«Što pavinna adbycca, kab usie hetyja pieŭni zrazumieli — źbiarysia i sydzi, bo vajna pryjšła». Emacyjny manałoh rasijskaha čynoŭnika z-pad Sudžy
U internecie źjaviŭsia zapis emacyjnaha manałohu Alaksandra Harkavienki, jaki ŭznačalvaje Hančaroŭski sielsaviet Sudžanskaha rajona Kurskaj vobłaści. Rasijski čynoŭnik raskazaŭ pra padziei pierad napadam i ŭ pieršyja dni paśla napadu USU.
Miascovyja razumieli, što ŭkrainski bok niešta rychtuje
Mužčyna adznačaje, što ludzi «krajnie niehatyŭna» adnosiacca da ŭsioj miascovaj i abłasnoj ułady, bo jany bačyli, što ŭkrainski bok niešta rychtuje:
«Ludzi za miesiac da taho, što adbyłosia, pisali kalektyŭnyja skarhi na Ministerstva abarony, prezidenta. Jany bačyli znutry, što niešta naśpiavaje. Prostyja ludzi — taksisty, handlary, rabotniki municypalnaj śfiery.
Jany bačać, što niešta nakručvajecca, usio čaściej bjuć dronami. I ŭ takija miescy, jak zapraŭka, śviatło, vada, vyški suviazi. Infrastrukturu vyklučajuć. Navat prosty čałaviek razumieje: nas niečaha pazbaŭlajuć, kab niejkija dziejańni zrabić. I ciapier hetyja ludzi havorać, kali my heta razumieli, to čamu vy hetaha nie razumieli?»
Mužčyna śćviardžaje, što «ŭsie hramadzianskija ludzi, jakija ŭsio heta pieražyli i praciahvajuć pieražyvać, havorać ab zdradzie». «Ja skažu svajo mierkavańnie — čyściejšaje karupcyjnaje razhildziajstva».
Situacyja ŭ pieršyja dni nastupu
Paśla pačatku nastupleńnia ŭkrainskich vojsk miascovyja ŭłady śćviardžali, što ničoha strašnaha nie adbyvajecca:
«Prablema ŭ tym, što dvoje sutak Maskvie dakładvali vielmi pryjemnyja, naviny, jakija davali nadzieju. U hety čas my vielmi mocna hublali terytoryi».
Harkavienka zaŭvažaje, što byŭ vielmi ździŭleny tym, jak dobra aryjentavalisia na miascovaści ŭkrainskija vojski:
«Ja, možna skazać, miascovy žychar, ja tak nie aryjentujusia na miascovaści, jak aryjentavalisia jany. Ja byŭ prosta ŭražany. Mnie adzin čałaviek tłumačyć, što jany koptarami vyvučali apošnija dva miesiacy ŭsiu miascovaść. Nu jak jany licha ruchajucca i pa lasach, i pa palavych darohach».
Pa słovach mužčyny, ukrainskija tanki pajšli praz Kuryłaŭku pa prasiołačnaj darozie, jakaja była vyviedziena z haspadarčaha karystańnia i adpaviednym čynam padrychtavana da mahčymaj ataki z boku Ukrainy. Jak śćviardžaje mužčyna, «samaje cikavaje, što tablički «miny» jość, a min tam niama. (…) Heta butaforyja».
Harkavienka zhadvaje:
«Pry evakuacyi ja sustreŭ dvuch sałdat terminovaj słužby. U ich było dva ražki. Ja papytaŭsia: heta ŭsio, što zastałosia? Adzin adkazaŭ: «Nie. Heta ŭsio, što ŭ nas było», — i dadaŭ: «Nam skazała kamandavańnie pratrymacca sutki». Ale my ich sustreli na trecija sutki. Jany błukali pa lesie i natknulisia na nas. (…) Jany raskazali, što suviazi ŭ ich nie było nijakaj. Jak tolki ŭsio pačałosia nočču, ich papiaredzili: «Nie chvalujciesia. Sutki pratrymajciesia. I tam usio budzie dobra».
Harkavienka raskazvaje pra maštab ruchu ŭkrainskich vojsk: «Ja pryjazdžaju ŭ Białoŭski rajon, pačynajem evakuacyju ludziej z nasielenych punktaŭ, što znachodziacca na ŭskrainie rajona. Siońnia my pryjazdžajem u Plochava, zaŭtra ŭžo ŭkraincy tam. My pryjazdžajem va Ułanak, na nastupny dzień ukraincy ŭžo tam».
Jak siabie pavodziła miascovaja ŭłada
Mužčyna emacyjna havoryć, što byŭ šakavany i ździŭleny tym, što ŭsia hramadzianskaja ŭłada nie atrymlivała nijakaj infarmacyi i kamandy adnosna taho, što rabić. 6 žniŭnia ŭ 12 hadzin dnia administracyja Sudžanskaha rajona pravodziła apieratyŭnuju naradu. Na joj ni słova nie było ab evakuacyi.
«Kiraŭnik administracyi pakazvaŭ svajoj abłasnoj uładzie, što situacyja pad kantrolem. (…) Usio budzie narmalna. Ale kali ja ŭbačyŭ evakuacyju dakumientaŭ z FSB i palicyi, to zrazumieŭ usiu surjoznaść situacyi, što jana nie kantralujecca», — raskazvaje Harkavienka.
Pa jaho słovach, na nastupny dzień byŭ stvorany štab u administracyi Vialikasałdackaha rajona: «Užo ŭsich ludziej z administracyi Sudžanskaha rajonu vyvieli. Nijakaja ŭłada ŭ Sudžy ŭžo nie pracavała. Usie byli (i hałava rajona) u Vialikasałdackim i adtul kaardynavali, jak možna vyvieźci ludziej z tych nasielenych punktaŭ, dzie jašče ŭkraincaŭ niama».
Pa słovach Harkavienki, ułady dakładvali, što «ŭsio narmalna, situacyja pad kantrolem». Mer Sudžy, znachodziačysia ŭ Vialikasałdackim rajonie, davaŭ intervju, u jakim raskazvaŭ pra toje, što ŭ horadzie «ŭsio spakojna». U toj ža čas, jak adznačaje mužčyna, niemahčyma było zabrać čatyrnaccać cieł zahinułych, što znachodzilisia na zapraŭcy kala nasielenaha punktu Kanapielki ŭ dvuch kiłamietrach ad Sudžy, bo jon znachodziŭsia pad kantrolem Ukrainy».
Roŭna praz dva dni, pa słovach mužčyny, štab byŭ pieraniesieny ŭ Białoŭski rajon.
Jak raskazvaje Harkavienka, hłava administracyi Białoŭskaha rajona Mikałaj Vałabujeŭ na prapanovu kiraŭnika rajonnaha šmatfunkcyjanalnaha centra infarmavać nasielnictva ab evakuacyi prapanavaŭ raźmiaščać u sacsietkach stanoŭčyja vodhuki byccam by ad zadavolenych dziejańniami administracyi ludziej u adkaz na škvał niehatyvu.
«Ja dumaju, što pavinna ŭ krainie adbycca, kab usie hetyja pieŭni, jakija pa tryccać hadoŭ siadziać, zrazumieli — źbiarysia i sydzi, bo vajna pryjšła. Nie, jany ŭ vajnie znajšli ščyliny, dzie kamfortna siabie adčuvajuć. (…) Jany siadziać u kabinietach i nie bajacca ničoha. I samaje hałoŭnaje — ihnarujuć usio toje, što adbyvajecca na ziamli», — emacyjna havoryć Harkavienka.
Jak skłałasia žyćcio vunderkinda z Žodzina, jaki ŭ 12 hadoŭ pastupiŭ u miedycynski ŭniviersitet?5
Kamientary