«Jość Shaman i jość usie astatnija». Muzyčny krytyk — pra muzyku rasijskaj prapahandy
Jość muzyki, jakija zjechali z Rasii, — jany stvarajuć svaju muzyku biez cenzury. Ëść muzyki, jakija robiać muzyku pa-raniejšamu, byccam u śviecie ničoha nie zdaryłasia. A jašče ŭ Rasii zjaviłasia šmat prapahandysckaj muzyki. Pra jaje raskazała muzykaznaŭca Hanna Vilenskaja.
Jana kaža, što na rasijski muzyčny rynak paŭpłyvaŭ sychod zachodnich muzyčnych kampanij, błakavańnie Tyktoka. Jak pa techničnych, tak i pa ideałahičnych pryčynach manapolija na tranślacyju muzyki pierajšła da dziaržavy. Prapahandysckaj muzyki stała šmat.
Usiu muzyku prapahandy krytyk dzielić na dźvie, jak jana kaža, absalutna nieraŭnacennyja pa kolkaści i jakaści častki: «Heta Shaman — i ŭsie astatnija».
Pa słovach Hanny, kali vy nie padzialajecie kaštoŭnaściaŭ prapahandystaŭ, to chočacca skazać, što prapahandysckaja muzyka drennaja.
«Ale na samaj spravie paniaćci dobraje, drennaje, žudasnaje, niejmaviernaje da muzyki prydatnyja, ale zusim nie ŭ ideałahičnych ramkach. Treba hladzieć, jak jana zroblena».
Jość roznyja prafiesijnyja detali, jakija składvajucca ŭ karcinu, i ŭ vyniku atrymlivajecca dobraja muzyka, u sensie, dobra zroblenaja.
«Zychodziačy z hetaha, ja mahu z poŭnaj upeŭnienaściu skazać, što pieśni Shaman — heta dobraja muzyka, jana sapraŭdy vydatna zroblena».
Klip Shaman'a na pieśniu «Ja ruski» pahladzieli 20 młn razoŭ. Mnohija, mahčyma, pryjšli pahladzieć aryhinał paśla parodyi Alaksandra Hudkova «Ja vuzki» (5,5 młn prahladaŭ).
Hanna kaža, što nie varta jorničać abo abiasceńvać aryhinał: «Hetaja pieśnia zroblena pa-jeŭrapiejsku, ničoha ŭ joj niama falkłornaha, ničoha ŭ joj niama błatnoha, akordy ŭ joj hučać z peŭnaj dramaturhijaj».
Jana raspaviadaje, što na słuchača akordy, rytmy i ŭsio, što zastajecca na fonie, dziejničajuć macniej, čym hołas, aranžyroŭka, słovy i pavaroty miełodyi.
«Heta vielmi mocny padśviadomy ŭpłyŭ. Heta hieraičnaja historyja, nie takaja duchaŭzdymalnaja, jak, skažam, maršy savieckaha typu. Heta mienavita jeŭrapiejskaja duchaŭzdymalnaja historyja. Mahu lohka ŭjavić sabie lubuju pieśniu z anhielskaj tekstam na takija akordy ŭ nulavyja», — tłumačyć Vilenskaja pośpiech pieśni «Ja ruski».
Pavodle jaje, z punktu hledžańnia muzyčnaj teoryi, nijakich pretenzij da hetaj muzyki niama. Jak dobra zroblenaja, jana dobra vyrašaje svaju zadaču — «padaryć adčuvańnie pieraadoleńnia, hierojstva, jana poŭnaja vysakarodnaści i mocy».
Pieśnia Shaman «Ustaniem» jašče bolš papularnaja, čym pieśnia «Ja ruski».
«Heta takaja italjanskaja estrada, jakaja vyrasła ź italjanskaj aryi, u jakoj jość peŭnaja forma, miełodyja; kali notami prapisać, prosta ŭbačycie, što jana kožny raz dasiahaje niejkaha patrebnaha, jašče adnaho paroha. Jana napisana ŭ re minory, heta tanalnaść, lohkaja dla vykanańnia na hitary, ja dumaju, što heta ŭličvałasia pry vypusku pieśni, tamu što hetuju pieśniu adnosna lohka syhrać samomu. Re minor — heta takaja narodnaja tema», — kaža krytyk.
Pieśnia napisana ŭ strafičnaj formie, tam niama kupleta i prypievu. Heta historyja pra spružynu, jakaja raskručvajecca ŭ miełodyi i ŭ formie.
«Heta nie moža nie pracavać. Da hetaj pieśni možna napisać lubyja słovy, i ŭ momant toj samaj kulminacyi my budziem adčuvać niešta pravilnaje. Chočacie, napišycie takija słovy, chočacie — takija. Chočacie, heta budzie pravajennaja pieśnia, chočacie — antyvajennaja. Lubyja słovy zapaminajucca ŭžo paśla taho, jak pieśnia pranikła ŭ dušu. I voś hetaja pieśnia ŭ dušu pranikaje», — havoryć Vilenskaja.
Pavodle krytyka, kali pieśnia dobra zroblenaja, jana traplaje ŭ našy tyja samyja pieršabytnyja emacyjnyja reakcyi, jakija jość va ŭsich absalutna, i my adčuvajem vysakarodnaść, padjom i što praŭda — na tvaim baku. Na ludziej, jakija nie vierać u prapahandu, muzyka pracuje hetak sama.
«Ale druhaja častka tvoraŭ, nie pieršabytnaja, emacyjnaja, a intelektualnaja, uvachodzić ź pieršaj u kateharyčnuju supiarečnaść. Heta dakazvaje jašče raz, što prapahanda — heta vielmi mocny instrumient, i jon u rečaisnaści pracuje na ŭsich adnolkava. Słoŭnaja prapahanda, moža, i nie, ale muzyčnaja — sapraŭdy tak.
To-bok, heta pieśnia kranaje pa-roznamu adnosna ŭsich, ale adroźnieńnie pamiž čałaviekam, jaki vieryć prapahandzie i jaki nie vieryć, u vysiłku voli, jakuju jon prykładaje, kab hetaj prapahandzie nie vieryć.
Jana pracuje, jana kranaje, heta takija pryjemnyja pačućci, ale pry hetym ty nie dazvalaješ sabie, ty razumieješ racyjanalna, ty idzieš za svaimi kaštoŭnaściami, i heta dazvalaje tabie ŭtrymacca i padvierhnuć krytycy zaklik da pieršabytnaj emocyi, jaki, vidavočna, jość. A ŭ muzycy hety zaklik adbyvajecca značna praściej, čym słovami».
Vilenskaja kaža, što ŭ prapahandy šmat instrumientaŭ, ale muzyka — heta toj, jaki pracuje prosta na padśviadomaść. Heta ŭniviersalnaja mova.
Krytyk raspaviadaje, što pasprabavała praanalizavać ukrainskuju vajennuju muzyku, i joj heta nie ŭdałosia. Ukrainskaja muzyka apynułasia zanadta raznastajnaja dla analizu, heta praces sapraŭdnaha žyćcia, dzie asnoŭnym svaim sudździoj muzyka maje słuchača, a nie dziaržavu.
«Muzyka zroblenaja vielmi pa-roznamu, u hetym jaje siła, i tamu jana bolš papularnaja, mnie zdajecca», — kaža krytyk.
Kamientary