«Padobna da cyrku, tolki nie treba płacić za bilety». Studenty raskazali, jak prachodziać «Začiotnyje razhovory» z prapahandystami
Z pačatku lutaha ŭłady zapuścili asobnuju «vychavaŭča-adukacyjnuju» prahramu dla studentaŭ — «Začiotnyj razhovor». U joj čynoŭniki i prapahandysty kamunikujuć z navučencami i raskazvajuć, što «nasamreč» adbyvajecca ŭ śviecie. Apošnija miesiacy jany aktyŭna naviedvajuć VNU. Studenty, jakija pabyvali na takich sustrečach, raskazali «Lusterku», jak hetyja razmovy prachodziać.
«U kancy razyhryvali šmotki z kramy «Puł piervoho»
U BDU «Začiotnyj razhovor» z praŭładnym ideołaham Vadzimam Hihinym adbyŭsia 15 lutaha. Jak raskazvaje student VNU Andrej, na hetuju sustreču kiraŭnictva patrabavała 5−7 čałaviek ad kožnaj hrupy. Ich vybirali sami studenty.
— Dziela hetaj sustrečy nas adpuścili za 20 chvilin da kanca lekcyi, i my pryjšli ŭ śpiecyjalna vydzielenuju «patočku» (lekcyjnaja aŭdytoryja dla ŭsiaho patoku. — Zaŭv. red.). Sieli na svaje miescy. Chvilin praz 15 pryjšoŭ Hihin i jašče para ludziej, i pačałasia razmova pra toje, «navošta ž my tut usie siońnia sabralisia», — raskazvaje Andrej. — Jany skazali, maŭlaŭ, «Začiotnyj razhovor» — heta śpiecyjalnaja dyjałohavaja placoŭka, «tamu što my chočam pačuć mierkavańnie moładzi, čym jana žyvie i jakija pytańni jaje cikaviać, śviežy pohlad u palitycy».
— Paśla pieraklučylisia na toje, jak ža cudoŭna, što jość studenty, jakija chodziać na takija mierapryjemstvy, — praciahvaje naš surazmoviec. — Bo ŭ 2020 hodzie byli pratesty, i tady «nie znajšłosia» vialikaj kolkaści studentaŭ, jakija brali ŭ ich udzieł, i naohuł «pratesty byli dosyć niešmatlikimi i raźličanymi na vuzkuju prasłojku nasielnictva, buržujčykaŭ». To-bok, ź ich słoŭ, pratest byŭ «vielmi sumnieŭny». Zdavałasia b, mirny, ale «nie moh być takim», tamu što «ŭsiakija žudasnyja asoby», jakija ciapier źjechali ŭ Polšču, «rychtavali inšych asob, i jany musili zładzić pravakacyi i zrabić ź mirnaha pratestu niamirny».
Andrej uspaminaje, što dalej Hihin zajaviŭ: hetyja samyja ludzi siadziać za miažoj i «rychtujuć terarystyčnyja jačejki, źbirajuć vakoł siabie niebiaśpiečnych kryminalnych elemientaŭ, zakuplajucca zbrojaj i finansujuć stvareńnie bajavych terarystyčnych hrup, jakija pavinny buduć praniknuć na terytoryju Biełarusi, kab znoŭ razhajdać situacyju». Pavodle prapahandysta, usim hetym nibyta zajmajecca Kabiniet Śviatłany Cichanoŭskaj. Ale ŭ toj ža čas, uspaminaje Andrej, Hihin śćviardžaŭ, što Kabiniet zajmajecca «raśpiłam zachodnich hrantaŭ».
— Tolki cikava, kali hranty raśpiłoŭvajucca, to jak tady farmujucca bajavyja hrupy? — zadaje rytaryčnaje pytańnie surazmoviec. — A jašče skazali, što nasamreč usie jany «chočuć zładzić tut Majdan, jak va Ukrainie, tolki jašče horšy, jašče bolš kryvavy». I što ŭ vyniku Majdanu da ŭłady pryjšoŭ «nieanacyscki kašmarny režym», jaki vosiem hadoŭ «tolki i rabiŭ, što zajmaŭsia hienacydam mirnaha nasielnictva na Danbasie, śpiecyjalna abstrelvaŭ žyłyja abjekty i kvartały».
I naohuł jany kiepskija, tamu 24 lutaha 2022 hoda Rasija «pačała śpiecyjalnuju vajennuju apieracyju pa denacyfikacyi Ukrainy», bo «vosiem hadoŭ narod Danbasa pakutavaŭ, i narešcie jamu pryjšli na dapamohu». Rasija «hieraična vyzvalaje» kahości ad ukraincaŭ.
Jašče było skazana, što va Ukrainie taksama jość «vielmi sumnieŭnyja» biełarusy, jakija znachodziacca «ŭ tak zvanym pałku» imia Kalinoŭskaha, jaki nasamreč «nie biełaruski dziejač, a polski». Navat zrabili akcent na tym, što Kalinoŭski byŭ palakam. I ludzi ŭ hetym pałku, kali skončycca vajna va Ukrainie, «pojduć u Biełaruś i buduć tut ładzić žudasnuju revalucyju, usio ŭ kryvi tapić». Voś u takim klučy ŭsio było.
Akramia taho, na «Začiotnom razhovorie» zakranuli i historyju. Asnoŭny pasył, jaki sprabavali danieści studentam: da akupacyi biełaruskich terytoryj Rasijskaj Impieryjaj u kancy XVIII stahodździa našym prodkam žyłosia kiepska, a paśla padziełaŭ Rečy Paspalitaj nam stała «vielmi dobra i vydatna žyć».
— Tamu što ŭ toj ža Rečy Paspalitaj byŭ sapraŭdny «etnacyd biełarusaŭ», jakich «prynižali na ŭsich uzroŭniach», kultura źniščałasia, pałanizavałasia. Ale potym usio stała vydatna, — pierakazvaje razmovu Andrej.
— Hetaja razmova doŭžyłasia hadziny čatyry. U kancy byŭ interaktyŭ: zadavali pytańni na histaryčnuju temu, i tym, chto adkazvaŭ samy pieršy i pravilna, vydavali šmotki z kramy «Puł piervoho», — praciahvaje naš surazmoviec. — Razyhryvali kiepku, majku i kalandar, chłopcy i dziaŭčaty pryzy, zdajecca, navat acanili. Nie mahu skazać, što ja mocna ŭzradavaŭsia b takomu, ale, mahčyma, ja nie znaŭca. Astatnim, kamu nie chapiła šmotak, da stypiendyi dadali 20 rubloŭ. A paśla ŭsiaho hetaha možna było sfatahrafavacca z Vadzimam Francavičam.
Andrej kaža, što jaho hrupa pastaviłasia da taho, što adbyvajecca, ź ironijaj, ale nie vyklučaje, što chtości ŭspryniaŭ apoviedy pra nacystaŭ surjozna. Pytańni z zały, uspaminaje małady čałaviek, byli, ale jany nie asprečvali słoŭ Hihina.
— U pryncypie, mnie spadabałasia: padobna da pachodu ŭ cyrk, tolki nie treba płacić za bilety, — žartaŭliva reziumuje jon.
«Zachad praź biełarusaŭ «chacieŭ razburyć tut usio i zrynuć Biełaruś u chaos»
U BrDU imia Puškina «Začiotnyj razhovor» adbyŭsia 16 sakavika, a hałoŭnym vystupoŭcam byŭ namieśnik kiraŭnika Administracyi Łukašenki Ihar Łucki. Našaja surazmoŭnica, studentka VNU Lizavieta, raskazvaje, što heta nie pieršaja sustreča navučencaŭ BrDU z pradstaŭnikami ŭłady. Naprykład, u vieraśni 2022-ha da ich pryjazdžaŭ staršy pamočnik prakurora Bresta Fiodar Lašok. Udzieł u takich mierapryjemstvach, udakładniaje jana, «dobraachvotna-prymusovy»: staviać pierad faktam, što treba iści, i ŭsio.
— Kožnuju sustreču aktyvistam razdajuć papiarednie padrychtavanyja pytańni, rassadžvajuć ich pa roznych kancach zały, kab stvaryć iluziju žyvoha dyjałohu. Biaruć ludziej z roznych kursaŭ i fakultetaŭ, — raskazvaje dziaŭčyna. — Treba pryznać, što pramoŭca z Łuckaha niadrenny, ale, jak čałaviek, jaki dumaje, ja tak i nie zmahła ŭspryniać ničoha z taho, što jon kazaŭ. Heta ŭsio było padobna da niejkaha cyrku. Akazałasia, što Zachad nas nienavidzić. A kali bolš kankretna, to my, biełarusy, razam z Rasijaj — vialikija małajcy, što adkryli Biełaruskuju AES. A voś krainy Bałtyi chočuć našaj dehradacyi i za nacyju nas nie ličać, tamu što hetuju AES chočuć zakryć. Tut navat pracytuju: «Vy dumajecie, darma naš prezident ich hnidami nazvaŭ? A jon usio pravilna skazaŭ» (Alaksandr Łukašenka nazvaŭ «hnidaj» prezidenta Ukrainy Uładzimira Zialenskaha paśla incydentu ŭ Mačuliščach. — Zaŭv. red.).
Nie abyšłosia na sustrečy i biez zhadak Ukrainy. Surazmoŭnica pryvodzić słovy Łuckaha pra toje, što «ŭkraincy byli nam jak braty, ale prahnulisia pad Zachad, i ciapier ukrainskija nacyjanalisty ŭsich nas chočuć źniščyć».
— A my «prosta miru chočam» i bła-bła-bła. A jašče ŭkraincy (jaki žach!) vystupajuć suprać «śpiecyjalnaj vajennaj apieracyi» i cełyja minnyja pali robiać. Ale ničoha strašnaha, bo Rasija «ŭžo vyzvalaje harady», — pierakazvaje Lizavieta słovy čynoŭnika. — Potym havorka zajšła pra toje, jak lohka zambavać nas, maładych, i što praz sacsietki i telehram praściej za ŭsio nas «zavierbavać dla ŭdziełu ŭ niezakonnych akcyjach», jak było ŭ 2020 hodzie. I naohuł Zachad praź biełarusaŭ «chacieŭ razburyć tut usio i zrynuć Biełaruś u chaos», tamu što my — małajcy, jakija vielmi raźvivajucca. Vuń «naš prezident až u Zimbabve jeździć», a Kitaj — dyk uvohule «najlepšy naš sajuźnik i pamočnik, a heta, na siekundačku, suśvietnaja dziaržava». Jašče paraili nam padpisacca ŭ telehramie na praŭładnyja kanały, kab my nie vialisia na fejki. Pramaja cytata: «Voś pasłuchajcie Hryšu Azaronka — dobry chłopiec».
Zajaŭlenaj temaj razmovy, dadaje studentka, naohuł byŭ «hienacyd biełaruskaha naroda» ŭ hady Druhoj suśvietnaj vajny. Ale ad hetaj temy adyšli, i ŭ vyniku aŭdytoryi raskazvali, jak «ukraincy i našyja, biełarusy, u śpiecatradach spalvali vioski, ale ŭkraincy i Zachad ciapier nie chočuć vydavać hetych vajennych złačyncaŭ».
— Jašče akazałasia, što my paśpiachova abychodzim sankcyi, jany nam «nie pieraškoda», navat ź imi kłasna žyviom. I ŭ kancy nam nahadali pra artykuły ab ekstremiźmie i adpuścili, — kaža surazmoŭnica. — Usio heta było zamiest paraŭ, doŭžyłasia kala dźviuch hadzin. Na vystup Łuckaha asabliva nie reahavali, ja dumaju, što ŭ studentaŭ niama mahčymaści niejak vykazvacca. Zatoje kiraŭnictva ŭniviersiteta kryčała na ŭsich, chto byŭ u biełych majkach, naprykład, bo heta nie dziełavy styl adzieńnia.
U kancy Lizavieta raskazvaje: niadaŭna aktyvistaŭ fakulteta sabrali za kruhłym stałom i dali prajści apytalnik nakont taho, ci ŭsio ich zadavalniaje ŭ navučańni, va ŭniviersitecie, va ŭładzie, ci daviarajuć studenty vynikam vybaraŭ, ci patrebnyja novaŭviadzieńni.
— Adkazy nam pradyktavali i skazali nie samavolničać, — apisvaje dziaŭčyna praces zapaŭnieńnia ankiet. — Tam jašče było pytańnie pra toje, adkul my biarom infarmacyju (dziaržSMI, nie dziaržSMI i h. d.). Chtości zhadaŭ, što čytaje «Lusterka». Dyk jany spačatku spytali, što heta, a potym skazali vyłazić, kab nie było prablem.
Łukašysty pačali papularyzavać vahnieraŭskuju kuvałdu
«Zmaharydze — usio!» Łukašenkaŭskija prapahandysty ŭ hruzinskich padziejach vybrali svoj bok
Što za inicyjatyva błakuje kanały Azaronka i siłavikoŭ ŭ siecivie i jak joj heta ŭdajecca
Kamientary