Na śviecie źjaviłasia jašče adna kraina doŭhažycharoŭ. Što heta za kraina?
Mała jakija miescy pieražyli taki rezki skačok u praciahłaści žyćcia, jak astraŭnaja haradskaja dziaržava ŭ Paŭdniova-Uschodniaj Azii — Sinhapur.
Dzicia, narodžanaje ŭ hetaj krainie ŭ 1960 hodzie, mieła šancy (na toj čas) pražyć tolki prykładna da 65 hadoŭ, ale narodžanyja siońnia mohuć raźličvać pražyć až da 86 hadoŭ. Bolš za toje, z 2010 da 2020 hoda kolkaść doŭhažycharoŭ u Sinhapury padvoiłasia, piša Bi-bi-si.
Hety vializny skačok u daŭhalećci — značnaj stupieni vynik metanakiravanaj dziaržaŭnaj palityki i inviestycyj. U žniŭni 2023 hoda Sinhapur nazvali šostaj u śviecie «błakitnaj zonaj». Tak demohrafy nazyvajuć rehijony, dzie ludzi žyvuć daŭžej i zdaraviej dziakujučy spałučeńniu kultury, ładu žyćcia i charčavańnia.
«Błakitnyja zony» adkryŭ i ŭvioŭ u abarot žurnalist National Geographic Den Biutnier, choć niekatoryja daśledčyki staviać pad sumnieŭ dakładnaść hetaj kłasifikacyi. Sinhapur staŭ pieršym novym rehijonam, jaki dałučyli da błakitnych zon za apošnija dziesiacihodździ.
Tym nie mienš, siarod inšych rehijonaŭ z doŭhažycharami Sinhapur vyhladaje svojeasabliva. Praciahłaść žyćcia jaho žycharoŭ bolš zaležyć ad dalnabačnaj palityki, čym ad kulturnych tradycyj. Žychary Sinhapura ceniać nie tolki daŭžyniu žyćcia, ale i jaho jakaść.
Žurnalisty parazmaŭlali ź niekalkimi ź ich, kab zrazumieć, što mienavita robić ich žyćcio bolš zdarovym i ščaślivym, i što jany rekamiendujuć inšym, chto choča žyć daŭžej.
Zdarovy pierachod
Žychary Sinhapura stali śviedkami pastupovych źmien uradavych palityk, jakija ŭpłyvali na ich zdaroŭje i samaadčuvańnie.
«Ja vyras tut i na ŭłasnyja vočy bačyŭ, jak źmianilisia adnosiny hramadstva da zdaroŭja», — kaža žychar krainy Firdaus Siazvani, jaki viadzie błoh pra finansy Dollar Bureau. «Vysokija padatki na cyharety i ałkahol razam z žorstkaj zabaronaj na kureńnie ŭ hramadskich miescach nie tolki palapšajuć zdaroŭje ludziej, ale i robiać hramadskija miescy bolš utulnymi i čystymi. Nijakaha pasiŭnaha kureńnia!»
Jon byŭ ździŭleny, kali daviedaŭsia pra nazvu «błakitnaja zona», uličvajučy vialikuju kolkaść cukru, soli i kakosavaha małaka, jakija vykarystoŭvajucca ŭ miascovych stravach. Ale navat heta pastupova źmianiajecca.
«Rada pa pytańniach zdaroŭja imkniecca zaachvocić žycharoŭ da vybaru bolš zdarovaj ježy, uličvajučy asablivaści miascovaj kuchni», — tłumačyć jon.
«Abaviazkovaja markiroŭka pažyŭnych rečyvaŭ i źnižeńnie ŭtrymańnia cukru ŭ napojach prykmietna źmianili daśviedčanaść i vybar. Choć pakul nieviadoma, nakolki efiektyŭnaja hetaja inicyjatyva, ja asabista imknusia paźbiahać sałodkich napojaŭ, kali baču hetyja paznaki».
Sistema achovy zdaroŭja Sinhapura taksama atrymała suśvietnaje pryznańnie jak za jakaść absłuhoŭvańnia, tak i za zdolnaść strymlivać vydatki. U 2023 hodzie indeks roskvitu, raspracavany brytanskim instytutam Legatum, pryznaŭ Sinhapur najlepšym u śviecie pa ŭzroŭni zdaroŭja hramadzian i dostupie da miedycyny.
Sinhapur: horad-sad
Ale nie tolki achova zdaroŭja adyhryvaje važnuju rolu ŭ pavieličeńni praciahłaści žyćcia sinhapurcaŭ. Nadziejny hramadski transpart i važnaść čyścini i pryhažości ŭ krainie zaachvočvajuć da prahułki i štodzionnych fizičnych praktykavańniaŭ, a taksama dajuć žycharam pačućcio biaśpieki i spakoju.
«Uradavyja inicyjatyvy, jakija idealna intehravali parki, sady i zapaviedniki ŭ haradski piejzaž, zavajavali Sinhapuru reputacyju 'horada-sadu'», — kaža architektarka Čaru Kakate, staršaja partniorka Safdie Architects.
«Pražyŭšy ŭ Sinhapury bolš za 15 hadoŭ, ja ŭsio jašče zachaplajusia tym, jak Upraŭleńnie haradskoj rekanstrukcyi staranna spłanavała horad. Ich uvaha da ŭstojlivaha raźvićcia, efiektyŭnaha vykarystańnia ziamli i zialonych nasadžeńniaŭ — vydatnaja», — kaža śpiecyjalistka.
Adnym ź lubimych miescaŭ Kakate źjaŭlajecca Sinhapurski bataničny sad, adziny trapičny sad, pryznany abjektam Suśvietnaj spadčyny JUNIESKA. «Jaho vydatnaja kalekcyja archidej i ŭvaha da zachavańnia raślin robiać jaho prytułkam dla amataraŭ pryrody, siemjaŭ i turystaŭ», — adznačaje jana.
Šmat chto z žycharoŭ, jak moładź, tak i starejšaje pakaleńnie, rehularna zajmajucca fizičnymi praktykavańniami, dziakujučy vialikim hramadskim parkam i fitnies-kutkam pa ŭsim horadzie.
Kab lepš zrazumieć duch supolnaści, jon raić park Uschodniaha ŭźbiarežža — častku ŭźbiarežža, dzie jość šmat miescaŭ dla piknikoŭ i špacyraŭ na śviežym marskim pavietry.
Što treba viedać
Choć jakaść žyćcia ŭ Sinhapury moža być vysokaj, košt žyćcia tut adpaviedny. Krainu časta ličać adnym z samych darahich miescaŭ dla žyćcia ŭ śviecie, a Mercer stavić jaje na druhoje miesca paśla Hankonha.
Nasielnictva Sinhapura raznastajnaje, bo siudy emihrujuć ludzi z usiaho śvietu, ale ŭrad addaje pryjarytet sacyjalnaj zhurtavanaści, jakoj dasiahajuć praz zakony i paradak. U Sinhapury dziejničajuć strohija praviły (i pakarańni) adnosna śmiećcia, kureńnia ŭ hramadskich miescach, užyvańnia narkotykaŭ i parušeńniaŭ praviłaŭ darožnaha ruchu. Ale mnohija žychary ličać, što hetyja praviły dapamahajuć zachavać krainu bolš biaśpiečnaj i pryhožym miescam dla žyćcia.
«Akramia taho, palityčnaja stabilnaść Sinhapura zaachvočvaje inviestycyi i spryjaje ekanamičnamu rostu i sacyjalnaj zhurtavanaści», — kaža Kakate.
Sinhapur taksama hanarycca svajoj raznastajnaściu, u tym liku kulinarnaj. Tut štohod prachodziać fiestyvali — ad «kitajskaha» Novaha hoda da Dzipavali i Mižnarodnaha fiestyvalu mastactvaŭ.
«U horadzie jość niešta dla kožnaha, niezaležna ad uzrostu», — kaža Kakate. «Multykulturnaje hramadstva stvaraje bahaty i jarki kulturny dośvied, jaki palapšaje žyćcio jak turystaŭ, tak i ekspataŭ».
Chakieist Baskaŭ, vajenkam Kryvanosaŭ, miedyk Rumo. Łukašenka nazvaŭ svaich davieranych asobaŭ3
Kamientary