Vialikaja biełaruskaja artystka mieła ŭsie padstavy trymać hety sakret: karkałomnyja časiny majuć ułaścivaść viartacca, piša ŭ časopisie «Naša historyja» Volha Babkova.
U 1919 hodzie (ale heta nie dakładna) u niemałym paleskim miastečku Starobin na Słuččynie naradziłasia Ahata Čachovič. Jaje dzied byŭ śviatarom, uznačalvaŭ prychod.
Baćka Ahaty naradziŭsia ŭ 1861 hodzie, taksama vučyŭsia ŭ sieminaryi, ale ŭrešcie abraŭ vajskovuju karjeru, staŭ aficeram carskaj armii. Sa starejšym pakaleńniem u jaho vyjšaŭ razład: viadoma, što ŭ jaho była žonka, ad jakoj jon syšoŭ da sialanki, maładziejšaj za siabie na 24 hady. U hetaj druhoj siamji i naradzilisia Ahata dy try jaje siastry: Tekla, Janina i Alaksandra.
U siamji zachoŭvalisia srebny padnos i čajny sierviz, padoranyja samim impierataram Mikałajem II: Klimiencij Čachovič padčas Pieršaj suśvietnaj słužyŭ u staŭcy cara.
Savieckuju ŭładu aficer Čachovič nie pryniaŭ, vajavaŭ suprać balšavikoŭ u armii Dzianikina, moh emihravać u Turcyju, adnak viarnuŭsia na Biełaruś. Jaho čakali žonka i dzieci.
U 1921 hodzie baćku aryštavali i asudzili: za suviaź z polskaj raźviedkaj. Klimiencij Čachovič atrymaŭ piać hadoŭ łahieraŭ. Dziŭnym čynam patrapiŭ pad amnistyju, viarnuŭsia na radzimu značna raniej dy pasadziŭ vielizarny sad, pakinuŭšy pamiać pra siabie ŭ tutejšaha ludu jak vydatny sadoŭnik. Pamior u 1936 hodzie, a reabilitavany — tolki ŭ 1992-m.
Polskimi špijonami byli «pryznačanyja» tysiačy niepažadanych uładzie asobaŭ, siarod jakich i adzin z zasnavalnikaŭ Pieršaha Biełaruskaha dziaržaŭnaha teatra Fłaryjan Ždanovič (na fota), vysłany na budaŭnictva Biełamorkanała. Ahacie Čachovič nie daviałosia paznajomicca ź im u Minsku.
Navat viarnuŭšysia, Čachovič zastavaŭsia «voraham naroda», i na jaho siamji było klajmo. U tyja časy z hetym nie žartavali, dziva što žonka źniščyła ŭsie dakumientalnyja dokazy prynaležnaści da siamji aryštanta. Z-za niebiaśpieki pieraśledu maci źmianiła dzieciam proźvišča Čachovič na svajo dziavočaje — Apanaščyk. I spaliła ŭsie staryja fotazdymki ź siamiejnych albomaŭ — usio darešty.
Adsiul i paźniejšaja błytanina ź mietryčnymi zapisami ab naradžeńni budučaj artystki. Pavodle ŭspaminaŭ dački Haliny Makaravaj Taćciany Kaściuninaj, maci zaŭsiody ličyła siabie starejšaj hady na try, bo pamiatała, jak u domie źjaviłasia novanarodžanaja siastryčka Šura. «Jak tolki dziaŭčynku pakłali na stoł, mama padbiehła i stała razhladać niemaŭla. Pryčym nichto z darosłych dla taho, kab jana mahła ŭbačyć siastryčku, jaje nie padsadžvaŭ, bo nos budučaj narodnaj artystki ŭžo ŭzvyšaŭsia nad stałom. Ciocia Šura naradziłasia ŭ 1921 hodzie, i mamie, kali prytrymlivacca jaje aficyjnaj bijahrafii, tady było dva hady. Ale ŭ takim uzroście dzicia nie moža pomnić rečaisnaść. Zychodziačy z hetaha, mama vyličyła, što na dzień naradžeńnia siastry Šury joj było prykładna kala piaci hadoŭ, a heta značyć, što na śviet jana źjaviłasia, chutčej za ŭsio, u 1916 hodzie».
Takim čynam, i hod, i navat dzień naradžeńnia Ahaty-Haliny, jaki śviatkavali ŭ siamji 27 śniežnia, byli ŭziatyja «sa stoli» miestačkovym starobinskim pisaram.
Motakros
Ahata Apanaščyk rasła ŭ hałodnyja časy, doŭha ŭvohule nie viedała pra teatr, ale pamiataje pra svaju zaŭsiodnuju ŭtojenuju prahu da pryhažości, prahu da žyćcia, poŭnaha śviatła i muzyki. Jašče padletkam adnojčy biez dazvołu baćkoŭ vypraviłasia piechatoj u Słuck — amal za 40 km! — kab pabačyć vystupleńnie sapraŭdnych artystaŭ.
Jana była niaŭrymślivaj, hałasistaj svavolnicaj. Da dziaŭčynki navat prylapiłasia mianuška Bubien.
A pieršy nastaŭnik Chaim Ickavič navučyŭ jaje hrać na akardeonie i havaryć na idyšy «Niachaj žyvie Kastryčnickaja revalucyja!».
U šasnaccać hadoŭ starobinskaja dziaŭčynka ŭciakła ad biednaści ŭ Minsk. Nie hrebavała nijakaj pracaj: chatniaj prysłuhi, sanitarki ŭ Pieršaj kliničnaj balnicy. Adnaho razu za kampaniju ź siabroŭkaj pryjšła na proby ŭ studyju Pieršaha Biełaruskaha dramatyčnaha teatra (BDT-1). Mabyć, talent «vypluchvaŭsia» z sanitarki: pra pastupleńnie ŭ studyju jaje namaŭlaŭ viadomy tady chirurh Majsiej Šapira.
Dy pry ŭsim talencie možna było i nie pastupić: dačka «voraha naroda». Ale dapamoh upłyvovy baćka siabroŭki. Jon skazaŭ u teatry: «Nie voźmiecie jaje — zrobicie pamyłku!»
Na ispycie Ahata hrała na akardeonie i čytała frahmienty Kupałavaj paemy «Kurhan», jakuju vielmi lubiła. I pastupiła.
Pracy i vučoby dla ciahavitaj palašučki było zamała, jaje vabili spartyŭnyja praktykavańni. Adnačasova jana zajmałasia konnym sportam, kidańniem dzidy i haniała na matacykle. Prytym haniała nie prosta tak — u 1937 hodzie Ahata stała čempijonkaj Biełarusi pa motakrosie. I heta niespaścižny paradoks: jak u adzin čas i na adnoj prastory mahli isnavać uzajemavyklučnyja formy žyćcia — «narmalnaje» ŭ svajoj paŭnacie i trahičnaje, z taŭrom «1937».
Być Halinaj — pa-haradskomu
U 1938 hodzie jana ŭpieršyniu vychodzić na scenu — u roli Śmieraldziny ŭ śpiektakli «Słuha dvuch panoŭ» Karła Haldoni. Ciapier jana była aktrysa, a aktrysa musić mieć hučnaje, pryhožaje imia. Viaskovaje «Ahata» nie pasavała tahačasnamu teatralnamu kreda, a voś «Halina» hučała vielmi pa-haradskomu.
I pieršaje kachańnie zdaryłasia pa-haradskomu, imkliva. Adzin sa śpiektaklaŭ teatr pakazvaŭ dla vajskoŭcaŭ va Uruččy. Małady aficer, kamandziravany z Maskvy, paśla śpiektakla prabraŭsia za kulisy, kab paznajomicca z artystkami. Jon byŭ vielmi pryhožym, toj Ivan Makaraŭ. I pad kaniec minskaj kamandziroŭki Halina vyjšła zamuž, pakinuła Minsk, teatr, stała Makaravaj i pierajechała ŭ Maskvu. A adtul — na Kolski paŭvostraŭ, u Kandałakšu.
Paśla ž pačałasia vajna. Makaraŭ byŭ na froncie, a Halina z małym synam, Edzikam, žyła ŭ Maskvie, była ŭ evakuacyi i praciahvała maryć pra teatr. Pry padtrymcy spahadlivych baćkoŭ Ivana ŭletku 1944 hoda Halina Makarava prajšła prasłuchoŭvańnie i była zaprošana ŭ znakamity Vachtanhaŭski teatr. Vialikaja radaść!
Nieŭzabavie z frontu viarnuŭsia i kachany muž. Žyvy, zdarovy! Ale voś tolki nie adzin, a z pachodnaj žonkaj.
Halina z małym Edzikam mahli zastacca razam sa starymi baćkami Makarava, ale… Niespadziavana na maskoŭskaj vulicy jana sustreła skulptara Zaira Azhura, jaki paviedamiŭ, što trupa BDT viartajecca z Tomska ŭ Minsk. I aktrysa pajechała na radzimu, u teatr, jaki nieŭzabavie atrymaje imia Janki Kupały.
Maskoŭskaja staronka bijahrafii tak i zastałasia dla jaje nie pierahornutaj da kanca. Ale ŭ Minsk Halina-Ahata viarnułasia kolišniaj: adkrytaj, burlivaj, ščodraj. Heta paźniej, u 1950-ch, da jaje pryjdzie słava i zamacujecca typaž «mamki», paźniej «babuli». A ŭ toj čas jana była ŭ roli Kikimary: chapałasia za kulisami za lijanu i lacieła nad usioj scenaj spačatku ŭ adzin bok, paśla ŭ druhi. I śmiajałasia pa-viadźmarsku.
Stary chałaściak u žanočych pančochach
Druhi muž, Pavieł Piekur, taksama byŭ kupałaŭcam, pryjšoŭ u teatr jašče ŭ 1932 hodzie. Intelihientny, miakki čałaviek, mastak. Nie zaŭvažyć adčajnuju studyjku, kali taja tolki źjaviłasia ŭ teatry, jon nie moh.
Ale zorki syšlisia tolki paśla vajny. Na viečarynie, pryśviečanaj 100-hodździu aktrysy, narodnaja artystka Biełarusi Zinaida Zubkova pryhadała svaju kolišniuju razmovu z Halinaj Makaravaj. «Adnojčy jana mnie raskazała, jak paznajomiłasia ź Piekuram. Jon byŭ taki intelihient, a tut pabačyła, jak kuplaje žanočyja pančochi. A heta ž paślavajenny čas — i hrošaj nie było, i škarpetak taksama. Kaža: «Jon ich nasiŭ-nasiŭ, paśla nažnicami abrazaŭ, padciahvaŭ i znoŭ nasiŭ. I tak mnie jaho stała škada!»».
Akiency ich hrymiornych mieścilisia kala słužbovaha vychadu. Źleva — Haliny Makaravaj, sprava — Paŭła Piekara. A ŭ 1951 hodzie ŭ ich naradziłasia dačka Taćciana.
Jany žyli razam ź dziećmi, Taćcianaj i Edzikam, u domie na płoščy Pieramohi, jakaja da 1958 hoda zvałasia Kruhłaj. Vielmi adroźnivalisia tempieramientami: jana — impulsiŭnaja, emacyjnaja, jon — spakojny, uraŭnavažany. Ale toje, što ich abjadnoŭvała, było najvažniejšym. Aboje byli nadziejnymi, ścipłymi, nikoli nie narakali na los, nie złasłovili, nie abhavorvali inšych. Šmat čytali ŭ volny čas. Halina vyšyvała karciny pavodle malunkaŭ svajho muža.
Maładziejšaja za ich na pakaleńnie Maryja Zacharevič, narodnaja artystka Biełarusi, zapomniła hetu paru zastupnikami: «Niejak ja była ŭ vielmi składanaj žyćciovaj situacyi i mnie nie było dzie žyć. U adzin ź dzion u teatry da mianie padyšli Halina Klimienćjeŭna i Pavieł Alaksiejevič Piekur — cudoŭny čałaviek i akcior — i prapanavali mnie pažyć u ich dvuchpakajovaj kvatery na płoščy Pieramohi, ź imi razam. Ja była biaskonca ŭdziačnaja, sapraŭdy pažyła ŭ ich niekatory čas i jašče bolš spaznała ich dabryniu, ciepłyniu i ščodraść — heta toje samaje, što nikoli ŭ žyćci nie zabudziecca.
Pry hetym Halina Klimienćjeŭna nikoli nie havaryła pra svaje prablemy — nikoli! Ale viedała čamuści ab prablemach inšych».
Čužyja i rodnyja
Suviaź ź pieršym mužam nie pieraryvałasia — z-za syna. Toj časta byvaŭ i žyŭ u Maskvie.
U 1972 hodzie Kupałaŭski teatr pavioz na maskoŭskija hastroli słavuty śpiektakl «Trybunał» pa pjesie Andreja Makajonka. Halina zaprasiła siamju svajho daŭniaha muža ŭ teatr na Małoj Bronnaj. Starejšaja dačka Edzika zhadvała, što padčas apładysmientaŭ zaŭvažyła na tvary dziaduli peŭnuju razhublenaść i navat reŭnaść da pośpiechu byłoj žonki.
A Halina — jana ŭsio žyćcio lubiła daždžlivyja dni: u doždž Ivan, ci Ivuška, jak jana jaho zvała, zvyčajna zastavaŭsia ź joj, doma. Kali ž aktrysa daznałasia pra śmierć pieršaha muža, u jaje zdaryŭsia hipiertaničny kryz.
Abaviazanaja Makajonku
Pieršy surjozny pośpiech Makaravaj byŭ źviazany ź imiem dramaturha Andreja Makajonka.
U pieršyja paślavajennyja hady ŭ teatry panavała zadušlivaja atmaśfiera dziaržaŭnych zakazaŭ, tatalnaha sacrealizmu i bieskanfliktnaści — usio zhodna z pastanovami partyi. Adnak u 1953-m padźmuła śviežym pavietram: režysior Kanstancin Sańnikaŭ stavić śpiektakl pa pjesie Makajonka «Vybačajcie, kali łaska», dzie Makarava syhrała rolu Maryi Kiryłaŭny — žonki staršyni kałhasa.
Andrej Makajonak aktrysu i razhledzieŭ. Paźniej šmat jakija roli dramaturh pisaŭ mienavita dla jaje. Tak stałasia i z adnoj sa znakavych teatralnych rolaŭ Makaravaj — Łuški ŭ śpiektakli «Lavonicha na arbicie».
Makajonak pryznavaŭsia, što, kali pisaŭ novuju pjesu dla teatra, ujaŭlaŭ svaju hierainiu vyklučna ŭ vykanańni Makaravaj. Kali ž daviedaŭsia, što režysior Barys Eryn płanavaŭ inšuju artystku, pryhraziŭ prosta zabrać pjesu z teatra.
I hetaja rola stała sapraŭdnaj siensacyjaj dla publiki. Ź ciaham času vykanaŭcy ŭ śpiektakli źmianialisia, ale Makarava ŭ vobrazie Łuški-Lavonichi vychodziła na scenu 600 razoŭ! Śpiektakl nie sychodziŭ z repiertuarnych afiš niekalki dziesiacihodździaŭ.
«Maja Łuška na arbitu vyjšła… jak Haharyn»
Śpiektakl «Lavonicha na arbicie» išoŭ u Kupałaŭskim i 12 krasavika 1961 hoda — u dzień, kali ŭ kosmas palacieŭ pieršy čałaviek. U antrakcie aktrysa Zinaida Bravarskaja abviaściła hetu radasnuju navinu z avansceny. U nastupnaj dziei Barys Płatonaŭ, jaki hraŭ hałoŭnuju rolu Lavona Čmycha, da svajoj repliki «Maja Łuška na arbitu vyjšła» pa-majstersku dadaŭ: «…iak Haharyn». Zała vybuchnuła avacyjami. Atmaśfiera była niepaŭtornaja!
Štoranku a šostaj
U 1976 hodzie Makarava źniałasia ŭ filmie Siarhieja Mikaelana «Udovy» — i słava da jaje pryjšła z usich abšaraŭ byłoha SSSR.
Siońnia jaje filmahrafija ŭražvaje: pad sotniu rolaŭ u roznych karcinach, časta epizadyčnych, ale jarkich. Ale da svajoj viadomaści i słavy aktrysa staviłasia absalutna spakojna. Bolš za toje, publičnaść i praźmiernaja ŭvaha dakučali joj. Zusim nie ŭmieła pieścić siabie, stvarać admysłovy vonkavy vobraz. Darosłaja dačka kolki razoŭ prasiła maci, kab taja vybirała sabie pryhožyja statusnyja stroi i rečy. Časam jana paddavałasia i navat «vyhulvała» ich na vulicach. Ale heta była vidavočnaja sastupka. Radaści heta joj nie prynosiła.
Jana jeździła, jak i ŭsie, na tralejbusie i zusim nie vyłučałasia siarod astatnich pasažyraŭ. Była arhaničnaj častkaj hramady, zusim nie jak Stefanija Staniuta. Valancin Biełachvościk, jaki byŭ partorham u teatry, kazaŭ pra Staniutu: «Jana nie abščeśćvienny čałaviek». A voś Makarava była dla jaho akurat «abščeśćviennym».
Za kožnaj zornaj rolaj Makaravaj stajała ciažkaja praca. Uletku 1972 hoda ŭ repiertuary teatra źjaviŭsia cikavy śpiektakl «U noč zaćmieńnia miesiaca» pavodle vieršavanaj pjesy baškirskaha piśmieńnika Mustaja Karyma ŭ cudoŭnym pierakładzie Uładzimira Karatkieviča. U Makaravaj była rola maci. Režysior Valeryj Anisienka zhadvaŭ: «Halina Klimienćjeŭna rychtavałasia da roli i źviarnułasia da mianie, kab ja papraktykavaŭ jaje ŭ rabocie ź vieršami. A ja, małady, pa roznych pryčynach žyŭ tady ŭ teatry ŭ biblijatecy. Leta, šeść hadzin ranicy — i raptam čuju pad voknami hučnaje: «Valeryk!» I voś tak kožnuju ranicu my pa dźvie hadziny chadzili pa skviery i repieciravali. I z taho času ja viedaju, bo bačyŭ svaimi vačyma, jak usio dajecca. Kali mnie havorać: u jaje intuicyja, talent! — nie! Ja byŭ śviedkam, jakaja heta vialikaja ŭnutranaja rabota».
I štany, i bociki, i ŭsim — maroziva
Pavodle ŭspaminaŭ dački i ŭnukaŭ, Halina Makarava vielmi lubiła dziaciej: i svaich, i čužych. Niejak u maładości byŭ vypadak, što jana kupiła maroziva cełamu kłasu, jaki sustreła na vulicy, prosta tamu, što chacieła paradavać małych. I navat u 61 hod biehała, tančyła i skakała ź dziećmi ŭ roli Dzieda Maroza na ranišniku svajoj unučki Nasty.
«Kali chtości biŭsia, jana kidałasia ŭsich raźnimać, pryvodziła paciarpiełych dadomu, pramyvała rany, bintavała. Mama lohka pazyčała hrošy, davała prytułak», — uspaminaje jaje dačka Taćciana.
Kranalnuju historyju zhadaŭ kaleha-kupałaviec Hienadź Aŭsianikaŭ: «Pryjechali my niejak poźniaj vosieńniu na vyjazny śpiektakl. Jak heta zvyčajna ŭ kałhasie: na adnym placy kłub, mahazin, sielsaviet i pomnik partyzanam. I dzieci biehajuć vakoł hetaha pomnika. Prosta na cemiencie siadzić chłopiec hadoŭ piaci biez štanoŭ, u adnoj saročcy. Astatnija na jaho nie źviartajuć uvahi. Halina jak pabačyła hetaha chłopčyka: «A dzietačka ž ty maja, a čyj ty taki?!» Dzieci kažuć, što niejkich tam pjanic miascovych. Jana za hetaha chłopčyka — i ŭ mahazin, kupiła jamu i štany, i bociki, i kurtačku z šapkaj, i ŭsio adniesła ŭ jaho chatu».
Zinaida Zubkova dapaŭniaje partret: «Ludziej takoj dabryni redka znojdzieš. Niejak — pakul teatr jeździŭ pa hastrolach — jana zdała kvateru cyrkačam, i tam žyli liliputy. Adzin ź ich zachvareŭ. Dyk voś, my z hastrolaŭ daŭno viarnulisia, i siezon teatralny ŭžo pačali, a jon tam tak i žyŭ, lažaŭ chvorańki. I Halina jaho, maleńkaha, na ručkach nasiła ŭ vannu, karmiła, lačyła, a jak toj pazdaravieŭ, dyk za svaje hrošy i adpraviła tudy, kudy jamu treba było, z nakazam: «Kab tolki telehramu dasłaŭ, što ŭsio ŭ paradku!»».
Drevy ŭ dvarach Kruhłaj płoščy
Vidać, ad baćki Klimiencija Čachoviča, jaki kaliści ŭpryhožyŭ Starobin svaim sadam, jahonaj dačce Ahacie/Halinie pieradałasia luboŭ da sadoŭnictva. Jana lubiła drevy i sadziła ich u svaim dvary na Kruhłaj płoščy: čarešniu, ałyču, biarozy, jalinki… I płakała, kali śpiłavali pasadžany joju darosły klon.
Akcior-kupałaviec Fama Varaniecki zhadvaŭ pra ahulnuju z Halinaj luboŭ da kvietak i siabroŭstva na hetaj hlebie. Dziela jakoha ŭ deficytnyja savieckija časy išli i na ryzyku. Tak, adnaho razu pa adnym umolnym pozirku Makaravaj Varaniecki pieralez cieraz płot-rabicu ŭ niejki sad, kab tajemna vykapać tam ściablinu čornaha ciulpana.
Paśla śpiektaklaŭ, avacyj i pakłonaŭ Makarava imknułasia chutčej pajechać da svaich pivoniaŭ i ciulpanaŭ, u svoj adhadavany raj na leciščy, kab pabyć u cišyni i adzinocie. Aproč inšych kvietak, tut raśli i dzivosnyja edelviejsy.
Mienavita tam, siarod vosieńskich, z daŭkim harkavym vodaram kvietak, u daždžysty dzień 28 vieraśnia 1993 hoda Halina Makarava i adyšła ŭ inšaśviet. Jaje pabačyŭ vartaŭnik, jaki zajšoŭ pravieryć, ci dobra napaliłasia piečka ŭ damku. Halina Klimienćjeŭna siadzieła na kanapie z patuchłaj papiarosaj u rukach.
Naščadki
Cudoŭnyja dzieci, unuki i praŭnuki Haliny Makaravaj uražvali na jaje jubilejnaj viečarynie, što adbyłasia ŭ studzieni 2020 hoda ŭ Kamiernaj zale Kupałaŭskaha teatra, svajoj artystyčnaściu, adkrytaściu i žyvym talentam. Jany čytali publicy ŭryŭki ź pierapiski Haliny Makaravaj i Paŭła Piekura, ihrali na muzyčnych instrumientach, čytali vieršy i kančatkova stvaryli luboŭnuju atmaśfieru sapraŭdnaha siamiejnaha śviata.
Darečy, adna z unučak Haliny Makaravaj, jakaja naradziłasia za miesiac da śmierci babuli, atrymała imia ŭ jaje honar — Ahata. Babula navat jašče paśpieła vyhulać niemaŭla ŭ vazočku pa minskich vulicach. Ciapier Ahata Klimovič navučajecca ŭ adnym z univiersitetaŭ ZŠA majsterstvu režysury mastackaha kino.
Syn Eduard ad pieršaha šlubu, jaki pa namovie baćki paśla zakančeńnia škoły žyŭ i vučyŭsia ŭ Maskvie, niejki čas pracavaŭ refierentam u prezidenta SSSR Michaiła Harbačova. Jaho zaprašali paśla i ŭ aparat Barysa Jelcyna, ale jon kateharyčna admoviŭsia. Usie kanikuły pravodziŭ razam z maci na leciščy, dzie navučyŭsia stalarnaj spravie ad kupałaŭskaha majstra sa stalarnaha cechu dy paźniej vyrablaŭ dla maci roznyja vytančanyja rečy z dreva.
Dačka Taćciana ad druhoha šlubu, ruplivica ŭ spravie pamiaci svaich baćkoŭ, jak u svoj čas i maci, zajmałasia muzykaj, sportam (navat była čempijonkaj respubliki pa lohkaj atletycy), skončyła Instytut zamiežnych moŭ i režysiorskija kursy. Tryccać hadoŭ pracavała na biełaruskim telebačańni.
Poźniaj vosieńniu 2020 hoda ja havaryła z Taćcianaj Paŭłaŭnaj Kaściuninaj pra padziei, ź jakimi sutyknulisia kraina i nacyjanalny teatr. Taćciana z honaram skazała, što jana anitrochi nie sumniajecca, što jaje maci zaniała b hodnuju pazicyju.
Najbolš viadomyja filmy, u jakich źniałasia Halina Makarava
1965 — «Alpijskaja bałada» (Piełahieja)
1976 — «Udovy» (Alaksandra Maćviejeŭna Hromava)
1983 — «Biełyja rosy» (Matrona)
1984 — «Nieviadomy sałdat» (Kłaŭdzija Ryhoraŭna Ivancova)
1985 — «Bierahi ŭ tumanie» (Aŭdoćcia Jafimaŭna)
1985 — «Nie chadzicie, dzieŭki, zamuž» (babusia-«čumička»)
1985 — «Supraćstajańnie» (Kłaŭdzija Jahoraŭna Jafremava)
1991 — «Vosieńskija sny» (Hanna)
1992 — «Biełyja adziožy» (Praskoŭja)
1992 — «Na ciabie spadziajusia» (Maćviejeŭna)
U źniatym režysioram Iharam Dabralubavym na studyi «Biełaruśfilm» filmie «Vosieńskija sny» pa pjesie Alaksieja Dudarava «Viečar» Halina Makarava syhrała adnu z hałoŭnych rolaŭ. Hety baluča-kranalny film — pra troch starych, jakija samotna dažyvajuć svoj viek u amal vymierłaj biełaruskaj vioscy Vieški.
-
Śviatkavać treci padzieł Rečy Paspalitaj, dapłačvać Hihinu i adsunuć Marzaluka: jak Rasija choča pierapisać historyju Biełarusi
-
U 1942 hodzie ŭ Mahilovie zdaryłasia bujnaja technahiennaja avaryja. Historyk padrychtavaŭ pra jaje knihu
-
Jak biełarusy žyli pa draŭlanym kalendary. Usio žyćcio źmiaščałasia na prostym kijku
Minčanka pakinuła stanoŭčy vodhuk na sumku — i raptam vykryła zdradu čužoha muža20
Kamientary