Paviartalisia z vyraju vialikija arlacy. Ale nie va ŭsich hetych redkich u nas ptušak usio dobra
Vialikija arlacy viarnulisia dadomu. Na žal, nie ŭsie z hetych hłabalna ŭraźlivych ptušak pieražyli hety siezon. Pra zakančeńnie viasnovaj mihracyi i toje, čym zajmajucca hetyja redkija ŭ nas ptuški, na sajcie «Dzikaja pryroda pobač» raskazaŭ arnitołah Valeryj Dambroŭski.
Doŭha čakaŭ, kali ŭžo apošni biełaruski vialiki arlec, paznačany pieradatčykam, vierniecca dadomu, ale jon dahetul nikudy nie śpiašajecca. Heta arlica z Čarnobylskaj zony pa mianušcy Eleni.
Spačatku jana lacieła svaim zvykłym maršrutam praz Ukrainu, pakul nie sutyknułasia ź niepahadździu 13 krasavika niedzie ŭ Žytomirskaj vobłaści. Da hniazda zastavałasia kala 100 km, h. zn. mienš adnadzionnaha pieralotu. Ale chałodny sustrečny viecier i doždž vymusili ptušku adlacieć trochi nazad, da Rovienskaj, a potym i da Chmialnickaj vobłaści.
Dalej jaje pavodziny ŭžo nielha rastłumačyć tolki nadvorjem. Paśla Vialikadnia nastała pahoda, a arlica tak i zastałasia dzie była, dy navat pasunułasia jašče dalej na poŭdzień, da miažy Vińnickaj vobłaści.
22 krasavika jana narešcie nakiravałasia na poŭnač, ale trapiła na Almanskija bałoty, jakija znachodziacca značna zachodniej, čym Čarnobylskaja zona. Kali jana praciahnuła ŭ nastupnyja dni kiravacca na zachad, to stała zrazumieła, što hniezdavacca sioleta jana nie źbirajecca. Praz Vałyń jaje zaniesła niekudy pad Pinsk, a adtul daloka na paŭnočny zachad — až na Babrovickaje voziera pad Vyhanaščy.
Tolki 24 krasavika Eleni paviarnuła svaje kryły na ŭschod. Ciapier voś jana pavolna lacić uzdoŭž Paleśsia, jakoje zalitaje napoŭnicu dobraj viasnovaj pavodkaj. Nie viedaju navat, ci spynicca jana kala svajho hniazda — mo palacić dalej vandravać pa śviecie.
Druhi čarnobylski žychar — susied Eleni pa mianušcy Baraviec, dahetul tak i nie vyjšaŭ na suviaź. Vierahodna, zahinuŭ u Paŭdniovym Sudanie ci niedzie pablizu ad jaho. Na hniaździe Baraŭca ŭžo haspadaryć inšy samiec, bieź pieradatčyka.
Takim čynam, za try apošnija hady zahinuli ŭsie try samcy vialikaha arlaca, pamiečanyja pieradatčykami ŭ Čarnobylskaj zonie. Zastałasia tolki samka Eleni, ale i jaje los apošnim časam składajecca nie vielmi dobra. Užo try hady zapar jaje sproby hniezdavańnia zakančvalisia niaŭdała. U dvuch vypadkach heta zdarałasia ŭ vyniku źniknieńnia samcoŭ ciaham hniezdavoha siezona. Niadziŭna, što jana vyrašyła zrabić paŭzu sioleta.
Astatnija 16 vialikich arlacoŭ z pracoŭnymi pieradatčykami ŭžo daŭno viarnulisia dadomu.
Mihracyja sioleta padzialiłasia na dva pieryjady. Tyja arlacy, što zimavali na Bałkanach, skarystalisia spryjalnym ciopłym nadvorjem siaredziny sakavika i prylacieli da svaich hniozdaŭ trochu raniej zvykłaha. A voś bolšaść «afrykancaŭ» patrapiła na praciahłaje pachaładańnie kanca sakavika — pačatku krasavika i viarnułasia dadomu paźniej, čym zvyčajna.
Jość jašče adna hrupa našych arlacoŭ, pra jakich pakul niama čaho skazać. Heta ptuški ź pieradatčykami, jakija bolš nie pracujuć: Juzefina ź Biełaviežskaj puščy, Cichan sa Staroha Žadziena dy Piarun z Prypiackaha nacparku. Ptušak pamiecili ŭ dalokim užo 2017 hodzie. Pieradatčyk Juzefiny adpracavaŭ tolki try z pałovaj hady, Pieruna — čatyry hady, Cichana — trochi mienš za piać hadoŭ.
Letaś usie ptuški byli žyvyja i zdarovyja. Na hniozdach Juzefiny dy Cichana ŭžo ŭstalavanyja fotapastki. A da Pieruna treba budzie zavitać z dobraj optykaj na praciahu hniezdavoha siezona. Jon tak udała zmajstravaŭ hniazdo na makavinie vysokaha dreva, što navukoŭcam ź ich fotapastkami da jaho nie dabracca.
Kamientary