Što treba viedać? Parady śpiecyjalista.
Najbolš niebiaśpiečnaj pryrodnaj źjavaj u Biełarusi ŭ ciopły pieryjad hoda ličycca navalnica. Mienavita z maja pa vierasień u našych šyrotach byvaje zvyš 99% navalnic. U apošnija hady na jeŭrapiejskim kantyniencie ŭsio čaściej nazirajucca anamalnyja źjavy, źviazanyja z rezkimi źmienami nadvorja. Sioleta navalnic u našaj krainie stała značna bolš. Što treba viedać, kab heta sinaptyčnaja źjava nie narabiła biady?
Na pytańni adkazvaje načalnik słužby hidramieteaprahnozaŭ Respublikanskaha hidramietcentra Dźmitryj Rabaŭ.
— Jak chavacca ad navalnicy, kali jana napatkała čałavieka na adkrytaj prastory?
— U čas navalnicy treba nieadkładna spynić ruch i šukać ukryćcie. Lepš navalnicu pieračakać u łahčynie, kanavie ci jamie. Na vulicy, u parku ci lesie nie treba chavacca pad vialikimi drevami, a taksama pad kronami adzinokich raślin.
Vierahodnaść papadańnia małanki ŭ kankretnaje dreva prama praparcyjanalnaja jaho vyšyni. Ad vysokich dreŭ, słupoŭ i adzinokich pabudoŭ lepš znachodzicca na adlehłaści nie mienš jak 30—50 mietraŭ. U lesie lepš chavacca siarod hustoha kustoŭja. Zaŭvažana, što ŭ peŭnyja drevy małanki bjuć čaściej, a niejkija ŭvohule nie čapajuć. Bolš za ŭsio «bajavych šramaŭ» zaŭvažana ŭ duba.
Davoli časta małanki ŭdarajuć pa tapolach, jełkach i sosnach; mienš — pa biarozach, klonach i lipach, a arešynu amal nie čapajuć.
— Dzie pieračakać navalnicu ŭ nasielenych punktach?
— U horadzie treba pastaracca jak maha chutčej trapić u kramu ci žyły dom. Jany majuć nadziejnuju małankaabaronu, a voś na prypynkach hramadskaha transpartu jana značna słabiejšaja.
Kali da takoha prystanišča daloka, to lepiej pryhnucca, kab być nie vyšej za bližejšy łandšaft; nohi trymajcie razam i źnimicie ŭsie mietaličnyja rečy z hałavy i cieła. Nie rajać śpiecyjalisty kłaścisia na ziamlu. Kali vałasy ŭstali dyba ci vy pačuli hudzieńnie z boku bujnych kamianioŭ, aharodžy, inšych pradmietaŭ, to nieabchodna adrazu pierajści ŭ inšaje miesca.
— Što rabić, kali małanka zaśpieła ŭ transparcie…
— Aŭtamabil źjaŭlajecca biaśpiečnym prytułkam, tamu ŭ navalnicu jaho lepš nie pakidać. Treba začynić vokny, apuścić aŭtamabilnuju antenu, spynić ruch i pieračakać niepahadź na ŭzbočynie ci aŭtastajancy, ale dalej ad vysokich dreŭ.
U čas navalnicy ŭ mašynie nie treba dakranacca da mietaličnych častak i nie nabližacca da ich. A voś viełasipied i matacykł, naadvarot, — niebiaśpiečnyja srodki. Ich treba pakłaści na ziamlu i adyści nie mienš čym na 30 mietraŭ. Macniej za ŭsio pryciahvaje małanku traktar u adkrytym poli.
— Što rabić z mabilnikam?
— Sotavy telefon na vulicy lepš adklučyć. Byli vypadki, kali ŭvachodny zvanok pryciahvaŭ da siabie małanku.
Pry vyklikańni słužby ekstrannaj dapamohi treba havaryć tolki pa sutnaści i jak maha karaciej.
— U navalnicu časam «naradžajucca» šaravyja małanki…
— Pry sustrečy z hetym elektryčnym šarykam treba zachoŭvać spakoj i spynić luby ruch. Nie treba nabližacca da jaho, dakranacca čym‑niebudź, bo moža adbycca vybuch. Lepš nie ŭciakać ad šaravoj małanki, bo z patokam pavietra jana paciahniecca za vami.
Pry navalnicach u sietcy budynkaŭ moža ŭźniknuć elektryčnaje pieranapružańnie, jakoje raspaŭsiudžvajecca pa linijach elektrapieradač i časam pryvodzić da pieraharańnia elektrapryboraŭ. Raju zakryć zahłuškami elektra‑ i radyjorazietki, kominy, vientylacyjnyja adtuliny, fortki, bo ŭ ich moža zalacieć šaravaja małanka.
Śpiecyjalisty nie rekamiendujuć karystacca stacyjanarnym telefonam, stajać kala akon i dźviarej i dakranacca da vodapravodnych kranaŭ. Vyklučycie ŭsie elektraprybory, prasačycie, kab u pamiaškańni nie było skraźniakoŭ, razam ź jakimi moža zalacieć šaravaja małanka.
Nie treba palić pieč i kamin, bo dym maje vialikuju elektrapravodnaść, tamu vierahodnaść udaru małanki ŭ trubu pavialičvajecca. U navalnicu nie treba stajać pad parasonam, nie trymajcie ŭ rukach vudu ci inšyja padobnyja pradmiety. Lepš trymacca dalej ad vysokich mietaličnych kanstrukcyj.
Kamientary