U Biełaviežskaj puščy zmahajucca z amierykanskim drevam-ahresaram. Što za jano i čym niebiaśpiečnaje?
Surjoznuju prablemu i pahrozu bijaraznastajnaści niasuć invazijnyja čužarodnyja vidy, vidy-pryšelcy abo ahresary. Ukaraniajučysia ŭ miascovaje pryrodnaje asiarodździe, jany imkliva raspaŭsiudžvajucca ŭ raślinnych supolnaściach, značna spraščajuć i źbiadniajuć ich, vyciaśniajučy abaryhiennyja raśliny. Va ŭsich na słychu ciapier baraćba z sumnikam kanadskim i barščeŭnikam Sasnoŭskaha. Ale hetym pieralik ahresiŭnych pryšelcaŭ nie vyčerpvajecca, pišuć na sajcie nacyjanalnaha parka «Biełaviežskaja pušča».
Najbolš nieprymirymaja baraćba ź invaziŭnymi raślinami idzie na asabliva achoŭvajemych pryrodnych terytoryjach, jakija źjaŭlajucca etałonami naturalnych ekasistem, jakija histaryčna skłalisia, aporaj ich zachavanaści. Prytym pahrozaj mohuć być i niekatoryja drevy. Adzin z takich vidaŭ-ahresaraŭ, svojeasablivaje dreva-pustazielle — pryšelec z Paŭnočnaj Amieryki, klon amierykanski.
Na terytoryi Biełaviežskaj puščy klon amierykanski ŭpieršyniu źjaviŭsia, vierahodna, u 1930-1940-ja hady jak dekaratyŭnaja chutkarosłaja raślina. Pieršyja hierbarnyja zbory hetaha vidu na terytoryi puščy datavanyja 1948 hodam, a ŭžo ŭ 1956 hodzie Acer negundo (tak jon zaviecca na łacinie) upieršyniu adznačany pa-za štučnymi nasadžeńniami ŭ rajonie puščanskaj vioski Bieły Lasok. Heta značyć, užo tady jon pačaŭ pavoli ŭkaraniacca ŭ miascovyja raślinnyja supolnaści.
Ciapier hety čužyniec sustrakajecca na terytoryi puščy davoli časta. Raście jon hałoŭnym čynam uzdoŭž rek i sažałak, kala nasielenych punktaŭ, uvachodzić u skład padlesku roznych lasnych farmacyj, raście na vysiečkach, uźleskach i ŭzdoŭž daroh.
Niebiaśpieka klona amierykanskaha ŭ tym, što jon pry spryjalnych umovach farmuje sucelnyja zaraśniki, asabliva ŭzdoŭž rek, zamiaščajučy miascovyja vidy raślin i kustoŭ. Hety klon vałodaje vysokaj alełapatyčnaj aktyŭnaściu — aktyŭnyja rečyvy listavoha apadu klona dziejničajuć jak inhibitary rostu, dušačy raźvićcio ŭsich inšych raślin. Prytym jon vielmi aktyŭna raspaŭsiudžvajecca nasieńniem.
Adno darosłaje dreva moža ŭtvarać u hod da 500000 štuk nasieńnia, jakija majuć praktyčna 100%-uju ŭschodžaść. Pyłok klona — mahutny alerhien i ŭ viasnovy pieryjad vyklikaje mocnuju alerhiju ŭ adčuvalnych ludziej.
Heta adzin z najbolš ahresiŭnych invazijnych vidaŭ raślin fłory ŭ našaj krainie. C 2011 hoda (paŭtorna ŭ 2016 hodzie) jon uklučany ŭ pieralik vidaŭ, jakija akazvajuć škodnaje ŭździejańnie i (abo) ujaŭlajuć pahrozu bijałahičnaj raznastajnaści, žyćciu i zdaroŭju hramadzian, zabaronienyja da vyroščvańnia.
«Ciabie b baćka praklaŭ»: maci fihuranta «małočnaj spravy» prabiłasia na spatkańnie ź im, kab ślozna paprasić nie supracoŭničać sa śledstvam3
Kamientary