Žyvahłod z «Sumlennych ludziej»: Z nami źviazałasia ŭžo 150 členaŭ kamisij
Kabinki biez štor, ułada zapeŭnivaje, što ŭsio pad kantrolem i demanstruje pastanovačnyja kadry. Prychilnikaŭ pieramien zaklikajuć prychodzić hałasavać u asnoŭny dzień paśla abiedu, kab pierakanacca, kaho bolš. Ale ci hatovyja ludzi navat da takoha ścipłaha ŭčynku? «Naša Niva» spytała pra heta ŭ ideołaha akcyi z dvuma kryžykami — Aleny Žyvahłod ź inicyjatyvy «Sumlennyja ludzi».
«Naša Niva»: Ciapier u ludziej šmat fobijaŭ. Chtości ličyć, što praces hałasavańnia buduć fiksavać kamiery, chtości aścierahajecca, što ź biuleteniaŭ stanuć zdymać adbitki palcaŭ. Zdajecca, mnohija ŭvohule nie pojduć na refierendum. Heta budzie parazaj?
Alena Žyvahłod: My nazirajem psieŭdaelektaralnuju kampaniju, jakuju chočam vykarystać u svaich intaresach.
Usprymajem jaje jak redkuju mahčymaść prademanstravać niazhodu. Lehalnym i biaśpiečnym šlacham pakazać, što biełarusy nie hatovyja maŭčać i stajać u baku, zhadžajučysia ź vidavočnymi płanami režymu.
Aktyvizacyja biełarusaŭ stanie śviedčańniem salidarnaści. Tak, my viedajem, što nas bolšaść. Ale ŭ nas bolš za hod nie było mahčymaści sabracca ŭ adnym miescy, kab pahavaryć i ŭbačyć adnadumcaŭ.
Kali nas šmat — heta stanovicca ŭ bolšaj stupieni abaronaj ad ryzyk, čym niasie ryzyki.
Kali na piać z pałovaj tysiač učastkaŭ adnačasova pryjduć ludzi, to ŭ sistemy nie chopić resursaŭ adekvatna reahavać i padhladać, chto stavić dva kryžyki ŭ biuleteni.
«NN»: Zhodna z vašym płanam, treba pryjści na ŭčastki ŭ peŭny čas — ad 14:00. Nie dumajecie, što narod budzie ŭsprymać taki sposab dziejańniaŭ jak ryzyku?
AŽ: Z adnaho boku, režym inicyjavaŭ refierendum, z druhoha, adbyvajecca zapałochvańnie. Ułada baicca pratestavaj jaŭki.
Padkreślu, naš płan biaśpiečny i lehalny. Z ulikam situacyi, my nie zaklikajem vykarystoŭvać nacyjanalnuju simvoliku ci ŭdzielničać u akcyjach pratestu. Prosim pryjści na ŭčastak, zakonnym sposabam zrabić biuleteń niesapraŭdnym i paviedamić u čat-bot płatformy «Hołas».
Kali nie ličycie patrebnym, nijak nie paznačajcie siabie, vykarystoŭvajcie miedycynskuju masku, prykryjcie ad starońnich biuleteń, pastaŭcie dva kryžyki, składzicie jaho zvyčajnym sposabam (nie harmonikam) i apuścicie ŭ skryniu. My razumiejem, jakija ryzyki źviazanyja z vykarystańniem kamiery mabilnaha telefona — pry adsutnaści mahčymaści zaklikajem nie ryzykavać i nie rabić zdymak. Čat-bot «Hołasu» prymie vynik biez fotapaćvierdžańnia.
Paŭtaraju, razumiejučy ŭsiu situacyju, prosim nie ryzykavać lišni raz. Fatahrafavać tolki kali heta biaśpiečna.
Adnak nam vielmi važna pieramahčy strach i vykarystać redki momant, kab sabracca razam i ŭbačyć, jak nas šmat.
«NN»: Na dniach staršynia Homielskaj abłasnoj kamisii pa refierendumie zajaviŭ, što nibyta fatahrafavać biuleteń niezakonna.
AŽ: Heta chłuśnia! Staršynia abłasnoj kamisii spasyłajecca na 13-y artykuł Vybarčaha kodeksa, u jakim idzie havorka ab naziralnikach, u pryvatnaści, ab zabaronie parušać tajamnicu hałasavańnia. A my ž zaklikajem samich vybarščykaŭ fatahrafavać svoj biuleteń.
Arhumient «što nie dazvolena, toje zabaroniena» hučyć vielmi niepierakanaŭča. Nivodnaj spasyłki na zakanadaŭstva nie pryviedziena, tamu što takoj zabaranialnaj normy niama.
U vypadku kanfliktu možna spasyłacca na toje, što vy fatahrafujecie svoj biuleteń i nie parušajecie tajamnicy hałasavańnia.
Razumiejem, što takim dziejańniam usio adno mohuć pieraškadžać. Mahčyma, na ŭvachodzie na ŭčastak zapatrabujuć zdavać smartfony. Kali takaja prośba pastupić ad siłavikoŭ, to vychadu asabliva nie budzie. Što rabić? Pierachodzim da płana B: nie supraciŭlajemsia, hałasujem i paviedamlajem u čat-bot «Hołas», ale biez fatahrafij.
«NN»: Nakont ryzyk. Ciapier navat padazreńnie ŭ tym, što vy nie padtrymlivajecie ŭładu, moža stać padstavaj dla previentyŭnaha zatrymańnia. A tut u adzin momant pryjdzie šmat ludziej. Čym nie padstava?
AŽ: Vy chočacie skazać, što mohuć zatrymlivać ludziej, jakija stajać u čarzie na ŭčastak?
«NN»: Tak. Vy nie vyklučajecie taki varyjant?
AŽ: Ciapier ničoha vyklučać nielha. Ale pravieści zatrymańni na 5500 učastkach niemahčyma… Mnie cikava, jakoj budzie nazvanaja pryčyna navat u adzinkavych vypadkach. Što skaža prapahanda? Zabrali ludziej, jakija pryjšli na hałasavańnie?
Taksama my viedajem ab aściarohach, što stanuć zatrymlivać za dva kryžyki ŭ biuleteni. Padkreślim, takija dziejańni zakonnyja. Ale kali vy schavajecie praces i zabiaśpiečycie tajamnicu hałasavańnia sami, to nichto navat nie daviedajecca ab vašym vybary.
Skažycie, jakoje inšaje dziejańnie moža być bolš lehalnym, čym hałasavańnie?
«Kali maŭčać, to režym zrobić usio maksimalna cicha»
«NN»: A ŭ čym, uvohule, sens kampanii z dvuma kryžykami — iznoŭ prademanstravać, što bolšaść suprać? Jaki efiekt ad mabilizacyi hramadstva?
AŽ: Adbyvajecca praces raspadu režymu i farmiravańnie pryncypaŭ novaj dziaržavy. Kali my nie vykarystoŭvajem mahčymaść dla dziejańniaŭ, to praces zapavolicca. I naadvarot, pry aktyŭnych dziejańniach — paskorycca.
Paŭtara hoda sistema damahałasia, kab prybrać źniešnija prajavy niezadavolenaści. Pry hetym nie zroblena ničoha, kab razabracca z realnymi pryčynami ŭźniknieńnia napružańnia.
Elektaralnaja kampanija — važnaja viacha. Heta svojeasablivy vynik pośpiechaŭ raboty pa vyklučeńni hramadstva z palityčnych pracesaŭ. Kali maŭčać i paŭtarać jak mantru słovy pra nielehitymnaść, to režym zrobić usio maksimalna cicha i biez našaha ŭdziełu.
Pracesy, jakija adbyvajucca ŭ hramadstvie, nie takija vidavočnyja, pakolki miedyja nie mohuć narmalna pracavać. Ale nam viadoma, što navat prychilniki režymu nie ŭchvalajuć papraŭki ŭ Kanstytucyju. U pryvatnaści, heta vidać pa kamientaryjach da prapahandysckich publikacyj.
Važna razumieć, što aktyŭnaść hramadzian, jakija vystupajuć za realnyja pieramieny, upłyvaje taksama na tych, chto vieryŭ u pravilnaść kursu, jaki byŭ apošnija 27 hadoŭ.
Heta nie pačatak tranzitu ŭłady, a adna z kampanij, padčas jakoj my pavinny abaznačyć pazicyju.
My hałasujem nie za ci suprać, a prajaŭlajem niazhodu sa sprobaj padmanu.
«NN»: Śviatłana Cichanoŭskaja abviaściła ab stvareńni apieratyŭnaha štaba, jaki pavinien byŭ pačać pracavać u kancy studzienia. Čym jon zajmajecca?
AŽ: U apieratyŭny štab uvachodzić šeść struktur — ofis Śviatłany Cichanoŭskaj, Narodnaje antykryzisnaje ŭpraŭleńnie, Kaardynacyjnaja rada, płatformy «Sumlennyja ludzi», «Hołas» i «Zubr».
Jon stvorany pad kampaniju vakoł tak zvanaha refierendumu i dla apieratyŭnaha reahavańnia na padziei.
Praca pačałasia jašče da abviaščeńnia daty praviadzieńnia refierendumu (27 lutaha). Ciapier praciahvajem u tym ža składzie, kab dapamahać pravilna reahavać, vydavać adzinym frontam rašeńni i nie raspylać uvahu biełarusaŭ.
«Viadučuju rolu, jak i raniej, buduć adyhryvać «trojki»: staršynia, namieśnik i sakratar kamisii»
«NN»: Kažuć, što da «Sumlennych ludziej» užo źviarnulisia niekatoryja členy vybarčych kamisij. Možacie skazać, jak šmat?
AŽ: Pastupiła kala 150 zvarotaŭ. Na kantakt vychodziać taksama tyja, chto byŭ u vybarčych kamisijach u 2020 hodzie.
Chtości prosić dapamohi, parady, chtości — pieradaje infarmacyju. Pa našych źviestkach, pravodziacca instruktažy, dzieści abstanoŭka nahniatajecca. Šmat što zaležyć ad kankretnaha učastka.
Viadučuju rolu, jak i raniej, buduć adyhryvać «trojki»: staršynia, namieśnik i sakratar kamisii. Jany zadajuć ton i kirujuć pracesam na miescach. Ukazańni spuskajucca źvierchu ŭniz — u hetym pytańni ničoha nie mianiajecca. Pakul navin nie prasočvajecca.
Piśmovaj mietadyčki niama. Instrukcyi razdajucca vusna. Naprykład, što rabić pry vialikaj jaŭcy, jak kiravać patokami.
«NN»: I jak ža?
AŽ: Štučna zapavolvać, spasyłacca na antykavidnyja miery.
«NN»: A jaki matyŭ źbirać čarhu?
AŽ: Ličym, što dla źnižeńnia prapusknoj zdolnaści. Tak mienš ludziej zojdzie i zrobić biuleteń niesapraŭdnym.
«NN»: Adnak łohika nie prasočvajecca. Čerhi kala ŭčastkaŭ buduć śviedčyć ab palityzacyi hramadstva, pryciahvać uvahu — heta toje, čaho ŭłada aścierahajecca.
AŽ: Pakul ciažka śćviardžać. Heta tolki mierkavańnie.
«Navošta pryznačyli Karpienku? Demanstracyja źmianialnaści»
«NN»: Zamiena kiraŭnika CVK paŭpłyvała na situacyju? Usio ž taki pracesam tak doŭha kiravała Lidzija Jarmošyna, a tut pryjšoŭ novy čałaviek — Ihar Karpienka.
AŽ: Nie źmianiłasia. Heta sistema. Sychod adnaho čałavieka nie źmianiaje ničoha. Heta ž tyčycca papravak u Kanstytucyju — nijakaha tranzitu ŭłady nie adbyvajecca, chutčej, zamacavańnie Łukašenki.
Karpienka — taki ž prychilnik ułady i praciŭnik demakratyčnych pieramienaŭ. Navošta jaho pryznačyli? Heta psieŭdapraces. Demanstracyja źmianialnaści.
«NN»: U 2020 hodzie «Sumlennyja ludzi» fiksavali parušeńni. Ciapier za heta adkazvaje płatforma «Zubr». Možacie paviedamić, jakija parušeńni ŭžo zafiksavanyja?
AŽ: Hramadzianskija kantralory dasyłajuć u čat-bot płatformy «Zubr» paviedamleńni ab parušeńni tajamnicy hałasavańnia: kabinki napaŭadkrytyja, stały pastavili bokam.
Taksama mnohija źviartajuć uvahu, što zasakrečanyja imiony čalcoŭ vybarčych kamisij, što taksama źjaŭlajecca parušeńniem (pavodle artykuła 34 Vybarčaha kodeksa, u rašeńni ab stvareńni kamisii pavinny być ukazanyja proźvišča, imia, imia pa baćku kožnaha čalca kamisii).
Chaču adznačyć, što pakul idzie daterminovaje hałasavańnie, ab parušeńniach pišuć adzinki. Heta moža ŭskosna śviedčyć, što bolšaść ludziej pryjduć na ŭčastki ŭ asnoŭny dzień, 27 lutaha.
«Ułada baicca tych, na kaho nie moža paŭpłyvać siłavymi mietadami»
«NN»: Kali płanujecie abviaścić vyniki manitorynhu? Kudy źbirajeciesia pieradavać spravazdaču? Na što heta paŭpłyvaje?
AŽ: Mnohaje budzie zaležać ad stabilnaj pracy internetu ŭ Biełarusi. Kali ŭsio budzie ŭ paradku, to papiarednija vyniki ahučym 28 lutaha, a na praciahu tydnia padrychtujem spravazdaču ab parušeńniach i falsifikacyjach, jakija ŭžo majucca.
Heta dazvolić sabrać faktyčnuju infarmacyju, jakaja stanie padstavaj dla niepryznańnia vynikaŭ refierendumu.
«NN»: A što nakont admieny hałasavańnia za miažoj?
AŽ: Biezumoŭna, heta parušeńnie. Niemałuju častku biełarusaŭ pazbavili prava hołasu.
Z adnaho boku, dziŭlusia absurdu rašeńnia. Ź inšaha, kanstatuju, što ŭłada baicca tych, na kaho nie moža paŭpłyvać siłavymi mietadami. Značyć, usio robim pravilna — adbyvajecca paskareńnie pracesu raspadu sistemy.
«NN»: Znachodžańnie ŭ Biełarusi rasijskich vojskaŭ padčas plebiscytu — ci pieraškadžaje takaja akaličnaść vašym płanam? Što heta mianiaje?
AŽ: Ciažka nazvać heta niečakanaściu. Heta było vidavočna z momantu abjaŭleńnia ab praviadzieńni vučeńniaŭ.
Dumaju, heta sproba akazać cisk, sfarmiravać pačućcie biezvychodnaści. Luby paradak dnia možna zasłanić temaj vajny. Na fonie takoj pahrozy fint z Kanstytucyjaj zdajecca niaznačnaj padziejaj.
«NN»: A što adbudziecca paśla refierendumu? U vas jość płan nastupnych dziejańniaŭ?
AŽ: Refierendum, jak ja kazała, heta nie finał, a punkt u šlachu. Ihnaravać jaho nielha, hetak ža jak i nadavać jamu sakralnaje značeńnie.
Refierendum — fejk, imitacyja, padman. Z hetaha stanu treba pierachodzić da bačańnia novaj Biełarusi. Razumieńnia, što budujem i za što zmahajemsia.
Čytajcie jašče:
«Što nie dazvolena, toje zabaroniena». Ci možna fatahrafavać biuleteń?
«Pierš za ŭsio — pakazać, jak šmat ludziej nie zhodnyja ź dziejańniami ŭłady». Pavieł Libier pra płany «Hołasu» na refierendum
«Lacieli vielmi nizka». Łukašenka pryznaŭ pralot dronaŭ nad Biełaruśsiu4
Kamientary