińniki varta ramantavać, čamu hadzinnych spraŭ majstram nie pa dušy «pałavoje žyćcio», a žančyny redka stanoviacca kalekcyjanierami hadzińnikavaha antykvaryjatu, Myfin.by pahavaryŭ z Aleham Sialaŭskim, jaki cełyja dni svajho žyćcia pryśviačaje ramontu miechanizmaŭ.
Aleh Sialaŭski — dyrektar TDA «Interčas». Bolšuju častku svajho času mužčyna pryśviačaje ramontu i adnaŭleńniu hadzińnikaŭ. Jon jakraz z tych ludziej, jakija sumiaścili pracu i chobi, i tamu vielmi lubić svaju prafiesiju.
«Pierad 1 vieraśnia prynosili skryni budzilnikaŭ»
— Ja pryjšoŭ na pracu ŭ majsterniu pa ramoncie hadzińnikaŭ u 2014 hodzie. Pastupova «daros» da kiraŭnika. I spačatku da ramontu hadzińnikaŭ staviŭsia skieptyčna. Ździŭlaŭsia — maŭlaŭ, kamu heta treba, chto naohuł u epochu hadžetaŭ nosić naručny hadzińnik?
Ale pavoli pačaŭ pryhladacca, vyvučać temu i vyjaviŭ, što pierśpiektyvy ŭ ramontu hadzińnikaŭ jość. Pamiataju, byŭ uražany, vyjaviŭšy ŭ ofisie dakumienty, jakija paćviardžajuć, što naša majsternia isnuje jak minimum z 1961 hoda. Šmat hadoŭ u adnym i tym ža miescy, u histaryčnym domie.
— Nie padličvali, kolki hadzińnikaŭ było adramantavana za hetyja hady?
— Heta zrabić niemahčyma! Naprykład, kalehi raskazvali, što ŭ saviecki čas pierad 1 vieraśnia tradycyjna stajała na ramont pa 5-6 skryń z budzilnikami… Heta ciapier va ŭsich ajfony, androidy, a raniej biez zvyčajnaha budzilnika nie abychodzilisia ni ŭ adnym domie.
Štomiesiac my vykonvajem niedzie 500-600 zakazaŭ. Viadoma, heta ŭžo nie budzilniki. Ščyra skažu, za ich ramont starajemsia naohuł nie bracca, tamu što novy kitajski kaštuje tańniej, čym adnaŭleńnie staroha savieckaha.
— Tady z čym da vas zaraz źviartajucca?
— Nie pavierycie, ale jość klijenty navat ź Jeŭropy. Tam tolki adna zamiena batarejki kaštuje šalonych hrošaj. Supracoŭničajem i pa harantyjnym ramoncie ź niekatorymi bujnymi kampanijami. Šmat zakazaŭ da nas zvoziać ź niekalkich punktaŭ u horadzie, dzie nie mohuć samastojna vykanać składany ramont.
Ale asnoŭnaja častka zvarotaŭ, viadoma, ad pryvatnych klijentaŭ. Na hety momant 90% rabot — heta drobnyja pałomki: zamianić raźbitaje škło, pastavić na miesca elemienty miechanizmu paśla ŭdaru, adnavić paśla traplańnia vilhaci i h. d.
Na žal, u honcy za spažyŭcom niekatoryja hadzińnikavyja firmy ŭžo niekalki hadoŭ praktykujuć prodažy hadzińnikaŭ ź nierazbornymi miechanizmami. Zamiena ich nastolki darahaja, što redka byvaje metazhodnaja. Vielmi vialikaja prablema z zapčastkami, elemientami siłkavańnia i h. d. Jość usiaho adzin-dva ich pastaŭščyki. Tamu prapracoŭvajem varyjanty, jak vypravić hetuju situacyju.
— Nie ŭźnikała žadańnia sabrać ułasny miechanizm?
— Mnohija ŭžo robiać niešta padobnaje: kuplajuć kitajskija karpusy, ustaŭlajuć miechanizm ad kišennych hadzińnikaŭ «Małanka» — atrymlivajecca niadrennaja «marjažka».
Źbirać u čystym vyhladzie niešta svajo niemetazhodna. U vyniku hatovy vyrab paciahnie na takuju sumu, što naŭrad ci znojdziecca achvotny jaho kupić.
Elektronnyja hadzińniki, razumnyja branzalety i inšyja hadžety, pa sutnaści, zrabili miechaničnyja hadzińniki pieražytkam času, choć asabista ja lublu tolki «miechaniku». U hetych hadzińnikaŭ svajo žyćcio, duša. Da ich zusim inšaje staŭleńnie.
— A chto pracuje hadzińnikavych spraŭ majstrami? Dzie hetamu vučać?
— Z kadrami jość prablemy. Dobry majstar — 90% pośpiechu majsterni. Znoŭ viartajučysia da historyi, skažu, što ŭ saviecki čas u hetaj śfiery pracavali pieravažna habrei: zajmalisia hraviornymi rabotami, ramontam «juvielirki» i hadzińnikaŭ. Byli navat dynastyi majstroŭ.
U apošnija hady takich śpiecyjalistaŭ praktyčna nidzie nie rychtujuć. Da nas na pracu, naprykład, pryjšli 2 chłopcy, advučylisia ŭ starych majstroŭ, potym syšli pracavać samastojna. Prafiesija tamu što nasamreč davoli składanaja, jakaja patrabuje ŭmieńnia skancentravacca, usiedlivaści.
Viedajecie, jość taki prykoł u «hadzinščykaŭ» — my nie lubim žyć «pałavym» žyćciom: vypuściŭ niejkuju mikraskapičnuju detal — i dalej možaš paŭdnia poŭzać na kaleniach pa padłozie ŭ jaje pošukach.
«Vymieniaŭ hadzińnik na karovu»
— Jakimi byli samyja maleńkija hadzińniki na vašaj pamiaci?
— Heta, napeŭna, «Łuč» 1300. Jany mienšyja za 10-centavuju manietu, masava vypuskalisia ŭ saviecki čas, i ciapier za imi haniajucca mnohija kalekcyjaniery.
— Za ramontam padłohavych hadzińnikaŭ taksama da vas źviartajucca?
— Redka, bo heta davoli darahoje zadavalnieńnie. Minimum — 200 rubloŭ. Antykvarnyja hadzińniki marak typu «Hustaŭ Biekier», Le Roi a Paris ramantavać, biezumoŭna, varta, niahledziačy ni na što.
Ale, na žal, usprymańnie prafiesii ludźmi siońnia vielmi prymityŭnaje. Niekatoryja dumajuć: a što takoha tam treba rabić? «Plunuŭ, dunuŭ — i pajšoŭ». Rastłumaču: raniej u miechaničnych hadzińnikach nie stavili kamianioŭ, mietaličnyja elemienty ŭ vyniku ścirajucca, i, kab niešta zamianić, usio naładzić znoŭku, treba całkam raźbirać miechanizm. Pamyć detali ŭ śpiecyjalnym rastvory, dzie treba — zmazać, niešta zamianić, sabrać nanova.
Nie ŭsie hadzińniki, darečy, atrymlivajecca adnavić. Tam, dzie «ŭmielec» kapnuŭ mašynnaj alivy, miechanizm nie vyratavać.
— Elektronnyja hadzińniki vy taksama ramantujecie?
— Praktyčna nie. Da ich składana znajści zapčastki. Kali dzieści ŭ zapasie jość modul-donar, ličy — pašancavała.
Niadaŭna da nas źviarnuŭsia małady čałaviek jakraz z zapytam na adnaŭleńnie «elektroniki», a ŭ mianie vypadkova akazalisia 2 abo 3 donara. Klijent syšoŭ ščaślivy.
— Kolki kaštavaŭ samy darahi ekzemplar, jaki vam davodziłasia bačyć?
— Składanaje pytańnie. Bačyŭ šmat darahich hadzińnikaŭ. Ale ich košt možna aceńvać pa-roznamu. Naprykład, što daražej: Rolex z ceńnikam ź niekalkimi nulami ci antykvarnyja hadzińniki niamieckaha lotčyka?..
Paśla Druhoj suśvietnaj vajny źjaviłasia šmat trafiejnych padłohavych hadzińnikaŭ ad Hustava Biekiera. Mnie raskazvali, što adzin taki ekzemplar staršynia kałhasa vymieniaŭ na karovu. Vielmi jamu chaciełasia, kab u praŭleńni — ci dzie jany tam zasiadali — była takaja pryhažość.
Ja bačyŭ hadzińniki, jakim bolš za 100 hadoŭ, jany pieradajucca z pakaleńnia ŭ pakaleńnie. U toj ža čas mnohija prynosiać, naprykład, ekzemplary, jakija zusim nie majuć antykvarnaj kaštoŭnaści, i prosiać adnavić, bo heta siamiejnaja relikvija, padarunak ad blizkaha, pamiać ad baćkoŭ, babul abo dziadulaŭ, jakuju niemahčyma acanić.
Jość i tyja, chto kuplaje, naprykład, hadzińniki savieckaha pieryjadu, tamu što ŭ dziacinstvie ci junactvie jany maryli pra takija, ale nie było hrošaj. I voś čałaviek takim čynam «zakryvaje hieštalt», i dla jaho takija hadzińniki daražejšyja za lubyja hadžety.
— Jakija cikavyja hadzińniki zastalisia ŭ pamiaci?
— Usio nie pieraliču. Amatary antykvarnych hadzińnikaŭ pastajanna šukajuć i prynosiać niešta cikavaje na adnaŭleńnie. Naohuł kalekcyjanieraŭ u nas šmat, ale, na maju dumku, bolšaść ź ich zajmajucca hetym dla zarobku: znajšoŭ — adnaviŭ — pierapradaŭ.
Sapraŭdnych fanataŭ mienšaść, ale ź imi zaŭsiody cikava pracavać. Viedaju čałavieka, jaki pryncypova zasiarodžany tolki na hadzińnikach marki «Łuč» 2209. Zdajecca, jon skupiŭ užo ŭsiu hetuju liniejku.
U śviet kalekcyjanieraŭ davoli składana trapić. Spačatku na tym ža forumie byccam by adnadumcaŭ da ciabie staviacca ź niedavieram, dzieści navat «presujuć» z pazicyi bolšaha dośviedu i viedaŭ. Ale kali hety barjer pieraadoleny — adčuvaješ vieličeznaje zadavalnieńnie ad znajomstva z mnostvam najcikaviejšych ludziej, vučyšsia.
— A možna skłaści niejki siaredni partret takoha čałavieka-kalekcyjaniera?
— Adsotkaŭ z 60 — mužčyny. Žančyny bolš schilnyja da zababonaŭ, tamu b/u hadzińniki ci antykvarnaja «juvielirka» ich moža adšturchoŭvać. Ci mała jak skłaŭsia los u ich papiaredniaha ŭładalnika, i ŭsio ŭ takim duchu…
Nu i, akramia inšaha, hadzińniki ŭsio ž čaściej mužčynski aksesuar. Damam bližejšyja bjuci-śfiera, juvielirka i inšaje.
— Kali čałaviek usio ž vybiraje hadzińnik, a nie hadžet, na čym by vy jamu paraili spynicca? Naprykład, na šviejcarskim? Kažuć, jany samyja dakładnyja.
— Šviejcarski hadzińnik, na moj pohlad, chutčej udały pijar. Mnohija marki ź inšych krain ničym nie horšyja. Pamiatajecie žart, što navat złamanyja hadzińniki minimum dva razy na sutki pakazvajuć dakładny čas?
Paraić, jakija hadzińniki vybrać, składana. Kali chočacca hadzińnik jak układańnie kapitału, lepš kuplać załatyja, z kaštoŭnymi kamianiami, jakija sami pa sabie majuć peŭnuju vartaść.
Dla mianie asabista, jak užo kazaŭ, hadzińnik — heta bolš emacyjnaja kupla. Rybaki viedajuć, što možna ceły dzień mianiać blešni, padbirać — i ŭ vyniku niejkaja adna spracuje, začepić. Tak i hadzińniki — pavinny «začapić».
Hadzińnik žychara Viciebska z «Tytanika» pradali na aŭkcyjonie
«Bolš čym siaredni zarobak». Mahiloŭski ramieśnik raskazaŭ, ci realna prakarmicca z draŭlanaha posudu
«Majoj idejaj było dać staroj vopratcy novaje žyćcio». Žycharka Baranavič z nošanaha adzieńnia stvaraje dyzajnierskaje
«Ciapier chadžu na pracu z zadavalnieńniem». Biełarusy padzialilisia dośviedam, jak mianiali prafiesiju paśla 40 hadoŭ
Dźmitryjeŭ raskazaŭ niemcam, čaho Łukašenka moža chacieć ad Jeŭropy24
Kamientary