«Na ścianie vuhalem śpis: voś kaho rasstralali, a voś chto zadychnuŭsia ŭ padvale». Dźvie karotkija historyi pra žudaść vajny

Čarnihaŭ. Dziadula vyjšaŭ na prabiežku, kali ŭ dom trapiła rakieta i zabiła siamju

Dudzinski raskazvaje historyju žychara Čarnihava, u šmatpaviarchovy dom jakoha trapiła rakieta.

«Uvieś stajak abvaliŭsia. Siamja hetaha čałavieka — dźvie trochhadovyja dziaŭčynki-bliźniaty i adna dziaŭčynka trochi starejšaja, čatyrochhadovaja, zdajecca, ich mama, tata — usie zahinuli. A dziadula sam u hety čas na prabiežku prosta vyjšaŭ. I jon vybieh, viarnuŭsia, a tut usio… Pryčym dzietak, jany spali kala akna, vybuchovaj chvalaj prosta vykinuła ź dziaviataha-dziasiataha paviercha.

I na hetych miescach miascovyja žychary pastavili niejkija kryžyki, prynosiać tudy cacki, składajuć — na heta hladzieć niemahčyma. A hety dziadula chodzić pa dvary i prosta myčyć, z absalutna zvarjaciełymi vačyma. Jon straciŭ rozum, jon nie moža hetaha pieražyć. Darosły pryhožy čałaviek italjanskaha typažu, z baradoj takoj, zahareły, u darahoj spartovaj vopratcy.

My dumajem: treba jamu choć pradukty pieradać. Prachodzim mima jaho, i ja baču hety pozirk… Skazać šklany — heta nie skazać ničoha. Jon prosta voś tak nas, jak pieryskop, pravodzić [pozirkam].

Miascovyja žančyny kažuć: «Dy my jaho padkormlivajem, my za im pryhladajem, jon užo zusim [straciŭ rozum]». Ty staiš — voś tut mahiły hetych dzietak, voś tut dziadula. U mianie ciakuć ślozy z vačej, ja razumieju, što nie zdoleju ni z čałaviekam hetym razmaŭlać, ni ź miascovymi žycharami».

Jahadnaje. 400 čałaviek trymali ŭ školnym padvale

Jahadnaje — heta siało na 400 žycharoŭ. Kali jaho zaniała rasijskaja armija, žycharoŭ sahnali ŭ padvał škoły, dzie tyja praviali amal miesiac.

«Miesiac u padvale maleńkaj dvuchpaviarchovaj škoły. Čatyrysta čałaviek. Na ścianie vuhalem śpis viali: voś heta tyja, kaho sałdaty vyvodzili navierch i rasstrelvali, a voś heta tyja, chto zadychnuŭsia tut.

Heta byŭ luty-sakavik, i ŭ ich tam u padvale było plus 40 hradusaŭ. Prosta nad dźviaryma ŭ ich kalandar — jany zakreślivali dni. Malunki dzietak na ścianie. Jašče nadpis «27 krasavika 2022 my svabodnyja» vydrapany — data, kali ich užo vyzvalili ŭkrainskija vajskoŭcy.

Ja pytajusia:

— A ježa jak?

— Nu voś dazvalali vyjści i tut na drovach niedaloka ad dźviarej hetaha padvała choć niešta pryhatavać na ŭsich. Na 370—400 čałaviek. Dazvalali nam pa čarzie viartacca ŭ svaje damy, kab my tam pradukty, niejkuju bulbu z padvałaŭ pavyciahvali.

Časam było tak:

— U nas niama čaho jeści.

— Nu dobra. U kaho ŭ damach zastałasia ježa?

— Voś u nas zastałasia ježa.

— Nu idzi ŭ svaju chatu, niasi siudy.

Čałaviek prynosić ježu, u śpinu atrymlivaje streł.

Jak chavali ludziej. Niejkaja transfarmatarnaja budka była kala padvała. Trupy znosili tudy, kali nabiarecca štuk piać, adčyniajucca dźviery:

— Tak, chavać svaich davajcie!

Chłopcy zdaraviejšyja vychodzili, pačynajuć chavać:

— Usich tudy apuścili?

— Usich.

Rasstrelvajuć i chłopcaŭ. Voś zamiest piaci siem trupaŭ.

— Tam dvoje vašych dadałosia. Treba i hetych zakapać. Chto pojdzie?

Stali chadzić paśla žančyny zakapvać, bo da žančyn navat u burataŭ choć niejkaje staŭleńnie było».

Intervju całkam:

• 1
• 2
• 4
• 0
• 20
• 41