Aleksijevič: Dyktatura robić nas durniejšymi, bo my abmiarkoŭvajem heta varjactva
U novym vypusku TOKu piśmieńnica i nobieleŭskaj łaŭreatka Śviatłana Aleksijevič parazvažała pra toje, jak dyktatura ŭpłyvaje na nas. I raskazała, jak stavicca da tezisu prapahandy, što Łukašenka harant niezaležnaści.
Pa mierkavańni Śviatłany Aleksijevič, usie biełarusy — zakładniki dyktatury Łukašenki, jakaja nie daje im raźvivacca:
«Dyktatura zaŭsiody pryziamlaje nas. Jana robić nas bolš durnymi, čym my ŭsie jość. Jana nie daje nam raźvivacca, bo my abmiarkoŭvajem voś hetaje varjactva, jakoje naradžajecca ŭ ich hałovach (jano ž nie naradžajecca ŭ hałovach intelektuałaŭ niejkich, kali ty sapraŭdy, dumajučy ab hetym, raścieš)».
«Lohka ŭpaści ŭ rospač, kali tak doŭha dumać ab hetym», — zaŭvažaje Aleksijevič i raskazvaje, što kali jaje pytajucca ab dyktatury ŭ Biełarusi, jana zaŭsiody raić:
«Hałoŭnaje — nie ŭpaści ŭ rospač, sprabavać za niešta začapicca. U žyćci šmat cikavych rečaŭ. A dyktatura ŭsio roŭna nie zajmaje ŭsio naša žyćcio. Jana pałamała nam žyćcio, pieraviarnuła ŭsio ŭ im. Ale ŭsio roŭna jana nie zaniała našu dušu, serca».
«Heta efiekt asfaltu. Maleńkaja takaja trava, niamocnaja, i zdavałasia b asudžanaja. A jana prabivaje asfalt», — vobrazna apisvaje Aleksijevič, jak biełarusy vyžyvajuć u ciapierašni čas.
Časam ad prapahandy možna pačuć tezis, što Łukašenka ŭ siońniašnich umovach adziny harant niezaležnaści Biełarusi. Śviatłana Aleksijevič u adkaz na heta zaŭvažyła: «Na žal, pavinna pryznać, što ŭ hetym jość dola praŭdy».
«Kali b nie jon, tut užo siadzieŭ jaki-niebudź ruski hubiernatar. A jon [Łukašenka] tak lubić uładu, što niejak padmanvaje, usiakimi [sposabami] nie puskaje [Rasiju]».
«Ale jakim koštam jon heta robić? — adznačaje piśmieńnica. — Ułasna my ž vajujem. Samaloty ich [Rasii] adsiul vylatajuć, bambiać adsiul, paranienych ich lečać tut. My ŭsio-taki ŭdzielničajem u vajnie. Vam heta nie padabajecca, mnie nie padabajecca. Soramna. Ale heta fakt».
Razvažajučy pra matyvy pavodzin dyktatara, Aleksijevič schilna bačycca nie kłopat pra krainu, a imknieńnie zachavać asabistuju ŭładu:
«Mahčyma, jon tak adkupajecca. Ja tak dumaju. Heta jaho forma adkupicca. Ale jon ratuje nie Biełaruś. Čamuści ja jamu nie daviaraju. Jon ratuje svaju ŭładu. Jon vielmi zrośsia z uładaj».
«Słava Bohu, na hety momant našy intaresy supali. Tamu što, ja dumaju, bieź jaho prablema vyrašyłasia b imhnienna. Tut by ŭviali vojski i ŭsio. I hubiernatara b pryvieźli», — miarkuje piśmieńnica.
Hladzicie całkam:
Kamientary
Zamiest ruchu napierad vyrašajucca i vykonvajucca žadańni horšych ź ludziej.
Intelektualnyja siły nacyi raspylajucca. Navat raniej, kali była mahčymaść upłyvu praź pietycyi, pa sutnaści heta była sproba razumnych niejak źmianić zvykłyja pracesy i škurnyja rašeńni tupych.
Zaraz i toje niemahčyma, razumnych prymušajuć vykonvać małakaštoŭnyja pracy ŭ kałonijach, hublać čas za kratami.
Ranicaj padumaŭ, čamu niejrasietka mahła pamylicca i trochi raźviejaŭsia. Heta budučynia, choć i składanaja i nieadnaznačnaja. A paśla iznoŭ u našu rečaisnaść "łohika karnikaŭ". Jak tupyja i złyja psujuć i źniščajuć cyvilizacyju.