Tvaroh, sieladziec i «Hrafskija razvaliny». Jakich biełaruskich praduktaŭ nie chapaje emihrantam?

Ženia. Žyvie ŭ Aŭstralii. Dahladaje pažyłych ludziej

Bolš za ŭsio nie chapaje zvykłaha tvarahu. Čamuści ŭ Aŭstralii jaho vyrablajuć tolki sa značnym dadavańniem soli dy kruchmału. Tut choć i niadrenna razvitaja małočnaja pramysłovaść, ale nie znojdzieš takuju raznastajnaść sałodkich tvaražkoŭ kštałtu sa smakam «biskvitu z makam», ci toj ža «Śniažok» z žele, johurty majuć tolki kłasičnyja smaki, nu i, viadoma, niama nijakich hłazuravanych syrkoŭ — heta dosyć miemny bol mihrantaŭ u šmatlikich krainach. Treba adznačyć, što kali b ja zaraz pryjechała u Biełaruś, tady žadańnie źjesci hety syrok ci tvaražok nie było b nastolki mocnym, kab ja zabyłasia pačytać, jakija małočnyja pradpryjemstvy bolš źviazany z režymam, a jakija mienš. Ci zastałosia na Radzimie dahetul štości choć krychu niezaležnaje?

Druhi punkt samy biełaruski — heta bulba. Zdajecca, doma možna było nie vielmi da jaje pryhladacca, bo luby hatunak pieratvaraŭsia ŭ smačnuju stravu. A aŭstralijskuju treba viedać, jakuju brać, kab nie była vadzianistaja, ci voś jašče byvaje, što varyš-varyš, pavierchnia ŭžo raspałasia na šmatki, a ciaredzina ćviordaja.

Časam sumuju pa babrujskim ziefiry, cukierkach vytvorčaści «Kamunarki» ci «Spartaka». Nie toje, kab jany abjektyŭna byli najsmačniejšyja ŭ śviecie, prosta źjeła ich stolki za žyćcio, što jany badaj u DNK užo ŭbudavalisia. Da nas dajazdžaje šmat «Roshen» i niejkija rasijskija fabryki, a naładzić impart biełaruskich cukierak mahło b być idejaj dla startapa… u inšym žycci.

Uvohule my chutka pryzvyčailisia jesci miascovaje. A praz try hady sapraŭdy nie chapaje ŭžo vialikaj siam'i, siabroŭ i pryrody. A kali biare nastalhija pa ježy, tady ratuje pryhatavać draniki z takoj bulby, jakaja jość — hałoŭnaje ŭkłasci dušu.

Jana. Žyvie ŭ ZŠA. Fatohrafka

Pavialičyć

Pieršy čas u Kałarada mnie padavałasia, što mahu abychodzicca i bieź biełaruskaj ježy. Navat nie marnavała čas na kramu z uschodnie-jeŭrapiejskimi praduktami, jakaja była ŭ hadzinie jazdy.

Viadoma, na pieršaje paśla pierajezdu padarožža ŭ Biełaruś u mianie byli vializnyja hastranamičnyja płany. Zdavałasia, što sumuju navat pa sieladcy, jaki asabliva nikoli nie jeła. Prylacieła, nabyła sieladziec, čypsy-płaścinki, tamatavy sok, krabavyja pałački, miasnyja padušački ź jałavičynaj i «Prynhłz» z paprykaj (u amierykanskich supiermarkietach čypsaŭ z paprykaj niama).

Vyśvietliłasia, što sieladziec ja ŭsio ž nie lublu i heta byŭ «fantomny» bol. Astatniaje sa śpisu źjeła b choć zaraz.

A voś praz hod u emihracyi charčovaja nastalhija ŭsio ž nadyšła. Tady my z mužam pajechali ŭ ruskuju kramu za tvarahom «jak u nas». Z taho času pieryjadyčna jamo syrniki na śniadanak pa niadzielach. U mianie navat atrymałasia nakarmić imi amierykanska-iranskich i karejskich kalehaŭ muža. Usim spadabałasia.

Paru dzion tamu saśpieŭ pieršy ŭradžaj našaha community garden. I ja paniesłasia za tarkaj, kab narabić aładak z cukini. Časam takija fłešbeki ŭ Biełaruś i prababulin aharod vielmi hrejuć dušu.

Jašče my ź siabroŭkami (jany ź Biełarusi, Ukrainy, Kazachstana i Małdovy) vielmi lubim źbiracca na branč i rabić «našyja» tonieńkija blincy. Navat nia viedaju, što moža być bolš dušeŭna. Karaciej, na Radzimie ja amal nie jeła bliny, a ciapier, padajecca, fanacieju ad usich ich varyjacyj. Časam zdajecca, što mahła pradać dušu svajho sabaki za blinčyk #83 z «Depo».

Anastasija. Žyvie ŭ Hruzii. Redaktarka

Mnie zdajecca, Hruzija nie taja kraina, jakaja prymusić vas mocna sumavać pa niejkaj ježy. Tut jość amal usio, da čaho my pryzvyčailisia doma. A čaho niama — navučylisia zamianiać miascovymi praduktami, naprykład, toj ža hrecki johurt — maconi. Chiba brakuje niejkich kaŭbasnych vyrabaŭ, kštałtu dziciačych sasisak «Ałfavitak», jakija syn lubiŭ u Biełarusi. Ale z ulikam taho, što heta nie vielmi karysnaja ježa, to niašmat čaho i zhubili. Jašče sapraŭdnym miemam u miascovych telehram-čatach tych, chto pryjechaŭ, staŭ «žoŭty syr». Maŭlaŭ, nie znajści jaho tut, tolki bieły rassolny hruzinski pradajecca. Ale mnie zdajecca, heta štučnaja tema, jość u kramach i «žoŭty» syr, treba tolki pašukać.

Zatoje šmat sadaviny i harodniny, tannaj i smačnaj. Jana pradajecca ŭ nievialičkich kramkach ledź nie praz kožnyja 100 mietraŭ. Syn, vialiki amatar truskavak, moh imi łasavacca jašče ŭ sakaviku.

Sapraŭdnym adkryćciom i pałačkaj-vyratavałačkaj stała «kuryca na vulicy» — kury hryl, jakija tut šmat dzie robiać. Doma my takoje nie brali, bo bajalisia atrucicca, a tut całkam hodny pradukt. Chiba ŭletku jakaść krychu źmianiłasia, ale heta vydatki, jak kažuć, «siezonu».

A jašče svoj uniosak u charčovuju prahramu robiać tyja, chto pryjazdžaje ź Biełarusi, Ukrainy. Dziakujučy im, tut źjaŭlajucca vielmi smačnyja pielmieni i syrniki, draniki, chatnija kaŭbaski, palandvica i navat faršyravanaja kurka. Usio heta možna zamović i tabie jašče dachaty pryviazuć.

Tak što nielha skazać, što my sumujem pa niejkaj ježy. Mocna nie chapaje niekatorych asabistych rečaŭ: tort, jaki mama tradycyjna piače na ŭsie siamiejnyja śviaty, «padsmažanyja» da čornaj skarynački šašłyki na baćkavym leciščy (šašłyki my hatujem tak sabie), kubačak kakavy ŭ kaviarni na našaj vulicy — voś hetaha ŭsiaho, što źviazvaje nas z domam i blizkimi.

Valeryja. Žyvie ŭ Indanezii. PR-mieniedžarka

Pavialičyć

Ja ŭžo piaty miesiac znachodžusia ŭ Indanezii na vostravie Bali, a na emihracyi heta moj siomy miesiac. Pavinna skazać, što na Bali z praduktami i stravami ŭschodnie-jeŭrapiejskaj kuchni ŭsio vielmi dobra. Tut jość i pradukty, i dastaŭki zamarožanaj i chatniaj ježy, i kaviarni z uchiłam u kuchniu našaha rehijona — usio dastatkova smačnaje. Pa čym ja sumuju, dyk heta pa cenach na takija pradukty i stravy — hetaje zadavalnieńnie na Bali kaštuje ŭ 3-5 razoŭ daražej. Heta značyć, sumuju pa tym, kab zajści ŭ kramu i na 10 jeŭra nakupić ceły košyk hłazuravanych syrkoŭ i lubych johurtaŭ, a nie adzin tvaražok i try syrki.

Kali kazać ab praduktach — vielmi sumuju pa sieladcy. U miascovych supołkach možna znajści pakunak našaha biełaruskaha sieladca — 250 hramaŭ, ale pa košcie 30 jeŭra. Tamu, kali rabić sałatu «sieladziec pad futram», atrymajecca jana vielmi darahoj.

Jašče ja vielmi lublu chaładziec i zaliŭnoje. Ich možna zamović u dastaŭcy chatniaj ježy, ale ja pakul nie sprabavała. Tamu što 200 hr chaładcu kaštujuć jak 2 kh śviežavyłaŭlenych krevietak.

U našym mieniu štotydzień jość vareniki z bulbaj, pielmieni, syrniki, blincy z roznym načyńniem. Praŭda, 500 mł śmiatany da hetych dalikatesaŭ kaštuje 7 jeŭra, ale što rabić. Draniki ź miascovaj bulby atrymlivajucca dobryja, dužyja. Kvašanuju kapustu možna zrabić lohka i chutka samastojna.

A jašče ja vielmi sumuju pa smaku stravaŭ, jakija hatuje mama. Hety smak asablivy i jaho nidzie ŭ śviecie niama, tolki ŭ mamy doma.

Kryścina. Žyvie na Kipry. Pracuje ŭ hatelnaj sfery

Pavialičyć

Čaho mnie nie chapaje za miažoj? Ja ciapier na Kipry, usia ježa adroźnivajecca, inšy smak. Zaŭsiedy i ŭsiudy nie chapaje dranikaŭ! Žyvu ŭ hateli, niama mahčymaści samoj hatavać ježu. Maru, jak budu jeści ich doma! Kali viartałasia z-za miažy, mama zaŭsiody rabiła draniki ci smažyła bulbu. I biełaruskaja śmiatanka! Takoj niama nidzie. Jašče buraki — tut jany ŭ marynadzie, nie mahu ŭjavić, jak ich jeści. Nie toje, što našyja, sałodkija dy z časnyčkom! Mmm!

Sumuju pa košyčkach i trubačkach sa zhuščonkaj u Centralnaj kramie na Kastryčnickaj płoščy. Staiš, smakuješ i hladziš na Minsk za vaknom… I pa syrkach, viadoma! Usich: vanilnych, šakaładnych, z pandaj na abhortcy, ź dziaŭčynkaj. Tut naohuł niama padobnaha.

Nie chapaje i biełaruskaha šakaładu. Toj smak i pach, što nahadvaje dziacinstva, lepiej čym «Nestle» ci «Miłka». «Kamunarka» — voś moj vybar. Zachoŭvaju ŭ zaplečniku adnu plitku «Alonki», što mama dasyłała jašče paŭhady tamu. Adkryju, kali zusim zasumuju pa radzimie. 

Vikta. Žyvie ŭ Švajcaryi. Błohierka

Pavialičyć

Vy budziecie śmiajacca, ale siarod šviejcarskich «Miłak» ja bolš za ŭsio sumuju pa «biełaruskaj małočcy». Ciapier leta — siezon chaładnikoŭ, a luby razumny čałaviek vam skaža, što najsmačniejšy chaładnik hatujecca na kiefiry. Ale z kiefiram tut prablema, nikoli nie sustrakała jaho ŭ zvyčajnych kramach.

Druhoje, pa čym sumuju, — heta tvaroh. Jaho ja znachodziła tolki ziarnionym. A mnie dla ranišnich syrnikaŭ patrebny zvyčajny biełaruski.

I narešcie — hłazuravanyja syrki. Nie tak časta ja ich nabyvała, ale ž ciapier vielmi chočacca pałasavacca. Peŭna, jašče macniej praz toje, što ich tut nie znajści.

Što tyčycca małaka, śmiatany, syroŭ — jany ŭ Šviejcaryi smačnyja. Hrečka mieścicca na paličkach zdarovaha charčavańnia, a Lidski kvas mnie zamianiaje modnaja kambuča.

Vola. Žyvie ŭ Šviecyi. Moŭšn-dyzajnierka

Pavialičyć

Nam u Šviecyi vielmi nie chapaje varenikaŭ, chacia jany jość u rasijskaj kramie, ale nie takija, jak rodnieńkija. Taksama nie chapaje syrnikaŭ, bo tut nie taki tvaroh, jak u Biełarusi, i tamu navat zrabić padobnyja nie atrymlivajecca. Sumujem pa chaładniku. Jość niekatoryja miescy, dzie jaho robiać, ale heta redkaść.

Sapraŭdnaja mara — słojki sa špinatam z «Karony».

I, viadoma, maroziva — «Kapryz», «Kaštan» i maroziva ŭ vafielnym kubačku, kštałtu «TOP». Syrki hłazuravanyja taksama tut jość u rasijskich kramach, ale jany niejkija niamieckija, ich smak zusim nie toj.

Sumujem pa smaku baradzinskaha chleba i śmiatańnikaŭ. Jašče nie chapaje sałataŭ z kulinaryi kštałtu «aliŭje» ci «sieladca pad futram». Nu i taksama mara — heta tort «Hrafskija razvaliny» i ŭvohule amal usie tarty sa zvyčajnaj minskaj kramy, bo ŭ Šviecyi majucca smačnyja bułački, ale tarty — nie, da taho jašče i vybar maleńki.

Hanna. Žyvie ŭ Ispanii. Žurnalistka

Pavialičyć

U Minsku my žyli kala Kamaroŭki, tamu ŭsie biełaruskija prysmaki byli ŭ krokavaj dasiažnaści. Asablivaj radaściu było nabyć usialakaj zielaniny-harodniny, narubić doma ŭsiemahčymych sałataŭ (naprykład, z pamidoraŭ, bazyliku, cybuli i aleju — asałoda!) i jeści ich uprykusku z mast-chevam naviedvalnikaŭ Kamaroŭki — tandyrnaj lapioškaj.

Ciapier ja žyvu na Kanarskich astravach — u Teneryfe. Z pamidorami tut situacyja nie vielmi: pa adekvatnych cenach možna nabyć čery, a vialikija pamidory darahija i niepryhožyja. Pra ahurki na vostravie ŭvohule lepš zabyć. Adnojčy my jeździli na miascovy «Ahra-kirmaš» — tam, kali pašancuje, možna znajści fiermierskuju harodninu, ale heta davoli daloka, navat kožny tydzień nie najeździšsia. Ale na zamienu staroj-dobraj sałacie z radyskaj, ahurkami i śmiatanaj pryjšła sałata z avakada, krevietkami, rukałaj. Tamu nie skardzimsia! Tolki krychu.

Pra śmiatanu i tvorah — sapraŭdnyja našy dalikatesy — tut uvohule nie čuli. I kali pieršuju całkam možna zamianić hreckim johurtam, dyk tvaražok nie zamieniš ničym. Ja sprabavała pryhatavać syrniki z dapamohaj rykoty («rykotniki»), ale atrymlivajecca niejkaja padrobka. Voś čaho my nie čakali sustreć na Kanarach — zhuščanaha małaka, jakoha adnojčy vielmi zachaciełasia. Znajšli, nabyli adrazu litr! Ničym nie horš za «Hłybockaje». Ciapier vielmi nie chapaje kalarovych vafielnych karžoŭ dla torta sa zhuščanym małakom, jak u dziacinstvie. Spadziajusia, rodnyja praviazuć ich praź miažu ŭ jakaści suvieniraŭ z Radzimy.

Jašče adzin niedaacenieny biełaruski skarb — kašy. Ja čuła, što ŭ Jeŭropie hrečku možna nabyć tolki ŭ niekatorych aptekach, u raździele supierzdarovaha charčavańnia. Ale ja i ŭ aptekach, na žal, nie sustreła. Vielmi sumuju pa aŭsiancy «Lidkon» na śniadanak, da jaje mianie ź dziacinstva pryvučyła mama. Ale i ŭ Biełarusi «Lidkon» zaraz niačasta sustrenieš. Na vostravie my znajšli aŭsianku tolki ŭ adnoj kramie, znoŭ ža z paznakami «bija—viehan—eka-natural», za try jeŭra. Bolš padobnaja da toj, što ŭ Biełarusi pradajecca ŭ šerych pakunkach z paznakaj «ekstra», voś jana mnie nikoli nie padabałasia. Ale samym maim ulubionym biełaruskim śniadankam byli vareniki «Baba Hanna» z čarnicami, palityja raspalenym masłam. Tut ni varenikaŭ, ni čarnic.

A voś moj chłopiec strašenna sumuje pa šmatočku sała sa ściablinkaj zialonaj cybuli, choć i ŭ Minsku my častavalisia padobnym raz na hod. Navat samy smačny chamon nie zadavalniaje hetuju jahonuju patrebu. Mnie ž, u svaju čarhu, nie chapaje miadovaj azierbajdžanskaj dyńki z Kamaroŭki. Tut jość, ale nie vielmi smačnyja. Davodzicca «davicca» papajaj (śmiajecca).

• 9
• 14
• 8
• 3
• 2
• 2