«Kožny dzień bajusia, što pryjedzie busik». Historyja aktyŭnaha ŭdzielnika pratestaŭ, jaki zastajecca žyć u Biełarusi
Strajkoviec bujnoha zavoda dapamahaje maci, chvoraj na rak. U razmovie z Radyjo Svaboda jon raskazvaje, jak vyhladaje siońnia žyćcio ŭdzielnika pratestaŭ 2020 hoda.
Maksim* (imia źmienienaje dziela biaśpieki surazmoŭcy. — RS) pracavaŭ na adnym z bujnych biełaruskich pradpryjemstvaŭ ślesaram. U žniŭni 2020 hodu dałučyŭsia da strajku. Kaža, što paśla hetaha jaho adrazu zvolnili «pavodle artykuła».
Sa słovaŭ surazmoŭcy, prykładna pałova ź jahonych blizkich kalehaŭ vychodziła na pratesnyja maršy i dałučyłasia da strajku ŭ 2020-m. Pavodle jahonych nazirańniaŭ, prynamsi 30% usich rabotnikaŭ zavoda pratestavali, a zatrymlivali «kožnaha druhoha».
«Ludziej na vychadzie z zavoda pačynali «pakavać«», — uspaminaje jon pra strajk.
Udzielnik pratestaŭ kaža, što ŭsich jahonych kalehaŭ-strajkoŭcaŭ u vyniku zvolnili. Bolšaść ź ich potym adsiadzieli ŭ SIZA, atrymali terminy. Zatrymańni adbyvalisia navat praz try hady paśla padziej. Maksim tłumačyć, što pravaabaroncy mała pra kaho viedajuć, bo ludzi bajacca havaryć uhołas pra pieraśled.
«Chłopcy, viadoma, bajacca ciapier, i adpisvać, i navat sustrakacca», — kaža jon pra nastroi tych, kaho zatrymlivali.
«U maci navat hrošaj nie było, kab niejkich arechaŭ kupić»
Maksim ciaham troch hadoŭ nie moh znajści sabie dobruju pastajannuju pracu. Kaža, nikudy nie chacieli brać praz zapis u pracoŭnaj knižcy. Zarablaŭ na časovych padpracoŭkach. Zusim niadaŭna znajšoŭ pracu ŭ ofisie.
Paŭtara hoda tamu jahonaj maci pastavili dyjahnaz — rak IV stupieni. Mužčyna dapamahaje joj hrašyma. Mnohija pracedury, analizy kaštujuć šmat.
«Vielmi vialikija hrošy ŭ Biełarusi iduć, chacia i kažuć pra niejkija lhoty na lačeńnie, u biaspłatnych klinikach heta robiać płatna. Lubaja MRT, lubaja pracedura, źviazanaja z hetym, kaštuje paradku 300-400 rubloŭ. Byvaje mienš — 160-200 rubloŭ. Kab padniać hiemahłabin, niejkich arechaŭ kupić, u maci navat hrošaj nie było», — tłumačyć surazmoŭca.
Maksim kaža, što sabie na žyćcio hrošaj amal nie zastavałasia, chacia treba było ŭtrymlivać i ŭłasnuju siamju. Apošnija miesiacy jamu nie było čym płacić za arendu žytła. Prasiŭ ułaśnika adterminavać apłatu.
«Da apošniaha času hrošaj navat na prajezd nie było. Adzinaja padtrymka — dziakuj Bohu, babula jašče žyvaja. Bulbu mahła pieradać, saleńni», — pryznajecca jon.
Zbor na 550 jeŭra
Urešcie znajomy Maksima paraiŭ jamu źviarnucca pa dapamohu ŭ «Bajsoł». U 2020-2021 hadach jon dapamahaŭ strajkoŭcu praduktami, kali ŭ taho nie było pracy, tolki redkija padpracoŭki.
Zbor adkryli na 550 jeŭra, chacia, byvaje, ludzi zajaŭlajuć i značna bolšyja sumy. Maksim raskazaŭ, što jon prasiŭ pa mahčymaści apłacić tolki miesiac arendy žytła.
«Mnie b sumleńnie nie dazvoliła prasić bolš. I tak soramna, kab ludzi dapamahali, choć heta nie čužyja ludzi, napeŭna, usie svaje», — kaža jon.
Źviarnucca pa dapamohu ŭ arhanizacyju, jakuju siłaviki Łukašenki pryznali «ekstremisckim farmavańniem», Maksimu było taksama vielmi strašna.
«Ja dahetul kožny dzień bajusia, što pryjedzie busik pad vokny i zajaviacca ludzi ŭ pahonach», — pryznajecca mužčyna.
Jon kaža, što nie prasiŭ dapamahčy finansava svaich byłych kalehaŭ-strajkoŭcaŭ, bo ciapier i takija pierapiski strašna vieści. Sustrakacca z asudžanymi za palityku, na jahonuju dumku, ciapier niebiaśpiečna.
Pavodle nazirańniaŭ surazmoŭcy, ciapier u publičnaj prastory jon nie bačyć pratesnaj aktyŭnaści. Pra akcyi pratestu, jakija dahetul zdarajucca, jon daviedvajecca ź niezaležnych telehram-kanałaŭ. U svaim atačeńni ad asobnych ludziej čuje, što ludzi chacieli b pamianiać uładu ŭ krainie. Adnak, prykładam, na svajoj novaj pracy baicca ščyra razmaŭlać na temu palityki.
Maksim kaža, što ciapier na jahonym raniejšym miescy pracy zarobki ŭ kalehaŭ vyraśli, ale i kolkaść pracy pavialičyłasia. Peŭna, tamu, što rabotnikaŭ ciapier pracuje mienš, čym u 2020-m. Pa słovach surazmoŭcy, tam, jak i na inšych zavodach, źjaviŭsia novy supracoŭnik «nakštałt kadebešnika», jaki praviaraje rabotnikaŭ na łajalnaść.
Viarnucca ciapier na svajo raniejšaje pradpryjemstva Maksim by nie chacieŭ, chacia jašče hod tamu «byŭ by ščaślivy ad takoj mahčymaści». Jon nie maje prahnozaŭ, što budzie adbyvacca ŭ Biełarusi ŭ najbližejšy čas.
Dapamahčy Maksimu možna pa hetaj spasyłcy.
Kamientary