Samy niedaacenieny sieryjał hoda. Čamu varta pahladzieć «Raździaleńnie», kali vy jaho prapuścili
Čatyrnaccać naminacyj na premiju «Emi», vysačeznyja rejtynhi na kinaservisach i navat kamiea ŭ prezientacyi novaha Iphone — tvor Biena Ścilera vidavočna zasłuhoŭvaje ŭvahi, bo ŭ šerahu jarkich sieryjałaŭ apošnich hadoŭ źmiaściŭsia pobač z «Hulnioj u kalmara» albo «Biełym łotasam». I voś šerah pryčyn, što matyvujuć na doŭhich vychadnych paznajomicca sa stužkaj, kali raptam «Raździaleńnie» zastałosia pa-za vašaj uvahaj.
Asablivaść «Raździaleńnia» jakraz i chavajecca za źniešnimi supadzieńniami, padabienstvami dy pierasiačeńniami z kłasikaj. Fota: Uiłsan Uebb/Apple TV+
Padmanka ŭ kožnaj sieryi
Na pieršy pohlad, padajecca, ničoha novaha ŭ siužecie niama. Voś bujnaja karparacyja z kultam asoby zasnavalnika i jaho siamji, što kiruje biznesam. Značycca, budzie bunt drobnych ludziej-vincikaŭ, što isnujuć unutry sistemy — pa ŭsich kanonach «Matrycy». Tak i jość!
Voś hałoŭny hieroj Mark S., jaki pahadziŭsia na raździaleńnie: pracoŭny dzień jon bavić u ofisie, dzie zajmajecca niejkaj bzduraj (sarciruje niezrazumiełyja danyja na dapatopnym kampjutary), a paśla vychadu z budynka zabyvajecca na ŭsio, što adbyvałasia za dzień. Jak, darečy, i ŭsie jaho kampańjony. Značycca, čakaj ekzistencyjalnych pošukaŭ albo daśledavańnia ŭnutranaha kryzisu dy paralelaŭ z «Lepšaj viersijaj siabie». Tak i jość!
Voś surovyja bosy Marka, jakija nazirajuć za pracesami ŭnutry jaho adździeła z čatyroch čałaviek dy sočać za adaptacyjaj u kalektyvie novieńkaj, Chejli R. Značycca, budź hatovy da kanfliktaŭ z metaj padavić asobu, prahu da volnaha žyćcia i žadańnie vyrvacca z zamknionaha koła — vitańnie «Palotu nad hniazdom ziaziuli». Tak i jość!
Spytajecie, dyk što ž heta za syrec z druhasnaści? Maŭlaŭ, nie dziva, što sinapsis hetaha šou doŭhi čas lažaŭ biez vykarystańnia. Jašče ŭ 2016-m jon trapiŭ u štohadovy zbornik niavykarystanych scenaroŭ i piłotaŭ u žanry trylera. I chaj sabie ŭ hałasavańni dziejačoŭ zabaŭlalnaj industryi atrymaŭ vysoki rejtynh, ažno da 2019-ha nie źviartaŭ na siabie ŭvahi. Paśla ž na tekst natknuŭsia były akcior, a ciapier režysior dy pradziusar Ben Ściler. Jon adrazu abjaviŭ, što biare pad patranaž nie tolki vytvorčaść, ale i pracu nad scenarom, bo «adčuŭ u idejach fundamientalny sum, charakterny dla našaha času».
Dyk voś, asablivaść «Raździaleńnia» jakraz i chavajecca za vonkavymi supadzieńniami, padabienstvami dy pierasiačeńniami z kłasikaj.
«Šou Trumana», «Ofisnaja prastora», «Być Džonam Małkavičam», «Kub» — usio heta nasyčaje sieryjalnuju prastoru aluzijami, cytatami, asacyjacyjami. I robić hledača paŭnavartasnym členam karparacyi «Lumon». Byccam vy namahajeciesia ŭzhadać niešta z byłoha žyćcia, z taho, što nasyčała budzionnaść i rabiła jaje jarkaj, emacyjnaj, a nie sterylnaj, jak oŭpenspejs.
Kali ž historyja «Raździaleńnia» pačynaje akružać hledača ŭsio novymi dy novymi siužetnymi linijami, pieraplatacca adna z adnoj dy zabłytvać, byccam kidajučy ŭ łabirynt ofisnych kalidoraŭ, ty prosta addaješsia płyni apoviedu. Paśla čaho, ułasna kažučy, i pačynaješ kajfavać: navukovaja fantastyka pieraciakaje ŭ ofisny detektyŭ, paśla mianiajecca na satyryčnuju kamiedyju, a dalej prymaje formu niejkaha siurrealistyčnaha trylera. Zrazumieła, što kožnaja sieryja abryvajecca klifchenhieram bolšaj albo mienšaj mocy — i heta jašče bolš zaachvočvaje dajści da kanca historyi.
Šykoŭny vizuał
Intensiŭnaha ruchu, da jakoha pryvykli spažyŭcy sučasnych sieryjałaŭ, u «Raździaleńni» niama — i heta vyklikaje narakańni tych, chto ŭsprymaje dadzieny farmat jak fastfud. Tut niama zabojstvaŭ, pieraśledu albo seksualnych orhij. Adnak dynamika siužetu zachoŭvajecca — dastatkova tolki ŭvažliva pryhladacca da anturažu kožnaj łakacyi dy słuchać dyjałohi. Apošnich, mahčyma, kryšku zašmat, ale jany dazvalajuć vyvučyć detali kožnaj sceny dy atrymać estetyčnuju asałodu ad suśvietu sieryjała.
Za heta, napeŭna, znoŭ varta dziakavać Ścileru: jašče ŭ «Niejmaviernym žyćci Uołtera Mici» jon prajaviŭsia jak vybitny majstar vizualizacyi. Tady jak u «Raździaleńni» tolki ŭdaskanaliŭsia ŭ hetym: šeść sieryj ź dzieviaci, što źniaŭ Ben, vyhadna adroźnivajucca ad epizodaŭ Ify Makardła. Z druhoha boku, śpisać taki kantrast možna na hłabalnuju zadumku sieryjała — maŭlaŭ, roźnica miž žyćciom u suśviecie Lumon i realnaściu vielmi istotnaja. Tamu i ŭ režysury nazirajecca taki ž surovy kantrast.
Uvahi zasłuhoŭvajuć i drobiazi, jakimi nasyčajecca prastora «Raździaleńnia». Bližejšaja budučynia, dzie isnujuć hieroi, poŭnicca archaičnaj arhtechnikaj, sučasnyja kamiery nazirańnia za ludźmi susiedničajuć sa stužačnymi fotaparatami, prajhravalnik viniła vyhladaje alapavata na fonie antyčnaj pryhažości, što azdablaje muziej karparacyi.
Bliskuča realizavana i zaduma ź pierachodam ad pobytu ŭ «Lumon» da isnavańnia pa-za ofisam: transfarmujecca rakurs pry pakazach hierojaŭ, mianiajecca kalarovaja hama, navat vopratka daje razumieńnie, nakolki paradak u sistemie tatalnaha padparadkavańnia kareluje z chaosam budzionnaści.
Arhaničny akciorski skład
Na piarednim płanie «Raździaleńnia» akciory, jakich možna było bačyć u niebłahich pracach. Toj ža Adam Skot adznačyŭsia ŭ sieryjale «Parki i zony adpačynku», a Brytni Łoŭer zdymałasia ŭ «Mužčyna šukaje žančynu» dy pierasiakałasia sa Skotam u «Pryvidach». Tym nie mienš, rolaŭ usiaho žyćcia jany nie mieli — dy i pramych asacyjacyj ź niejkimi pracami nie zbudavali. Adnak va ŭmovach, kudy akcioraŭ źmiaściŭ Ściler, jany vyhladajuć naturalna. Dy i źmianiajucca pa-za ścienami Lumon tak, jak patrabuje scenar: byccam u adnym abliččy isnujuć dźvie roznyja asoby. Heta adbivajecca ŭ žestach, mimicy, jakaści žartaŭ.
A voś druhasny kast značna bolš vopytny i zorny. Tym nie mienš, jon nie pieraciahvaje ŭvahi, a, chutčej, dapamahaje bałansavać apovied, dadajučy čałaviečych historyj u liniejku detektyva albo saj-faja. Nu i z praktyčnaha boku, viadoma, heta hodnaje rašeńnie aŭtaraŭ, bo pavialičvaje rozhałas pra sieryjał. Pahadziciesia, składana pakinuć pa-za ŭvahaj kantent, u jaki ŭkłałasia Patrycyja Arkiet — uładalnica badaj što ŭsich mahčymych amierykanskich kinaŭznaharod. Dyj revierans u bok ŁHBT — paradku dnia z boku lehiendarnaha ŭładalnika «Oskara» Krystafiera Uokiena i pieramožcy Kanskaha fiestyvalu Džona Turtura vyhladaje nie abaviazkovaj daninaj sučasnym tendencyjam, a samastojnaj historyjaj u historyi. Toj, što pazłam naturalna ŭkładajecca ŭ ahulnuju kanvu baraćby z zabaronami «Raździaleńnia».
Vybitna i toje, što piersanažy — navat druhasnyja — vyhladajuć celna, u čym vielizarnaja zasłuha scenarysta Dena Eryksana. Da bazavych materyjałaŭ jon prykłaŭ stos kamientaroŭ, jakija na epizody naŭprost nie ŭpłyvali, ale tłumačyli charaktar hierojaŭ, matyvacyju, śvietapohlad. Tamu ad halerei piersanažaŭ nie patychaje štučnaściu. Heta dasiahnieńnie, bo
da «Raździaleńnia» Eryksan nie mieŭ scenarnaha vopytu i pracy nad surjoznymi prajektami. Bajuć navat, što paśla zaćvierdžańnia jaho tvora «Epłam» Den prosta ź pieramoŭ pajechaŭ razvozić pasyłki, bo padpracoŭvaŭ kurjeram.
Historyja dla kožnaha
Vyznačyć žanr «Raździaleńnia» davoli składana. Niechta bačyć stryžniem antyŭtopiju — i ŭzhadvaje, jak «Čornaje lusterka» takim ža čynam malavała karparatyŭnaje budučaje čałaviectva. Inšyja nastojvajuć na daminancie trylera pra vyzvaleńnie asoby dy ŭzhadvajuć, što pieršaja sieryjalnaja praca Ścilera «Ucioki z turmy Danemora» mieła pryblizna toj ža kirunak. Jość kłasifikacyja «Raździaleńnia» i jak ekzistencyjalnaj dramy, bo toje, jak hieroi pakutujuć ad stresu dy biahuć ad realnaści, taksama kryštalizujecca ŭ mahistralnuju liniju apoviedu. A možna ž jašče i detektyŭ siudy padviazać, bo kožnaja zahadka, raskrytaja hierojami, ciahnie za saboj nastupnuju — i tut užo niešta ad «Zastacca ŭ žyvych» namacvajecca…
Adnak pryvabnaść šou jakraz u tym, što jaho historyi nie ŭkładajucca ŭ niejkuju ahulnuju kłasifikacyju, a isnujuć aŭtanomna. I tamu kožny hladač moža abrać dla siabie asnoŭny siužet, jaki łakamatyvam paciahnie astatnija składniki. Pryčym uspryniaćcie materyjału jakasnym praduktam ad hetaha nie pacierpić. Padajecca, heta i jość fiškaj prajekta, jakuju razumieješ tolki paśla zakančeńnia apošniaj sieryi…
Darečy, kolki dzion tamu «Epł» abviaściŭ pra toje, što raspačalisia zdymki druhoha siezona. Tamu samy čas dałučycca da śvietu, stvoranaha Benam Ścileram, i pravieryć na sabie ŭsiu niezvyčajnaść «Raździaleńnia».
Kamientary