«Byŭ achoŭnikam». Historyi biełarusaŭ, pryznanych niebiaśpiečnymi dla Litvy
Pahrozaj dla nacyjanalnaj biaśpieki Litvy časam pryznajuć biełarusaŭ z vajskovym minułym. Rašeńni možna abskardžvać u sudovym paradku, ale nie ŭsie hatovyja.
Kolkaść niepažadanych dla Litvy hramadzian Biełarusi za try miesiacy vyrasła ŭtraja
U śpisie niepažadanych dla Litoŭskaj Respubliki asob značycca 910 hramadzian Biełarusi.
Im admovili ŭ znachodžańni ŭ krainie paśla analizu adkazaŭ na pytańni śpiecyjalnaj ankiety. U joj inšaziemiec maje paviedamić ab svajoj adukacyi, raniejšaj pracy, słužbie va Uzbrojenych siłach, dziełavych suviaziach, a taksama paznačyć svajo staŭleńnie da rasijskaj ahresii va Ukrainie. Ankietu ŭviali letaś u listapadzie.
U mai paviedamlałasia, što praz «pahrozu biaśpiecy» 309 biełarusam admovili ŭ vydačy dazvołu na žycharstva. Za try miesiacy kolkaść niepažadanych biełarusaŭ vyrasła ŭtraja.
Biełarusy, jakim zabaranili znachodzicca ŭ Litvie, daviedalisia pra toje, što jany niebiaśpiečnyja dla krainy, ź lista mihracyjnaj słužby.
Chto z zamiežnikaŭ ujaŭlaje pahrozu, vyznačaje Departamient dziaržaŭnaj biaśpieki, paviedamili «Našaj Nivie» ŭ litoŭskaj mihracyjnaj słužbie.
«Rašeńnie moža być abskardžana ŭ sudzie na praciahu 14 dzion. Sud acenić pieraličanyja ŭ skarzie dovady i prymie rašeńnie ab jaje razhladzie», — prakamientavali ŭ litoŭskim Departamiencie mihracyi.
«Słužyŭ u Biełarusi, tam zastalisia baćki, praź jakich režym moža cisnuć»
Viadoma, što Litva anuluje dazvoły na žycharstva biełarusam z-za słužby pa kantrakcie va Uzbrojenych siłach Biełarusi, pracy na Biełaruskaj čyhuncy.
29-hadovamu Ivanu Straškieviču admovili ŭ pradaŭžeńni vizy z-za słužby pa kantrakcie ŭ pahraničnych vojskach Biełarusi. 5 červienia jamu elektronnaj poštaj mihracyjnaja słužba dasłała list na 10-ci staronkach.
«Sens lista byŭ u tym, što jany na padstavie zapoŭnienaj mnoju ankiety pryznali mianie pahrozaj dla Litvy, zabaranili ŭjezd u krainu na piać hadoŭ. U im paviedamlałasia, što ja słužyŭ u vojsku, tamu mahu być łajalnym režymu i być špijonam. Usio heta raśpisvałasia ŭ roznych farmuloŭkach», — adznačaje Straškievič.
Jon kaža, što moh utoić źviestki ab słužbie ŭ pahraničnych vojskach, ale nie staŭ.
«Ja paličyŭ, što treba być česnym, tamu napisaŭ jak jość, chacia čuŭ pra vypadki, što heta stanovicca padstavaj dla admovy ŭ atrymańni dazvołu na znachodžańnie ŭ krainie. Spadziavaŭsia, što demakratyja pieramoža, bo žyvu ŭ demakratyčnaj krainie. Ale vyjšła, što nie taja demakratyja», — adznačaje Ivan.
Mužčyna kaža, što jamu niezrazumieła, čamu jaho pryznali niebiaśpiečnym. Jon suprać režymu Łukašenki i ŭsiaho, što tvorycca na radzimie, a taksama suprać vajny.
Pa jaho słovach, sud, kudy jon źviarnuŭsia, zapatrabavaŭ ad słužby biaśpieki patłumačyć pryčyny.
«Jany napisali, što ja słužyŭ u Biełarusi, inšaj infarmacyi ŭ ich niama, ale tam zastalisia baćki, praź jakich režym na mianie moža cisnuć», — davodzić jon.
Ivan Straškievič u Litvie prabyŭ bolš za vosiem miesiacaŭ. U Litvu jon pierabraŭsia z Polščy na zaprašeńnie stryječnaha brata. Zrabiŭ litoŭskuju pracoŭnuju vizu. Kali ž padaŭsia na jaje pradaŭžeńnie, pačalisia prablemy.
«Utrymlivali dva miesiacy ŭ łahiery»
Ivan Straškievič kaža, što ŭ mihracyjnaj słužbie jamu paraili nie abskardžvać rašeńnia śpiecsłužby, a źviarnucca adrazu pa palityčny prytułak.
14 červienia paśla taho, jak jon zanios nieabchodnyja dakumienty, jamu patelefanavali ź mihracyjnaj słužby i skazali, što jon musić prabyć dva dni ŭ łahiery dla ŭciekačoŭ, pakul buduć razhladać dakumienty.
«U łahiery zabrali ŭsie rečy, skazali, što budzie sud. Mnie nie dali źviazacca z advakatam. Skazali, što zastanusia ŭ łahiery nadoŭha», — apaviadaje Straškievič.
Chłopca ŭtrymlivali dva miesiacy ŭ łahiery za 50 kiłamietraŭ ad litoŭskaj stalicy. Jon siadzieŭ u izalavanym pamiaškańni biez kampjutara, telefona. Vyjści moh tolki ŭ prybiralniu, a taksama ŭ pakoj z chaładzilnikam, mikrachvalevaj piečču, čajnikam.
Supracoŭniki łahiera kazali biełarusu, što jaho departujuć na radzimu.
«Pa ich intanacyi adčuvałasia, što jany ŭ tym upeŭnienyja. Heta nie hučała jak pahroza, ale jany byli pierakananyja, što tak i budzie», — zhadvaje jon.
Ivan Straškievič kaža, što ŭ susiedniaj kamiery siadzieŭ mužčyna, jakomu admovili ŭ prytułku. Jon čakaŭ departacyi ŭ Biełaruś, dzie abvieščany ŭ vyšuk za palityku.
U Litvu biełarus trapiŭ, ratujučysia ad pieraśledu. Sud apielacyi nie zadavoliŭ, i mužčyna źbiraŭsia abskardžvać rašeńnie litoŭskich uład u sudovych instancyjach Jeŭrasajuza.
«Pa jaho słovach, departacyju arhumientavali tym, što jaho na radzimie nie zabjuć. Paśla jaho apoviedu ja pačaŭ chvalavacca, što mianie taksama departujuć», — havoryć Straškievič.
Maci Ivana Straškieviča ź Litvy, ale, vyjechaŭšy ŭ Biełaruś, atrymała biełaruskaje hramadzianstva. Usia jaho radnia pa matčynaj linii žyvie ŭ Litvie.
Pavodle litoŭskaha zakanadaŭstva, zamiežniki, jakija majuć litoŭskija karani, mohuć atrymać hramadzianstva pa sproščanaj pracedury. Straškievič pryznajecca, što nie viedaŭ pra hetu akaličnaść.
Ciapier Ivan Straškievič u Polščy, dzie źviarnuŭsia pa palityčny prytułak. Taksama jon čakaje pastanovy suda pa abskardžańni rašeńnia ab zabaronie znachodžańnia ŭ Litvie.
«Z takim staŭleńniem da mianie ŭ Litvu asabliva nie chočacca. Ja nie budu tam adčuvać siabie ŭ biaśpiecy, — padsumoŭvaje biełarus. — Ja pryjechaŭ tudy z čystym sumleńniem, i mianie biespadstaŭna pazbavili voli na dva miesiacy. Heta niepryjemna».
«Sudzicca ź mihracyjnaj słužbaj pabojvajusia, kab nie stała jašče horš»
Vieranika (imia źmieniena na jaje prośbu) bolš za piać hadoŭ rabiła ŭ dziaržaŭnaj łahistyčnaj transpartnaj arhanizacyi. Žančyna kaža, što, paznačajučy hety fakt svajoj bijahrafii ŭ ankiecie, nie mahła ŭjavić, čym heta abierniecca.
U Litvu jana pryjechała try hady tamu pa pracoŭnaj vizie, i prablem sa znachodžańniem u krainie za hety čas nie było.
«Arhanizacyja, u jakoj ja pracavała, supracoŭničała ź Biełaruskaj čyhunkaj, ale ja nie była čyhunačnicaj. U ankiecie ja heta i paznačyła. Moža, heta i stała pryčynaju admovy ŭ atrymańni dazvołu na znachodžańnie ŭ Litvie. Ź lista, jaki ja atrymała, pryznajusia, ničoha nie zrazumieła», — raskazvaje Vieranika.
Žančyna pryznajecca, što ciapier razhublenaja i nie viedaje, što rabić. Viartacca ŭ Biełaruś u jaje žadańnia niama. Sudzicca ź mihracyjnaj słužbaj pabojvajecca, kab nie stała jašče horš.
Vieranika prahladaje čaty ŭ sacyjalnych sietkach sa spadzievam, što tam znojdzie sposab, jak dać rady prablemie.
«A čym mnie dapamohuć žurnalisty? Nu, napišuć, i što dalej? Ja suprać vajny i ličyła, što hetaha dastatkova. A ciapier znoŭ treba mianiać svajo žyćcio. Daviadziecca zjazdžać ź Litvy. Kažuć, u Polščy takich prablem niama…» — padsumavała hutarku biełaruska.
«Prosta pajedu ŭ inšuju krainu»
Žychar Mahiloŭščyny Alaksiej (na jaho prośbu imia źmieniena) paśla terminovaj słužby ŭ desancie ŭładkavaŭsia pažarnikam. Adrabiŭ try hady, a potym padaŭsia ŭ achoŭniki.
Alaksiej ustrymaŭsia adkazvać na pytańnie, ci była heta praca ŭ milicejskim Departamiencie achovy.
Alaksiej zapeŭnivaje, što ŭ rajcentry, dzie žyŭ, zaśviaciŭsia na adnoj z akcyj pratestu. Kali pačali vyklikać udzielnikaŭ u milicyju, vyrašyŭ źjechać ź Biełarusi. U Litvu jon pryjechaŭ u kancy 2021 hoda pa pracoŭnaj vizie.
Pa jaho słovach, try miesiacy tamu jon źviarnuŭsia pa dazvoł na časovaje pražyvańnie. Dniami daznaŭsia, što jon niepažadanaja dla krainy asoba i musić jaje pakinuć.
«Ź lista, što mnie dasłali, zrazumieŭ, što ja niebiaśpiečny dla Litvy biełarus», — raskazvaje Alaksiej.
Jon kaža, što ŭ jaho jość znajomyja, jakija apynulisia ŭ takoj ža situacyi, i jany sudziacca ź mihracyjnaj słužbaj.
«Hetaha ja rabić nie budu, — padsumoŭvaje Alaksiej. — Prosta pajedu ŭ inšuju krainu. Juryst mnie skazaŭ, što rašeńnie litoŭskich uład nie raspaŭsiudžvajecca na tuju ž Polšču. Karaciej, źbiraju rečy».
***
9 žniŭnia Śviatłana Cichanoŭskaja na sustrečy z prezidentam Litvy Hitanasam Naŭsiedam zaklikała jaho nie ŭraŭnoŭvać abmiežavańni suprać biełarusaŭ i rasijan. Jana adznačyła, što hetaje ŭnifikavańnie hraje na ruku prapahandzie, demaralizuje biełarusaŭ i abmiažoŭvaje pracu hramadzianskaj supolnaści.
Demakratyčnaja lidarka Biełarusi kazała, što «razumieje ŭsiu ryzyku, źviazanuju z mahčymaj ahienturnaj dziejnaściu hramadzian Biełarusi», ale «heta nie pavinna ŭdaryć pa biełarusach, jakija nie padtrymlivajuć režymu i Rasii, a takich absalutnaja bolšaść».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHladzicie taksama:
Premjer Litvy zajaviła pra miechanizm zakryćcia miažy ź Biełaruśsiu
Estonija nie budzie vysyłać hramadzian Biełarusi
Łatvijskija pamiežniki adkryli stralbu, sprabujučy spynić nielehałaŭ, što išli ź Biełarusi
Andrej Dźmitryjeŭ źjeździŭ u Bundestah, kab davieści nieabchodnaść udziełu Łukašenki ŭ mirnych pieramovach11
Kamientary
Vydatny płan, nadziejny jak švajcarski hadzińnik