Bolš za 15 miljardaŭ dalaraŭ. Rasijski naftahazavy hrant Łukašenku ŭ hod napadu na Ukrainu byŭ rekordnym u historyi
Suma rasijskich datacyj u 2022-m bolš jak u try razy pieravyšała anałahičnyja pakazčyki 2021 hoda.
Ekanamičnaja madel, zbudavanaja režymam Alaksandra Łukašenki, adzinaja ŭ svaim rodzie. Jana hruntujecca na atrymańni ad Rasii nafty i hazu pa nizkich cenach uzamien na rusifikacyju Biełarusi i vajskova-palityčnuju padtrymku Rasii.
«Madel adnosin sproščana možna apisać tak: «finansava-ekanamičnaja padtrymka abmieńvajecca na peŭnuju stupień palityčnaj łajalnaści z boku Biełarusi», kanstatavaŭ jašče ŭ 2017 hodzie staršy ekanamist Raiffeisen Bank International pa Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropie Andreas Švabe.
Vyličyć pamier štohadovaha naftahazavaha hrantu davoli prosta. Adnak treba ŭličvać niuansy cenaŭtvareńnia.
Paraŭnoŭvajecca rynkavaja cana nafty marki Urals i cana, pa jakoj Urals pastaŭlajecca ŭ Biełaruś, i množycca na abjom pastavak.
Anałahična z hazam: siaredniejeŭrapiejskaja hadavaja cana paraŭnoŭvajecca ź siaredniehadavoj canoj dla Biełarusi. Roźnica i ŭjaŭlaje saboj uskosnaje subsidyjavańnie biełaruskich uładaŭ.
Dakładnyja padliki rasijskaha naftahazavaha hrantu pravodziŭ ekanamist BEROC Dźmitryj Kruk. «Naša Niva» ŭ svajoj kalkulacyi hruntavałasia na jaho mietadałohii.
Vyniki jaho padlikaŭ u cełym supadajuć z anałahičnymi ličbami inšych analitykaŭ.
Tak, Mižnarodny valutny fond aceńvaŭ ahulnuju padtrymku biełaruskaj ekanomiki z boku Rasii za pieryjad 2005—2015 hady na $106 młrd, abo kala $9,7 młrd u hod. U roznyja hady abjom «ahulnaj čystaj padtrymki» ad Rasii varjiravaŭsia ad 11 da 27% biełaruskaha VUP, vynikaje sa źviestak MVF.
Zahadčyk siektara «Ekanomika i finansy» rasijskaha Instytuta enierhietyki i finansaŭ Siarhiej Ahibałaŭ aceńvaŭ naftahazavyja subsidyi za tyja ž hady na 89,8 miljarda dalaraŭ, abo ŭ siarednim kala 8,1 młrd za hod.
I pieršyja, i druhija raźliki pryvodziŭ u svaim artykule rasijski partał RBK.
A voś što adbyvałasia z cenami na enierhanośbity ŭ 2021 i 2022 hadach.
U 2021 hodzie i ŭ pačatku 2022 hoda Biełaruś płaciła 128,52 dalara za tysiaču kubamietraŭ rasijskaha hazu. Takaja ž cana zakładzienaja i na 2023 hod. U 2022 hodzie Maskva i Minsk pierajšli na raźliki za haz u rasijskich rublach, vynikovaja cana nie ahučvałasia. U sakaviku zhadvaŭsia kurs u 75 rasijskich rubloŭ za dalar u prałamleńni na canu rasijskaha hazu. Paśla štučnaha zanižeńnia abmiennaha kursu ŭ Rasii da 55—60 rasijskich rubloŭ za dalar cana hazu dla Biełarusi de-fakta vyrasła. Adnak paśla aficyjny kurs rasijskaj valuty staŭ źnižacca, i ciapier jon blizki da vyznačanaha ŭ sakaviku.
Pry hetym siaredniaja centralnajeŭrapiejskaja cana hazu ŭ 2022-m vyrasła da kaśmičnych 1128 dalaraŭ za tonu.
Što datyčyć nafty, to ŭ 2021-m siaredniehadavaja cana Urals na biržy składała $510,8 za tonu, a dla Biełarusi — $453,5. Z ulikam abjomaŭ heta davała $1,06 miljarda subsidyj.
U 2022-m siaredniaja cana Urals na jeŭrapiejskim rynku skłała $569,4.
Kolki ŭ 2022-m płaciła za naftu Biełaruś?
Namieśnik premjer-ministra Juryj Nazaraŭ paviedamlaŭ, što apłata budzie pravodzicca ŭ rasijskich rublach, i cana na naftu «absalutna kamfortnaja», choć vyrazy kštałtu «absalutna kamfortnaja cana» nie charakternyja dla biełaruskich čynoŭnikaŭ.
«My adyšli ad formulnaha cenaŭtvareńnia i płaciažoŭ za tonu nafty, tam heta zrazumieła — u rasijskich rublach. Heta značyć, tut pytańnie takoje niby vyrašana», — udakładniŭ Nazaraŭ.
My ŭ našym raźliku zychodzim z taho, što ŭ vyniku cana nafty dla Biełarusi ŭ 2022-m prykładna adpaviadała canie ŭ 2021-m.
Danyja pra abjomy pastavak nafty i hazu ŭ Biełaruś da 2022 hoda jość. A voś dakładnych źviestak pra abjomy pastavak u 2022 hodzie hazu i nafty pakul niama — i nie fakt, što jany źjaviacca, bo ŭłady Rasii i Biełarusi ŭziali kurs na maksimalnaje ŭtojvańnie statystyki z metaj schavać uchileńnie ad sankcyj. Adnak my možam mierkavać pra abjomy pastavak i hazu, i nafty ź vialikaj dolaj dakładnaści.
Tak, abjomy pastaŭki hazu ŭ Biełaruś za apošnija piać hadoŭ, 2017—2021-y, składali ad 18,8 da 20,3 młrd kubamietraŭ. Minimum — 18,8 — prypaŭ na 2020-y z kavidnym dnom ekanamičnaj aktyŭnaści. U 2021-m hodzie Biełaruś atrymała 19,8 młrd kubamietraŭ hazu. Spažyvańnie hazu chatnimi haspadarkami i pramysłovaściu — davoli kansiervatyŭnaja vieličynia, jakaja mała źmianiajecca z hoda ŭ hod.
Z ulikam pracy Biełaruskaj AES, a taksama źmianšeńnia abjomaŭ pradukcyi pramysłovaści my ličym bazavym scenar, što Biełaruś u 2022-m zakupiła kala 17 młrd kubamietraŭ, minimalnym — 15 miljardaŭ, a maksimalnym — 19 miljardaŭ.
Što datyčyć nafty, to tut abjomy pierapracoŭki na biełaruskich NPZ istotna źnizilisia ŭ vyniku sankcyj ES.
U 2021 hodzie Biełaruś atrymała z Rasii 18,5 młn ton, u 2020-m — tolki 15,2 miljona (na pačatku taho hoda Rasija abmiežavała pastaŭki). Što da 2022 hoda, to Dźmitryj Kruty, jaki na toj momant byŭ namieśnikam kiraŭnika Administracyi Łukašenki, a ciapier pasoł u Rasii, kazaŭ: «Abjom na ŭzroŭni hetaha [2021] hoda. Metavy scenar — heta 16—17 miljonaŭ ton».
U realnaści pierapracavać udałosia mienš, bo ŭ vyniku sankcyj pačynajučy z sakavika abjomy pierapracoŭki stali źmianšacca.
U krasaviku 2022-ha premjer Raman Hałoŭčanka kazaŭ, što navapołacki «Naftan» u toj momant pierapracoŭvaŭ 11,7 tysiačy ton za dzień, Mazyrski NPZ — 13,7 tysiačy ton za dzień. Dla paraŭnańnia: u «chudym» 2020 hodzie ŭ Mazyry było pierapracavana bolš za 8,99 młn ton vuhlevadarodnaj syraviny, heta značyć, prykładna 24—25 tysiač ton za dzień.
Adnak pad čaćviorty kvartał abjomy pierapracoŭki znoŭ vyraśli.
Naftapierapracoŭčy zavod «Naftan» vyjšaŭ na biasstratnuju pracu z červienia 2022 hoda, paviedamlaŭ hiendyrektar NPZ Andrej Sojka ŭ intervju radyjo «Naftan». «U trecim kvartale vyraśli i abjomy prodažu, i pierapracoŭki nafty. U vieraśni NPZ pierapracavaŭ kala 380 tysiač ton nafty. Płan na kastryčnik — kala 570 tysiač ton», — kazaŭ dyrektar.
«Z ulikam pryniatych mier ź vieraśnia pavialičanyja mahutnaści pa pierapracoŭcy nafty», — kazaŭ namieśnik premjer-ministra Biełarusi Piatro Parchomčyk. Pavodle jaho słoŭ, u čaćviortym kvartale płanavałasia pierapracavać 3,9 młn ton nafty, što na 1,4 młn ton bolš, čym u trecim kvartale.
Ciažka skazać, ci hetyja ličby praŭdzivyja. Zdajecca, minskija ŭłady ŭziali kurs na śviadomaje zanižeńnie infarmacyi pra abjomy pierapracoŭki nafty, kab zrabić vyhlad, što im nie ŭdajecca abychodzić sankcyi, miž tym jak u realnaści abjomy byli bolšyja, čym dekłaravanyja.
Ź infarmacyi ad pracaŭnikoŭ «Naftana» i Mazyrskaha naftapierapracoŭčaha zavoda viadoma, što ŭ druhim kvartale 2022 hoda abjomy vytvorčaści sapraŭdy byli minimalnyja, ale pad kaniec hoda jany vyraśli.
Z ulikam usiaho hetaha my ličym bazavym scenar, što Biełaruś u 2022-m atrymała ad Rasii kala 12 młn ton nafty, minimalnym — 10 miljonaŭ, a maksimalnym — 14 miljonaŭ.
My nie ŭličvali rasijskija subsidyi na pastaŭki naftapraduktaŭ ź Biełarusi na rasijski rynak: ich sumy nie takija značnyja.
Pry našych bazavych scenarach suma naftahazavych datacyj ad Rasii ŭ 2022 hodzie skłała 15,481 miljarda dalaraŭ.
Pry našych maksimalnych scenarach suma naftahazavych datacyj ad Rasii ŭ 2022 hodzie skłała 17,37 miljarda dalaraŭ.
Pry našych minimalnych scenarach suma naftahazavych datacyj ad Rasii ŭ 2022 hodzie skłała 13,591 miljarda dalaraŭ.
Pry kožnym scenary bolš za 90% hetaj sumy pryjšłosia na haz.
Navat pry minimalnych scenarach heta kałasalnaja suma. Minsk atrymaŭ za tyłavuju padtrymku rasijskaha napadu na Ukrainu našmat bolš za 30 srebranikaŭ.
Suma rasijskich datacyj u razy pieravyšała anałahičnyja pakazčyki 2021 hoda, kali jana składała 4,96 miljarda.
U 2020-m, nahadajem, suma «naftahazavaha hrantu» była źmienšanaja da minimalnych 188 miljonaŭ dalaraŭ, što adrazu vyklikała kryzis «łukašenkaŭskaj madeli». U 2019-m jana składała 2,7 miljarda dalaraŭ, a ŭ 2018-m — 5,1 młrd.
Zavobłačnaja suma rasijskaj padtrymki pakazvaje taksama, nakolki vializnyja datacyi ad Rasii patrebnyja, kab ekanomika Biełarusi ŭ novych umovach zachoŭvała choć adnosnuju stabilnaść.
Navat atrymańnie 15 miljardaŭ datacyj nie ŭratavała biełaruskuju ekanomiku ad padzieńnia. Pa aficyjnych danych, jakija mohuć być sfalsifikavanyja, vałavy ŭnutrany pradukt Biełarusi ŭ 2022 hodzie źniziŭsia na 4,7 pracenta pry płanie rostu na 2,9.
Niahledziačy na takuju kałasalnuju padkormku, biełaruskaja ekanomika značna adstaje pa svaich pakazčykach ad haspadarak susiednich krain Jeŭrasajuza.
Vyšej pryviedzienyja ličby pakazvajuć, što ŭ vypadku abrazańnia hetych subsidyj pa toj ci inšaj pryčynie łukanomiku čakaŭ by kałaps. Rasija dla Alaksandra Łukašenki — sapraŭdy jahonaje ŭsio.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
Kab kraina była biez łukašyzmu, žyła ŭ rynkavaj ekanomicy to biez "tannaj" maskoŭskaj nafty dy hazu ŭzrovień žyćcia biełarusaŭ byŭ by na ŭzroŭni palakaŭ dy bałtaŭ ź siaredniaj zarpłataj nie nižej 1500-2000 tysiačy jeŭra, ź piensijaj nie nižej ŭ 900 jeŭra, z šanhienam dy bieź vizam, raźvitym turyzmam, dobrymi adnosinami z susiedziami. Biełarusam nie było b soramna za svoj pašpart, za jeŭrapiejskuju adukacyju, za jeŭrapiejski ŭzrovień žyćcia. I prynamsi i vojska mieli b prafiesijnaje jakoje b abaraniała krainu i palicyju jakaja b abaraniała ludziej i miedycynu ŭ jakoj chapała b i lekaŭ i było b samaje sučasnaje miedycynskaje abstalavańnie i vajskoŭcy i palicejskija i miedyki zarablali b nia mieńš jak pa 3000 jeŭra. Mieli b i vybary i parłamient i prezidentaŭ jakija b pracavali na narod dziela Biełarusi, a nie sučasnaha łukavaha čorta zdradnika Biełarusi jaki davioŭ krainu da halečy, narod da teroru, a adnosiny z susiedziami da vajny.