Hleb, Kutuzaŭ, Rumas? Chto vyratuje biełfutboł — razvažajuć admysłoŭcy
22 sakavika vybieruć čałavieka, jaki ŭznačalić Biełaruskuju fiederacyju futboła (ABFF) — a značyć, i ŭvieś ajčynny futboł. Pakul prychodziać insajdy pra toje, što kiraŭnikom ABFF stanie čarhovy niefutbolny čynoŭnik, my spytali ŭ daśviedčanych ludziej, chto b moh sapraŭdy vyratavać hety vid sportu ŭ nas.
«Čałaviek, jaki siabie pavažaje, na hetuju pazicyju nie pojdzie»
Jarasłaŭ Pisarenka, błohier, viadoŭca jutub-kanała «ČiestnOK»
Mnie zdajecca, vybary novaha kiraŭnika fiederacyi — vyklučna pakazalnaja reč. U biełaruskim futbole składvajecca takaja situacyja, što treba źmianiać šmat čaho, i vyniki za apošnija hady možna charaktaryzavać navat nie jak stahnacyju, a jak padzieńnie.
Chto moža źmianić situacyju kardynalna? Dumaju, što nichto. Čytaŭ niadaŭna mierkavańnie [Hienadzia] Tumiłoviča, lehiendy biełaruskaha futboła, i jon nazvaŭ proźvišča [dziaržaŭnaha treniera Anatola] Jureviča. Maŭlaŭ, heta čałaviek, jaki nabližany da futboła, jaki abjektyŭna viedaje pra jaho nievierahodna šmat. Taksama nazavu Vitala Kutuzava, vialikaha futbolnaha funkcyjaniera, jaki hraŭ u jeŭrapiejskich kłubach. Ale mnie zdajecca, što pry ciapierašnim stanoviščy chto b ni ŭznačaliŭ fiederacyju, u jaho buduć mocna źviazanyja ruki, funkcyjanał čałavieka ŭ hetaj roli zvužajecca da chibnaści, my ŭsie heta bačym.
Kali ŭ śniežni Łukašenka vyhavorvaŭ [ministru sportu Siarhieju] Kavalčuku, lvinaja dola ich razmovy była pryśviečanaja futbołu. Mnie było dziŭna hladzieć, jak čałaviek, jaki nibyta kiruje krainaj, vyhavorvaje nakont futboła ministru sportu, chacia ministr nie pavinien hetym zajmacca, za futboł pavinna adkazvać fiederacyja futboła. Bolš za toje, jon adkazvaŭ za [minskaje] «Dynama», tłumačyŭ, čamu ŭ ich čaćviortaje miesca.
Pa mnohich insajdach paćviardžałasia, što Kavalčuk zaćviardžaje hulcoŭ, jakija musiać vystupać u biełaruskich kłubach. Jość taki daśviedčany futbalist Alaksandr Sačyŭka, jaki abviaściŭ u svoj čas pra toje, što vystupaje suprać hvałtu. Jamu pryjšłosia zapisać vialikaje pakajalnaje videa pra toje, jak pravilna śpiavać himn, pra ściah i hetak dalej, i, nakolki viadoma, z hetym videa źviazany Kavalčuk.
To-bok jon kiruje biełaruskim futbołam, ale heta maksimalna daloki ad hetaha vidu sportu čałaviek. Jon moža nazirać za im na amatarskim uzroŭni, ale futbolny mieniedžmient — heta nie pra fizkulturu, chacia ŭ Biełarusi zbolšaha ŭ im tak i pracujuć: nibyta fizruk zajmajecca hłabalnymi pytańniami, dla jakich patrebny bolš padrychtavany čałaviek.
Da Uładzimira Bazanava fiederacyjaj kiravali Siarhiej Rumas i Siarhiej Safarjan. Jany taksama łavili šmat krytyki, ale ŭ niekatorych momantach usio było zusim pa-inšamu. Uspaminaju, jak [kiraŭnik spartovaha partała «Trybuna»] Maksim Bierazinski prychodziŭ da Safarjana na debaty, a zaraz ciažka pastavić razam słovy «ABFF» i «debaty».
Jasna, što Rumas — čałaviek niefutbolny, ale jon vybudavaŭ sistemu, jakaja trymała biełaruski futboł choć na niejkim uzroŭni, pa vynikach my možam u hetym upeŭnicca.
ABFF — całkam zakrytaja arhanizacyja, jakaja, hledziačy pa ŭsim, padparadkoŭvajecca ministru sportu. Mahu dapuścić, što na pazicyju kiraŭnika pryznačać Alaksandra Hleba, tym bolš što jaho naciahvali na padobnuju pazicyju: jon naviedvaŭ roznyja dziaržaŭnyja mierapryjemstvy, tusavaŭsia z [ciapierašnim kiraŭnikom ABFF Uładzimiram] Bazanavym, davaŭ intervju pra biełaruski futboł. Kali razvažać z pazicyi ABFF, napeŭna, tolki hety chod byŭ by cikavym: fiederacyju futboła ŭznačaliŭ by, napeŭna, druhi najlepšy futbalist u historyi Biełarusi (bo pieršy — Valancin Bialkievič).
Ale, chutčej za ŭsio, pryznačać prosta vypadkovaha čałavieka. Bazanaŭ, pa fakcie, taksama źjaviŭsia niadkul: niekali kiravaŭ bresckim «Dynama», a potym jaho vyklikali ŭ ABFF na pazicyju nakštałt viasielnaha hienierała.
Mnie zdajecca, što čałaviek, jaki siabie pavažaje, na hetuju pazicyju nie pojdzie. Zrabić heta — značyć padpisacca pad tym, što ty budzieš prosta vykonvać daručeńni źvierchu i nie budzieš ni na što ŭpłyvać, ale pry hetym budzieš vykonvać publičnuju rolu. I kali niešta zdarycca, to ŭ ciabie pieršaha palaciać kamiani.
«Futboł adlustroŭvaje pracesy, jakija adbyvajucca ŭ hramadstvie, nie bolš i nie mienš»
Aleh Dułub, futbolny trenier
U pierśpiektyvie mahčyma, što na takoj pazicyi moh by źjavicca varty čałaviek, ale pakul, na žal, tak nie budzie. Chacia, ź inšaha boku, składana jašče bolš niešta pahoršyć [u biełaruskim futbole], ale možna pastaracca.
Kiraŭnik ABFF pavinien mieć peŭnyja charaktarystyki. Pierš za ŭsio, jon musić być futbolny čałaviek, taksama jon musić mieć charyzmu i suviazi ŭ futbolnym śviecie. Heta moža być dobry hulec ci trenier u minułym, jaki razumieje futboł i jaki, za košt svajoj karjery, maje suviazi. Napeŭna, jašče ŭ sučasnym śviecie patrebnaje viedańnie zamiežnaj movy.
Mnie składana skazać, ci jość ciapier prykmietnyja asoby ŭ biełaruskaj futbolnaj sistemie, ja ich nie baču. Na moj pohlad, takija charaktarystyki, jak tyja, što ja nazvaŭ, maje tolki adzin čałaviek — [były hałkipier biełaruskaj zbornaj] Vasil Iosifavič Chamutoŭski.
Jon maje i charyzmu, i razumieńnie futboła, moža stvaryć kamandu vakoł siabie. Vital Kutuzaŭ? Mahčyma, i jon padyšoŭ by: pahulaŭ u zamiežnym čempijanacie, viedaje zamiežnuju movu, ale ja prosta mienš jaho viedaju. Adnak pryncyp toj ža: čałaviek pavinien być futbolny, mieć intelekt i niejkija suviazi, vałodać movaj, viedać, jak stvaryć kamandu, bo adzin čałaviek ničoha nie vyrašyć.
Futboł adlustroŭvaje pracesy, jakija adbyvajucca ŭ hramadstvie, nie bolš i nie mienš. Usio ŭzajemaźviazanaje, i nielha kantralavać toje, što niekantralavanaje. Futboł nielha kantralavać mietadami armiejskaj dyscypliny, treba razumieć, što hetaja śfiera — nie armija. Bačyŭ šmat prykładaŭ, kali ludzi prychodzili ŭ futboł i asabliva nie dumali pra toje, što heta za vid sportu i jakija praviły jość unutry jaho. A ŭ im, jak i ŭ lubym vidzie dziejnaści, svaje niehałosnyja praviły jość.
Kali b mianie ciapier pryznačyli kamandziram artyleryjskaha pałka, samaje prostaje, što ja b zrabiŭ — heta vyvučyŭ proźviščy i imiony kamandziraŭ uzvodaŭ, rot, kab lahčej vybudoŭvać adnosiny pamiž ludźmi pa viertykali i kab potym stvaryć haryzantalnuju sistemu kiravańnia, kali ŭsie buduć zadziejničanyja. Niechta ličyć, maŭlaŭ, ja skazaŭ, što rabić, i ŭsie heta vykonvajuć, ale tak jano nie pracuje. Viertykalnaja sistema kiravańnia, kali ŭsie bieź piarečańniaŭ słuchajucca kiraŭnika, zastałasia ŭ minułym stahodździ. Zaraz usio pracuje haryzantalna: kiraŭnik musić kamunikavać ź ludźmi i stvarać kamandy sa śpiecyjalistaŭ, jakija buduć vyrašać pastaŭlenyja zadačy.
Za prykładam daloka chadzić nie treba: prosta źjeździcie ŭ paśpiachovyja futbolnyja fiederacyi i pahladzicie, jak heta pracuje, acanicie, nakolki mały ŭ hetych fiederacyjach pracent ludziej, nie źviazanych z futbołam.
«Niama nijakaha značeńnia, budzie ŭ ABFF Bazanaŭ, Viarhiejčyk ci inšyja represanty-dyviersanty biełaruskaha futboła»
Michaił Zaleŭski, były hienieralny dyrektar FK BATE
U biełaruskim sporcie niemahčyma ničoha źmianić u lepšy bok biez palityčnych źmienaŭ i pieratvareńnia Biełarusi ŭ demakratyčnuju dziaržavu. Uvieś sport — heta vialikaja sistema, i futboł — samy papularny i masavy vid sportu, toj, jaki patrabuje samaha vialikaha kapitału dla raźvićcia i padtrymańnia kłubaŭ na jeŭrapiejskim uzroŭni, dla paśpiachovych vynikaŭ zbornaj. Usiu hetuju halinu niemahčyma źmianiać u lepšy bok va ŭmovach tatalitaryzmu, kali ŭsio padnačalenaje ideałohii i adnamu čałavieku.
Ciapier uvieś sport stroha padparadkavany dziaržaŭnaj viertykali, pryčym jana składajecca litaralna ź niekalkich prystupak: maŭlaŭ, jość ministr sportu, jon padparadkavaŭ sabie ŭsie spartovyja instytuty i jon ža biažyć z dakładam da Łukašenki. Takija instytuty, jak Nacyjanalny alimpijski kamitet i spartovyja fiederacyi, u Biełarusi bolš pachodziać na departamienty Minsportu i jak hramadskija arhanizacyi isnujuć naminalna.
Ni ŭ adnoj fiederacyi nie adbyvajucca vybary kiraŭnika, usich kandydataŭ rychtuje administracyja Łukašenki, a ŭ vypadku z pryjarytetnymi dla jaho vidami sportu jon ich zaćviardžaje asabista. Pra jakoje raźvićcio tut my možam kazać? Nakolki b ni byŭ čałaviek prafiesijny ci kampietentny, u takich umovach jon nie zmoža ničoha palepšyć.
Sport — heta častka sacyjalna-ekanamičnaj palityki dziaržavy. Kali ŭ krainie niama hrošaj, nie moža raźvivacca vid sportu nakštałt futboła, jaki patrabuje značnaha kapitału, bo niama rynku i biznesu. A pa-za miežami biznesu dzie zarablać hrošy? U krainie dla hetaha nie stvoranyja ŭmovy: niama adkrytaści i rynačnych adnosin, niama aŭdytoryi i masavaści, biznes nie prychodzić u hetuju halinu. Zastajecca niekalki krynic prybytku: hrošy ad UEFA i FIFA, a taksama hrošy nasielnictva.
U biełaruskim sporcie i futbole niama sponsaraŭ, jość tolki dziaržaŭnyja datacyi i miecenactva pa zahadu, a taksama vyhrabańnie pa kišeniach ludziej, jakoje potym vydajecca za dziaržpadtrymku. Padatki, jakija płociać ludzi, nielha nazyvać dziaržpadtrymkaj sportu, ludzi prosta nie majuć mahčymaści vybirać, žadajuć jany heta padtrymlivać ci nie. Kab pabačyć vidavočny adkaz, pahladzicie, jak mała ludziej zaraz chodziać na stadyjony.
Tamu niama nijakaha značeńnia, budzie ŭ ABFF Bazanaŭ, Viarhiejčyk ci inšyja represanty-dyviersanty biełaruskaha futboła. Kažuć, što fiederacyju ŭznačalić były kiraŭnik Viciebskaha abłvykankama Šarśnioŭ, zaraz jon pracuje ŭ Akademii navuk. To-bok heta čarhovy łukašenkaŭski čynoŭnik, jakomu znajšli niejkaje miesca.
Što da namieśnikaŭ kiraŭnika ABFF, vidavočna, što znojdziecca miesca dla [Alaksandra] Hleba, niezdarma ž jon na praciahu hoda ŭdzielničaŭ u napaŭideałahičnych mierapryjemstvach pad ehidaj administracyi Łukašenki.
Prykład taho, što robić sistema — heta padziei ŭ BATE, blizkim mnie kłubie. Nakolki razumieju, kłub nie padpisvaje kantrakty ci nie praciahvaje ich z futbalistami, jakija trapili ŭ «čorny śpis» Minsportu. Usio tamu što vosieńniu 2020 hoda jany źnialisia ŭ videaroliku, u jakim zaklikali spynić hvałt u dačynieńni da naroda Biełarusi, adpaviedna stali piersonami non hrata ŭ futbole. Heta zdaryłasia z časam, bo dziaržava pačała ź inšych zadač, joj było nie da futbalistaŭ.
Dvoje z hetych futbalistaŭ paźniej padpisali praŭładny list spartoŭcaŭ, kudy zaadno zasunuli vachcioraŭ, lifcioraŭ sa spartovych ustanoŭ i navat niejkaha hieroja filma, jakoha nasamreč nie isnuje. Chacia hetyja futbalisty i padpisali praŭładny list, heta nie vydała im imunitet ad pieraśledu. Ich zvalniajuć z kłuba, a kłub, jak ja razumieju, užo nijak nie abaraniaje svaich futbalistaŭ i hulaje pa praviłach, vyznačanych dla [kiraŭnika FK BATE] Andreja Kapskaha.
Apošnija siem-dziesiać hadoŭ u biełaruskim futbole adbyvajecca stahnacyja, ale pačynajučy z 2020 hoda jaho ŭzrovień prosta ruchnuŭ, a prynaležnaść da jaho škodzić reputacyi. Składana kazać, kolki heta praciahniecca. U sporcie, u tym liku i ŭ futbole, isnujuć bijałahičnyja cykły. Kali ty hublaješ pakaleńnie, ty nie možaš hetuju stratu chutka kampiensavać. Heta jak ź lesam: kali ty tolki pasadziŭ sadžancy, treba jašče pačakać, pakul ty atrymaješ vialikija drevy.
Pakul što pytańnie z sankcyjami dla našaha futboła ad UEFA da kanca nie vyrašanaje, ale ja ŭpeŭnieny, što čakać treba adchileńnia. Adnak heta druhasnaje, bolš važna, što ŭ Biełarusi vielmi mała dobrych dziciačych trenieraŭ, hetaja prafiesija devalvavanaja, i ŭ cełym niama sistemy dziciača-junackaha futboła, niama raźvitaj infrastruktury, niama masavaha futboła, adpaviedna my hublajem cełaje pakaleńnie [hulcoŭ]. Ja nie Nastradamus, kab skazać, jakija ad hetaha buduć nastupstvy.
Ale dakładna viedaju, što ŭsio źmienicca ŭ lepšy bok, kali my pieramožam i Biełaruś stanie niezaležnaj. U nas šmat vydatnych prafiesijanałaŭ, jakija znachodziacca i pa-za miežami radzimy, i ŭnutry krainy, my zdolejem usio vypravić i dać mocny šturšok raźvićciu futboła — čystaha, adkrytaha i niezaležnaha ad dziaržavy. A ŭ tym, što biełarusy pieramohuć, niama sumnievaŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆByły kiraŭnik Viciebščyny pra vyłučeńnie ŭ staršyni ABFF: Nižej za dno nie apuścišsia
Biełaruskich futbalistaŭ prahoniać praź ideałahičny tavaryski sud. Chto kaho budzie sudzić?
Kamientary
Poka futbolistov budut močiť za to, čto oni nie tak dumajut, za to, čto oni nie sohłasny s pytkami, iźbijenijami, ubijstvami biełorusov, to, do tiech por, NIKTO nie pomožiet biełfutbołu.