Jak raskazaŭ «Našaj Nivie» jaje kaleha Viktar Adzinočanka, dacent kafiedry fiłasofii, jaki byŭ śviedkaj zatrymańnia vykładčycy, Natalla časta vychodziła na mirnyja akcyi, niahledziačy na šmatlikija razmovy z kiraŭnictvam fakulteta.
Natalla Susłava. Fota Siarhieja Łysienki.
«Učora ŭ Homieli naohuł była niezvyčajnaja situacyja, — raskazvaje Viktar. — Jašče dva tydni tamu ludzi vychodzili na akcyi bolš-mienš volna i svabodna. Kryčali zvyčajna «Łukašenku ŭ aŭtazak», «Ci jość u vas sumleńnie?». Ale siłaviki nikoha nie čapali.
U minuły ž tydzień i ŭčora siłavyja struktury pierajšli ŭ nastup i pačali zatrymlivać. Učora, naprykład, uvieś centr Homiela byŭ pierakryty».
Udzielniki akcyi ŭ Homieli kažuć, što z-za pierakrytaha centra ludziej vyjšła nie tak šmat, jak zvyčajna, — niekalki socien čałaviek. Pa dadzienych vałancioraŭ, ź ich u vyniku zatrymali bolš za 30 čałaviek.
«Da cyrka, zvyčajnaha miesca zboru akcyi, amapaŭcy ludziej naohuł nie prapuskali, — dadaje Viktar. — I kali da siłavikoŭ padyjšoŭ natoŭp, to ŭ kahości z amapaŭcaŭ, pa maich nazirańniach, prosta nie vytrymali niervy.
Jany pačali vykarystoŭvać śviatłošumavyja hranaty i haz. Ludziam daviałosia zhrupiravacca vakoł cyrka. Na ich pačaŭ naciskać AMAP. Pratestoŭcy tady stali kryčać «My adzin narod» i navat stali śpiavać himn Biełarusi.
Ja ž naziraŭ za situacyjaj pa linii BCHK. Mnie było bačna, što natoŭp buduć razhaniać. U peŭny momant siłaviki sapraŭdy pabiehli na ludziej. Bolšaść raźbiehłasia, a tych, chto zastaŭsia, pačali zatrymlivać. Niekatorych davoli žostka: kidali na ziamlu i załamyvali ruki.
Natallu Uładzimiraŭnu zatrymali kala 15.00. Viali jaje spakojna, jana nie supraciŭlałasia. Kali jaje zaviali ŭ aŭtazak, ja padyšoŭ da amapaŭca i patłumačyŭ, što jana vykładčyca i što budzie skandał, kali jaje asudziać. Jon mianie spakojna vysłuchaŭ i skazaŭ: «Nu i niachaj».
Treba razumieć, što Natalla — śpiecyjalist vielmi dobry i čałaviek sumlenny. Jana rehularna vychodziła na akcyi pratestu. Niekatoryja vykładčyki našaha ŭniviersitetu taksama vychodzili, ale z časam pierastali. A Natalla vychodziła. Ź joj šmat razoŭ razmaŭlała dekan našaha fiłałahičaha fakulteta, kab Natalla spyniłasia.
Natalla — čałaviek vielmi vietlivy. Jana vychodziła paśla sustrečy z dekanam i kazała, jak joj niajomka, što jana dastaŭlaje dekanu niepryjemnaści, ale razumieje, što takija razmovy dekan taksama viadzie pa zahadzie.
Viedajecie, Natalla ž vykładaje ruskuju litaraturu. A tam takija siužety: usie zmahajucca za spraviadlivaść. Voś jaje ruskaja litaratura i vychavała na hetych uzorach».
Byłyja studenty Natalli Uładzimiraŭny adznačajuć, što śpiecyjalizujecca vykładčyca na teoryi litaratury i sučasnaj ruskaj litaratury.
«Natalla Uładzimiraŭna — adna z najbolš jarkich vykładčyc fiłfaku, — kaža były student Susłavaj Pavieł Mickievič. — Na jaje lekcyi prychodziać navat tyja, kamu va ŭniviersitecie ničoha nie cikava. Nivodnaj lekcyi ŭ mianie nie zachavałasia z času ŭnivieru, akramia kanśpiektaŭ ź jaje par».
Fota Siarhieja Łysienki.
Byłyja studenty Susłavaj adznačajuć cikavyja lekcyi pa litaratury madernizma i postmadernizma, jakija čytała vykładčyca.
«Chadzili na lekcyi, jak u hrecki teatr, a potym ja pracavaŭ ź joj na kafiedry razam. Ź joj my pravodzili studenckija kanfierencyi dy prosta pili harbatu i havaryli pra litaraturu», — adznačaje ŭ fejsbuku Siarhiej Padsasonny, były vučań i siabar Natalli.
Noč kandydat fiłałahičnych navuk praviała ŭ IČU, a sudzić jaje musiać siońnia, 28 vieraśnia, u sudzie Centralnaha rajona.
«Siońnia na fakultecie kalehi spačuvali Natalli. Ale na rektaracie rektar vykazaŭsia, što, moža, z vykładčykami treba pravieści razmovy, kab viedali, što takoje zakanadaŭstva i niezakonnyja akcyi. Niahledziačy na takija słovy, dumaju, što zvalnieńnie Natalli ŭsio ž nie pahražaje. U nas i raniej zatrymlivali vykładčykaŭ, prosta nie pry takich žorstkich abstavinach, ale ŭsie pracujuć».
A što kažuć va ŭniviersitecie?
«Naša Niva» źviarnułasia pa kamientar da dekana fiłałahičnaha fakulteta HDU imia Francyska Skaryny Aleny Mikałajeŭny Pałujan:
«My viedajem Natallu Uładzimiraŭnu jak čałavieka adkaznaha i prafiesijanalnaha, — adkazała Alena Mikałajeŭna. — Jana pravodzić zaniatki na vysokim uzroŭni, jaje lubiać studenty. Jana čałaviek sumlenny i maje prava vykazvać svaju pazicyju.
Ale pakul u jaje nie było suda, my nie možam kamientavać jaje zatrymańnie.
U našym univiersitecie hałoŭnaja ŭvaha nadajecca vučebnamu pracesu. A čym Natalla Uładzimiraŭna zajmajecca ŭ svabodny čas, my nie kamientujem, bo nie «ŭłazim» u jaje asabistaje žyćcio. Na zaniatki jana chadziła i nikoli ich nie zryvała».
Na pytańnie, ci moža Natallu čakać na pracy pakarańnie paśla prysuda, dekan adkazvaje tak:
«Ja nie maju prava davać nijakich kamientaroŭ, pakul nie było suda. My pahladzim, što budzie napisana ŭ pratakole. Naš univiersitet znachodzicca pa-za palitykaj, my nie palityčnaja partyja. U nas inšaja zadača — rychtavać budučych prafiesijanałaŭ».
Kamientary