«U nas tut svaja Biełaruś»: śpiecrepartaž z trenirovačnaj bazy pałka «Azoŭ» u Kijevie
Nie sakret, što va ŭkrainskim kanflikcie biaruć udzieł biełarusy. Z boku Kijeva samaja vialikaja dyjaspara našych suajčyńnikaŭ u «Azovie». Ažno šeść biełarusaŭ stali trenierami ŭ tamtejšaj kuźni kadraŭ — kijeŭskaj trenirovačnaj bazie pałka. Jak jany ŭładkavalisia, pahladzieŭ žurnalist «Našaj Nivy».
Końnica
Trenirovačnaja baza «Azova» znachodzicca niedaloka ad centra Kijeva, na terytoryi zakinutaha zavoda. Siudy prychodziać ludzi, kab praz vyprabavańni patrapić u šerahi pałka i adpravicca na vajnu. Jašče z vulicy čuvać vybuchi dzieści ŭ hłybini bazy — heta «azoŭcy» adpracoŭvajuć kamandu «hranata».
«Adzin žurnalist i piatnaccać rekrutaŭ, prapuskajem?» — na ŭvachodzie ŭzbrojeny chłopiec z kimści kansultujecca pa racyi i daje dabro na ŭvachod.
Za KPP užo čakaje «hałoŭny» biełarus — minčuk Arciom Hrot. Terytoryja bazy vialikaja, tamu jon pryjechaŭ na mašynie.
«Na vajnie ŭžo ŭsio inačaj, — za styrnom pačynaje razmovu Arciom. — Bačyš tych rekrutaŭ? Heta raniej možna było prosta pryjechać, atrymać zbroju i na nastupny ž dzień siadzieć u akopie. A ciapier treba dakazać, što ty varty być u piachocie, prajści naš łahier i paśla jašče adzin, na ŭschodzie. I tolki potym, moža być, chtości ź ich apyniecca na froncie».
Razvahi Hrota prypyniajucca, kali my dajazdžajem da «kazarmaŭ». Heta adnatypnyja vahončyki-kubryki ź blachi, dzie žyvuć pa šeść čałaviek — unutry jość ciapło, śviatło i internet.
Nad kubrykam biełarusaŭ łunaje bieł-čyrvona-bieły ściah.
«Nas tut šeść instruktaraŭ-biełarusaŭ, my ŭsie razam i žyviom. Jość i jašče biełarusy na bazie, ale ŭ jakaści rekrutaŭ, tamu jany asobna», — kaža Arciom i dadaje, što praz vyjavu «Pahoni» ŭkraincy nazyvajuć ich «końnicaj».
U kubryku ŭžo sabrałasia ŭsia «końnica». Choć chłopcy pabačyli vajnu, starejšymi za svaje hady jany nie vyhladajuć — usim kala 20. Jany staryja siabry.
«My tut minskija ŭsie, vučylisia razam. Jašče za časami Majdanu i pieršaj stralaniny na ŭschodzie razmaŭlali pra heta, railisia. Potym pryjšli da ahulnaha i vyrašyli vajavać», — za ŭsich adduvajecca Hrot. Ale pakrysie ŭ dyjałoh ustupajuć astatnija. Tak, chłopiec z pazyŭnym Vaniš kaža, što matyvacyja ŭziać u ruki aŭtamat u kožnaha svaja.
«Ja, naprykład, jašče hadoŭ z šasnaccaci pačaŭ cikavicca historyjaj, šmat čytać. Tak staŭ nacyjanalistam i praź pierakanańni pryjechaŭ siudy, kab tut vajavać za Biełaruś. Mnie zdajecca, što kali Kreml pieramoža va Ukrainie, to vajna pryjdzie i ŭ našu chatu. Ja hetaha nie chaču», — razvažaje Vaniš.
«A mnie było niaŭzmohu siadzieć i hladzieć televizar, adčuvajučy siabie bieskarysnym. Razumieć, što na kanapie ničoha nie možaš zrabić, chacia moh by ciapier siadzieć u akopie i adstrelvacca. Heta mianie cisnuła, cisnuła… I ŭ vyniku ja pajechaŭ», — kaža Kit.
Lićvin dy Illa salidarnyja ź siabrami i vykazvajuć dumku, što navidavoku cykličnaść historyi: Arda ž, maŭlaŭ, zaŭsiody chadziła na Kijeŭ i zaŭsiody joj davali adpor.
Małyja hadami, ale nie rozumam
Tym časam hadzińnik pakazvaje treciuju dnia — treba pravodzić zaniatki z rekrutami. Chłopcy padymajucca, i my kirujemsia na vulicu. Pry vychadzie z kubryka ŭ vočy kidajecca zapeckanaja čymści čornym papierka na ściency. Na joj napisana: «Ja — p*daras, pradaju narkotyki «Azovu».
«Byŭ tut adzin dziejač, što narkatu pchaŭ svaim. Jaho vyličyli, i Hrač kryvioju prymušaŭ jaho pisać toje, što bačyš. Navuka astatnim. Chadziem užo», — tłumačyć chtości ź biełarusaŭ.
Hrač — heta kamandzir bazy. Raniej biełarusy vajavali ŭ jaho hrupie, ale jana raspałasia, i Hrač stvaryŭ trenirovačny łahier, uziaŭšy ŭ jakaści instruktaraŭ «końnicu». Za čas isnavańnia łahiera biełaruskija instruktary vypuścili ŭžo blizu 400 čałaviek, dvoje ź ich zahinuli. Taksama šmat prychodzić u łahier biełarusaŭ — adzin chłopiec pryjechaŭ u jakaści rekruta litaralna tydzień tamu, jak tolki adśviatkavaŭ dembiel ź biełaruskaha vojska.
Aby-kaho nie pastaviać
«Trapić u «Azoŭ» ciažka. Adnaja tolki pałasa pieraškodaŭ pabudavanaja pa amierykanskaj sistemie — nie ŭsim jana dajecca. A jašče dla paśpiachovaha vypusku treba zasvoić miedycynu, prabiehčy kros 10 kiłamietraŭ, potym dva kiłamietry z 70-kiłahramovym miecham za śpinaj, potym, ležačy, praciahnuć jaho, jak paranienaha, 100 mietraŭ, spuścicca na viaroŭcy z budynka i vytrymać sparynh ź instruktaram. Ale samaje ciažkaje dla navičkoŭ — heta rabota ŭ hrupach», — raskazvaje biełarus Kit, pakul rekruty ź pieramiennym pośpiecham pieraadolvajuć pałasu pieraškodaŭ.
Biełarusy dazvalajuć sabie razvažać ab rekrutach jak ab nieabstralanych dzieciach. Choć siarod ich traplajucca ŭžo mužčyny.
«Choć mnie 20 hadoŭ, naprykład, ale na mnie vializnaja adkaznaść — 10 biełarusaŭ i 80 rekrutaŭ. Za ich žyćcio ja adkazvaju, za zbroju. Taksama ŭ mianie ŭžo jość dzicio. Ci kaža heta ab tym, što ja mały? Moža, hadami, ale nie rozumam, — ščyra dzielicca Hrot i praciahvaje: — My ŭžo pavajavali. I bolš za toje, našaja hrupa rehularna ŭdzielničaje ŭ vyłazkach na ŭschodzie. Aby-kaho instruktarami nie pastaviać, ale heta častkova było i našaje žadańnie. Bo siadzieć na adnym miescy ciažka. A pakul zamireńnie, raboty dla piachoty tam niama — pracuje artyleryja. Tamu ja padumaŭ, što tut ad nas budzie bolš karyści, čym ad našaha siadzieńnia ŭ akopach. Patłumaču: niadaŭni boj u Marjincy, naprykład. Heta hledačy telekanałaŭ dumajuć, što tam ceły bajavik byŭ. A było ŭsio prazaična: «siepary» pajšli ŭ ataku, nad hałovami našych pralacieli snarady ŭkrainskaj «arty», i ŭsio — usie «siepary» niežyvyja. Takaja vajna».
Najbolš zapaminalnym epizodam vajny chłopcam zdajecca ich načnaja vyłazka ŭ tył voraha dzieści pad Marjinkaj. Tady jany pajšli ŭ vyviedku na zaminiravanuju terytoryju, kudy nie chacieli iści inšyja hrupy. Usio prajšło ŭdała, tolki što naparolisia na śvietłavuju raściažku i ich abstralali ź minamiotaŭ. Ale abyšłosia biez achviar.
«Siepary» macniejšyja
Niezaŭvažna čas nabližajecca da viačery, i rekruty razam ź instruktarami kirujucca ŭ «stałovuju». Heta prosta punkt razdačy i draŭlanyja stoliki pad adkrytym niebam. Da «końnicy» padsažvajecca ŭkrainski instruktar Ivanoŭ. Chłopiec cikaŭny i sam z zachapleńniem raskazvaje pra toje, što biełarusaŭ u «Azovie» vielmi ceniać.
«Kamandzir vyviedki «Azova» — heta biełarus Maluta. Lehiendarnaja ŭžo asoba.
Taksama ciapier na ŭschodzie vajuje chłopiec z vašych, nie pamiataju pazyŭny. Karaciej, jon vybiŭ sabie na hałavie tatuiroŭku «Teror-mašyna» i navodzić žach na «sieparaŭ». Chłopcy kazali, što padčas boju ŭ Šyrokinie armija adstupała i pakinuła bojekamplekt. Dyk kali «Azoŭ» nastupaŭ, to hety biełarus niekalki tysiač patronaŭ adzin vystralnuŭ, adciahvajučy na siabie ahoń «sieparaŭ», pakul našyja ich z bakoŭ abychodzili. Potym pałonnyja kazali, što jany dumali, što tam čałaviek 10 pa ich stralaje — tak chutka «teror-mašyna» pazicyi mianiaŭ. Pry hetym jamu hadoŭ 20, zdajecca», — kaža Ivanoŭ.
Hierojstva hierojstvam, ale što da prahnozaŭ na vajnu, ukrainski instruktar nie vielmi aptymistyčny.
«Abjektyŭna «siepary» macniejšyja. Tam užo nie danieckija ałkaholiki vajujuć, a prafiesijnaja armija. Kali my raniej brali ŭ pałon miascovych marhinałaŭ, to ŭžo miesiacaŭ šeść traplajucca tolki ruskija sałdaty. U ich vydatnaja technika i zbroja, a my zbolšaha vajujem jašče savieckim. Pratrymać abaronu ŭ nas siły chopić, ale zdušyć ich tam — naŭrad ci. Tak što vajna budzie ciahnucca da tych časoŭ, pakul ruskija nie zrazumieć, što ich prosta «majuć» ich kiraŭniki, adpraŭlajučy na zaboj».
Taksama Ivanoŭ kaža, što ŭ samoj Ukrainie jašče niama peŭnaści nakont hetaj vajny.
«Vydatna pracuje varožaja prapahanda: maja ŭłasnaja babula, što žyvie za 40 kiłamietraŭ ad Kijeva, dumaje, što ja nacyst z «Azova», jaki hvałcić i katuje ludziej na Danbasie. Dyk jakija ž my nacysty, kali ŭ nas navat kucharka na razdačy «čornaja», kali karystacca terminałohijaj ultrapravych! Jaje b užo zabili ci ŭkryžavali tam, nie viedaju, budź my tymi ludźmi z fantazij rasijskich prapahandystaŭ», — kaža chłopiec.
Tym časam pobač prachodzić šviedski snajpier Majk, za hałavu jakoha sieparatysty abiacajuć miljon dalaraŭ.
Jon na ratacyi i pakul što znachodzicca na bazie ŭ Kijevie. Majk nazyvaje biełarusaŭ «bulbashes» i zbolšaha tusujecca na kuryłcy.
«Hetyja chłopcy prajšli Iłavajsk i Šyrokina, jany nikoli nie bajacca. Adnak jany maładyja, i, jak usim maładym, im ułaściva rabić durnyja ŭčynki, šukać pryhodaŭ na svaju dupu. Tut ja kažu pra nieabhruntavanuju ryzyku. Ale jany stalejuć na maich vačach, ciažka trenirujucca. Ja pierakanany, što kaliści hetyja chłopcy stanuć vydatnymi mužčynami», — kaža švied pra «końnicu».
Biełarusy ŭ stanoviščy nielehałaŭ
Pakrysie razmova zachodzić pra budučyniu. Vajna ž niekali pavinna skončycca, i chłopcam daviadziecca budavać novaje žyćcio.
«Pakul što my ŭsie ŭ stanoviščy nielehałaŭ. Chtości tut paŭhoda, chtości bolš. Termin časovaha znachodžańnia ŭžo vyjšaŭ, ale hramadzianstva ci prava na žycharstva nam pakul nie dajuć. Heta značyć, što ŭ samym piesimistyčnym varyjancie paśla vajny nas, jak sumnieŭnych ludziej z bajavym dośviedam, departujuć prosta ŭ łapy KDB, ale my nie chočam u heta vieryć», — kažuć instruktary «Azova». Ale ŭsie jany marać choć kali-niebudź viarnucca na radzimu.
«Voś skončym vajnu, i ja budu žyć ŭ chacie, jakuju pastaŭlu ŭ lesie», — mroić Kit.
«A ja advučusia i pajedu ŭ Biełaruś. Kaliści ž tam pavinna štości źmianicca, chacia nadziei mała», — kaža jašče chtości i pryznajecca, što jamu časta śnicca rodny horad.
Darečy, praz toje, što na baćkaŭščynie chłopcam pahražaje źniavoleńnie, ichnija baćki sami jedziać u hości da synoŭ. I chłopcy pierakonvajuć, što baćki supakoilisia paśla taho, jak pabačyli, što ich dzieci žyvuć nie ŭ takich užo i kiepskich umovach. Ale ci praŭda supakoilisia i zasynajuć tak ža lohka, jak i ich syny, što padymajucca z-za stała i hublajucca ŭ ciemry, idučy spać siarod bronikaŭ i razhruzak?
Jak skłałasia žyćcio vunderkinda z Žodzina, jaki ŭ 12 hadoŭ pastupiŭ u miedycynski ŭniviersitet?10
Kamientary