«Butelkaj z vadoj śledčy vybiŭ mnie zuby». Były palitviazień Michaił Žamčužny raskazaŭ pra svajo apošniaje zatrymańnie
23-24 studzienia pa ŭsioj Biełarusi adbyŭsia masavy rejd siłavikoŭ na siemji palitviaźniaŭ, byłych palitviaźniaŭ i tych, chto dapamahaŭ im. Dopyty, pieratrusy i zatrymańni zakranuli nie mienš za 287 čałaviek. Pad hety pieraśled patrapiŭ i były palitviazień Michaił Žamčužny, jaki taksama dapamahaŭ palitviaźniam. Ciapier jon raskazaŭ pra toje, što pieražyŭ, «Viaśnie».
Michaił Žamčužny
Zatrymańnie za salidarnaść
Michaiła Žamčužnaha zatrymali 23 studzienia 2024 hoda ŭ miežach kryminalnaj spravy za «sadziejničańnie ekstremisckaj dziejnaści» (č. 2 art. 361-4 KK). Jamu stavili ŭ vinu toje, što jon nibyta supracoŭničaje ź inicyjatyvaj pa dapamozie palitviaźniam Dissidentby, pryznanaj 29 listapada 2023 hoda «ekstremisckim farmavańniem».
Michaił havoryć, što sapraŭdy padtrymlivaŭ dvuch palitźniavolenych. Za hetuju dapamohu da jaho i pryjšli siłaviki.
«Ja im dasyłaŭ pieradačy i hrašovyja pieravody. Ich małoj dačce kuplaŭ pampiersy. Maci palitviaźnia ź invalidnaściu druhoj hrupy dapamahaŭ pa haspadarcy».
Viečaram u dzień zatrymańnia Michaiłu niekalki razoŭ patelefanavali ź nieznajomych numaroŭ.
«Na nieznajomyja numary ja nie adkazvaju, bo ź ich mnie mohuć telefanavać tolki supracoŭniki śpiecsłužbaŭ. Kali atrymaŭ sieryju zvankoŭ, zrazumieŭ, što zaraz pačnucca prablemy, tamu pačaŭ źniščać uraźlivuju infarmacyju», — kaža mužčyna.
Nieŭzabavie ŭ kvateru da Michaiła pačali spačatku nastojliva zvanić, a paśla mocna hrukać i pahražać vyłamać dźviery. Mužčyna adkryŭ siłavikam i ŭbačyŭ niekalkich «kasmanaŭtaŭ» u abmundziravańni i sa ščytami. Dalej byŭ vobšuk, jaki pravodzili supracoŭniki KDB. Siłaviki doŭha nie mahli znajści paniatych, bo ŭsie susiedzi Michaiła admovilisia ad hetaj pracedury. U vyniku ŭ jakaści paniatych zaprasili studentak jurfaka, kaža surazmoŭca.
«Pieraviarnuli ŭsie rečy, meblu. Sprabavali navat uzłomvać ścieny. Ale ničoha ŭraźlivaha jany nie znajšli. U mianie było «paŭviadra» roznych telefonaŭ, padrychtavanych śpiecyjalna, kab zabłytać milicyju. Ja ich admysłova raskłaŭ pa ŭsioj kvatery».
Padčas vobšuku siłaviki zabrali ŭ Michaiła 800 dalaraŭ ZŠA, jakija toj zachoŭvaŭ na vypadak niepradbačanych abstavinaŭ.
«Butelkaj z vadoj śledčy vybiŭ mnie zuby»
Paśla pieratrusu mužčynu pavieźli na dopyt u KDB, dzie jaho źbili i vybili piarednija zuby. Adzin sa śledčych udaryŭ Michaiła płastykavaj butelkaj z vadoj pa skivicy i vybiŭ zuby, raskazvaje były palitviazień.
«Padčas dopytu ja stajaŭ tvaram da ściany. Zajšoŭ śledčy z susiedniaha kabinieta. Jon pahavaryŭ sa mnoju, spytaŭ, čamu ja nie razmaŭlaju «na rodnaj movie». Sprabavaŭ zapužvać i šantažavać. A zatym padyšoŭ zzadu, mocna ŭdaryŭ mianie pa nižniaj skivicy butelkaj i vybiŭ kieramičny most. Paźniej ja sprabavaŭ jaho ramantavać, ale nie paśpieŭ. Praź niebiaśpieku treba było terminova źjazdžać ź Biełarusi».
«Zajavu pisaŭ na papiarovym ručniku»
Michaił adrazu skłaŭ zajavu na imia načalnika adździaleńnia KDB ab tym, što ŭ dačynieńni da jaho prymianiajuć katavańni. Jamu admovilisia vydać papieru, tamu mužčyna napisaŭ jaje na papiarovym ručniku, jaki jon zaŭsiody nosić z saboj u «tryvožnaj valizcy».
«Śledčy adrazu zarehistravaŭ maju zajavu. Praz hadzinu z razmovy pamiž dvuma śledčymi ja pačuŭ, što načalnik KDB źniaŭ kvartalnuju premiju sa śledčaha majora Bakava I. Je. Heta toj śledčy, jaki vioŭ u mianie dopyt. Jaho pakarali za toje, što padčas dopytu dapuściŭ u pamiaškańnie čužoha čałavieka. Ci pakarali taho śledčaha, jaki mianie ŭdaryŭ, ja nie viedaju».
«Viedaju, jak pavodzić siabie sa śpiecsłužbami»
Ale zajava Michaiła paŭździejničała na supracoŭnikaŭ KDB. Da mužčyny pierastali prymianiać katavańni, jaho pasadzili ŭ kresła i dalej dopyt praciahvaŭsia ŭ spakojnym režymie.
«Ja vam skažu, što maju vialiki dośvied dačynieńniaŭ sa śpiecsłužbami. Tamu viedaju, jak ź imi siabie pavodzić i abaraniać svaje pravy. Padčas źniavoleńnia ja adpraviŭ na piensiju načalnika kałonii № 9 pałkoŭnika Łapatka. A ŭ SIZA № 2 z dapamohaj zajavaŭ u prakuraturu prymusiŭ administracyju źniać z pasady namieśnika načalnika SIZA pa vychavaŭčaj pracy padpałkoŭnika Aviečkina. Ja nie daruju im u dačynieńni da siabie nijakich niezakonnych dziejańniaŭ».
Mužčynu nie aznajomili z pratakołam dopytu. Śledčyja KDB jamu skazali, što jon nibyta admoviŭsia ad podpisu. Jany paklikali traich inšych kalehaŭ i padpisali pratakoł zamiest Michaiła.
Paśla hetaha dopytu Michaiła pavieźli ŭ Śledčy kamitet, dzie jaho znoŭ dapytvali. Staršy śledčy Jaromič A. A. padpisaŭ pastanovu ab zatrymańni i surazmoŭcu nakiravali ŭ IČU Viciebska, dzie jon ahułam prabyŭ dva razy pa 72 hadziny.
U izalatary mužčyna spaŭ na žaleznym łožku biez matraca, nočču jaho budzili dla pravierki, ciopłych rečaŭ nie vydavali.
«U vyniku mianie z rečami vyvieli ź izalatara, nie daŭšy na podpis nijakich dakumientaŭ. Ja nie viedaŭ, ci mnie dazvoleny vyjezd z krainy, ci spynili kryminalnuju spravu. Tolki ŭručyli kvitancyju ab apłacie pasłuh, ale skazali nie apłočvać da rašeńnia suda».
«Pakidaŭ telefon na pustcy, kab zabłytać milicyjantaŭ»
Michaił vyjšaŭ ź izalatara 29 studzienia i, nie zachodziačy ŭ svaju kvateru, staŭ «na nielehalnaje stanovišča» — adklučyŭ sim-karty i žyŭ u siabroŭ.
«Ale adzin telefon ja pakinuŭ z uklučanaj sim-kartaj i admysłova pakidaŭ jaho na pustcy, kab milicyja źbiłasia sa śledu, šukajučy mianie pa miescaznachodžańni mabilnaha telefona. Viečaram ja jaho zabiraŭ padzaradzić, a na nastupny dzień pakidaŭ u inšym miescy».
Surazmoŭca kaža, što jaho pilna vysočvali. Jon štodzień mianiaŭ kvatery i takim čynam chavaŭsia ad pieraśledu da 10 lutaha. Michaił vyrašyŭ źjazdžać ź Biełarusi praz Rasiju ŭ Hruziju. Ale, jak jon kaža, vyjezd z Rasii byŭ zabaronieny. U vyniku Michaił inšym šlacham źjechaŭ u Litvu.
«Łukašenku nazyvali «łunolikij». Prakuror, što dałučyŭsia da «Bajpoła», pra padzieł kałonij, centralny aparat Hienprakuratury i žnivień-2020
«Jaho zvalnieńnie padaravała mnie pieradyšku i dało mahčymaść vyzvalicca pa zvanku». Palitviazień pra pamierłaha eks-načalnika «Vićby»
«Kožnuju noč ja kažu: «Syna, dabranač». Jak biełarusy pieražyvajuć zatrymańni svaich blizkich
Kamientary